استفاده از فناوری هسته‌ای برای افزایش ماندگاری مواد غذایی

اروگوئه قصد دارد از فناوری هسته‌ای برای افزایش ماندگاری محصولات غذایی استفاده کند.هدف اصلی این طرح بهبود کیفیت و ماندگاری محصولات غذایی برای بازارهای داخلی و خارجی است.

دولت اروگوئه به عنوان یک سیاست، بهبود کیفیت و دوام محصولات غذایی را برای بازار داخلی و خارجی هدف خود قرار داده است. این واقعیت که یک میوه به جای ۴ روز، ۲۰ روز ماندگاری داشته باشد و همچنین عاری از باکتری و سموم باشد، تأثیر مثبتی بر سلامت و تجارت دارد. برای مثال در نظر بگیرید که صادرات به چین ممکن است حدود ۴۵ روز طول بکشد و زمانی که مواد غذایی به مقصد می‌رسند، علیرغم بسته‌بندی خوب، بسیاری از ویژگی‌های خود را از دست داده‌اند.

در همین راستا وزیر وقت صنعت، انرژی و معدن (MIEM) به همراه وزارت دامداری، کشاورزی و ماهیگیری (MGAP) در سال ۲۰۲۲ یک مطالعه امکان‌سنجی را برای استفاده از فناوری تابش چند منظوره در مقیاس صنعتی، با تمرکز بر مواد غذایی، سفارش دادند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اروگوئه پتانسیل کافی برای استفاده از این فناوری را دارد.

این فناوری که به تابش مواد غذایی معروف است، با استفاده از اشعه ایکس یا شتاب‌دهنده الکترون، میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا را از بین می‌برد و باعث افزایش ماندگاری محصولات می‌شود. این امر به ویژه برای صادرات محصولات کشاورزی به کشورهایی مانند چین که زمان حمل‌ونقل طولانی دارد، بسیار مفید خواهد بود.

اروگوئه با داشتن پتانسیل‌های کشاورزی بالا، می‌تواند با استفاده از این فناوری به یکی از صادرکنندگان محصولات غذایی با کیفیت در جهان تبدیل شود. همچنین این فناوری می‌تواند به بهبود امنیت غذایی و کاهش فقر در این کشور کمک کند.

تابش مواد غذایی در اروگوئه

تابش مواد غذایی در مقیاس صنعتی فرآیندی است که از فناوری اشعه ایکس یا شتاب‌دهنده الکترون (eBeam) برای نفوذ به مواد غذایی استفاده می‌کند. این فرآیند باعث کاهش میکروب‌ها، کنترل عفونت‌های انگلی، خنثی‌سازی مواد شیمیایی و افزایش ماندگاری مواد غذایی می‌شود. این فناوری همچنین در تصفیه خاک، کنترل آفات و بازیافت آب کاربرد دارد.

تابش مواد غذایی بر پایه انرژی هسته‌ای است و در حوزه‌های دیگری مانند استریلیزه کردن تجهیزات پزشکی نیز استفاده می‌شود. این فناوری به کشورهایی مانند مکزیک، ویتنام، پرو و شیلی اجازه داده است تا صادرات خود را به ایالات متحده به میزان قابل توجهی افزایش دهند.

در کشورهای آمریکای لاتین، به جز برزیل و مکزیک، این فناوری رایج نیست. به همین دلیل وزارت امور خارجه ایالات متحده درصدد کمک به اروگوئه و سایر کشورهای منطقه در این زمینه بر آمده است. در حال حاضر، فناوری مورد استفاده در اروگوئه برای این نوع فرآیند، "کبالت" است که به گفته کارشناسان منسوخ شده و هر پنج سال یکبار نیاز به تعویض دارد که بسیار گران است.

قابلیت اجرای فناوری تابش در اروگوئه

مهندسان دانشگاه آمریکایی تگزاس ای اند ام در همکاری با آزمایشگاه فناوری اروگوئه  (LATU)، یک مطالعه و آزمایش به مدت یک‌سال و نیم در اروگوئه انجام دادند که نشان داد این کشور حجم کافی از محصولات برای توجیه نصب یک کارخانه شتاب‌دهنده الکترون را دارد.

