اخبار اقتصادی لبنان

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی لبنان در تیر ‌ماه 1403 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

رونمایی از طرح ملی شیلات و آبزی پروری لبنان

  جمعه 29 تیرماه 1403، کاخ نخست وزیری لبنان شاهد مراسم رونمایی از طرح ملی شیلات و آبزی پروری بود. در این مراسم، نخست وزیر لبنان، تعدادی از وزرا و نمایندگان مجلس این کشور و سفرای خارجی حضور داشتند. هیاتی از ایران متشکل از آقای علیرضا پیمان پاک؛ قائم مقام وزارت جهاد کشاورزی و آقای حسینی؛ معاون وزیر و رئیس سازمان شیلات کشور حضور داشتند.

آقای نجیب میقانی؛ نخست وزیر لبنان در سخنرانی خود در این مراسم گفت: در بحبوحه جنگ طولانی اسرائیل در جنوب لبنان و تجاوزات مداوم به زمین، هوا و دریا، از برنامه ای برای پیشبرد بخش شیلات و آبزی پروری لبنان صحبت می‌شود. لبنان در طول تاریخ به دلیل داشتن بنادر ماهیگیری مشهور بوده است. ثروت شیلات در لبنان یک منبع مهم اقتصادی است، لبنان داری یکی از مهمترین سواحل دریای مدیترانه و غنی ترین سواحل موجود در تنوع زیستی است، اما این ثروت در میان آلاینده‌ها، سهل انگاری، بی برنامگی و برداشت بی رویه از بین رفته است. احیای این بخش مستلزم برنامه ریزی دقیق و مدبرانه است.

وی افزود: هدف این طرح، بازکردن درهای سرمایه‌گذاری در بخش جدید و سوق دادن سرمایه به سمت سرمایه‌گذاری سالم در نوسازی و توسعه بخش شیلات و تأکید بر اهمیت مشارکت سالم بین بخش دولتی و خصوصی است.

وی در بخش پایانی سخنرانی خود از همه کشورهای منطقه برای مشارکت در طرح ملی شیلات و آبزی پروری لبنان دعوت بعمل آورد.   

آقای عباس حاج حسن؛