در واقع، اروگوئه حداقل ۶۰ هزار تن انواع محصولات مختلف مانند گوشت، پودر کاکائو، کلوچه، سس، ادویه، کانابیس (دارویی) و تجهیزات پزشکی یک‌بار مصرف دارد که می‌توان با این نوع فناوری آن‌ها را مورد تابش قرار داد. کانابیس (دارویی) که عمدتا از اروگوئه به آلمان صادر می‌شود، مورد تابش قرار نمی‌گیرد و در صورتی که این اتفاق بیفتد، قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد زیرا این فرآیند، ارزش افزوده در محصول مذکور ایجاد می‌کند.

قرار است این فناوری در  آزمایشگاه فناوری اروگوئه (LATU) مستقر و مدیریت شود و به شرکت‌های مختلف در کشور خدمات ارائه دهد تا بتوانند فرآیندهای صنعتی خود را بهبود بخشند. مطالعه امکان‌سنجی نشان می‌دهد که نصب یک دستگاه شتاب‌دهنده حدود ۱۰ میلیون دلار آمریکا هزینه خواهد داشت که گران‌ترین بخش آن، نصب دستگاه است (۲۰ درصد از قیمت کل). بازگشت سرمایه پروژه نیز طی دو سال محاسبه شده است و از سال اول بهره‌برداری، حدود ۶۸ درصد سود حاصل می‌شود.

تجارب سایر کشورها و بخش ها

در همین رابطه مدیر شرکت (E-Beam Agroindustria)  درباره تجربه شرکت خود که در مکزیک واقع شده و بزرگترین شرکت در این عرصه در آمریکای لاتین به حساب می آید گفت: غذاهایی که به فضا می‌روند با فناوری‌های مشابهی، ده سال دوام می‌آورند. بسیاری از کارآفرینان از اینکه عمر مفید محصولاتشان بتواند دو برابر شود، راضی خواهند بود. به ویژه در این منطقه، ضایعات زیادی از میوه و سبزیجات وجود دارد و به دلیل کمبود فناوری مناسب، روی زمین باقی مانده و از بین می روند در حالیکه می‌توان با استفاده از فناوری مذکور، ضمن سود آوری، ایجاد اشتغال نیز نمود.

یکی از بزرگترین مشتریان فناوری مذکور، تولید کنندگان غذای حیوانات خانگی هستند. غذای حیوانات خانگی یک بازار چند میلیون دلاری است و خانواده‌ها حاضرند برای عضو اضافی خانواده خود پول فراوانی را پرداخت نمایند. شرکت‌ها و تولید کنندگان این بخش، موضوع را درک کرده‌ و اخیراً برای تولید غذای سگ، گربه، اسب و غیره، به فناوری‌های پیشرفته روی آورده‌اند.

تأثیر اجتماعی نصب یا اجاره کارخانه‌های تابش نیز نشان می‌دهد که بسیاری از کارگران کشاورزی می‌توانند از این طریق، حقوق و شرایط کاری خود را به طور کلی بهبود بخشند و این موضوع می‌تواند از مهاجرت به شهرها یا کشورهای دیگر جلوگیری کند. بیش از ۶۰ کشور،  فناوری‌های پاستوریزاسیون پیشرفته را تصویب کرده‌اند و از آن‌ها در سراسر جهان برای تابش ادویه جات، میوه‌ها، گوشت، غذای حیوانات خانگی و سایر غذاها استفاده می‌شود.

این موضوع، توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) به عنوان فناوری‌های رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. ضمن اینکه این فناوری سبز است، به این معنی که زباله‌ای تولید نمی‌کند.

مزایای استفاده از این فناوری برای اروگوئه

• افزایش صادرات: با افزایش ماندگاری محصولات، اروگوئه می‌تواند محصولات کشاورزی خود را به بازارهای دورتر و با شرایط آب و هوایی متفاوت صادر کند.
• کاهش ضایعات غذایی: با افزایش ماندگاری، مقدار زیادی از محصولات کشاورزی که به دلیل فساد زودرس دور ریخته می‌شوند، قابل استفاده خواهند بود.
• بهبود کیفیت محصولات: تابش می‌تواند باعث بهبود برخی از ویژگی‌های محصولات مانند رنگ، طعم و بافت شود.
• ایجاد اشتغال: راه‌اندازی مراکز تابش مواد غذایی به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید منجر خواهد شد.
• رقابت‌پذیری بیشتر: با استفاده از این فناوری، محصولات اروگوئه در بازارهای جهانی رقابتی‌تر خواهند شد.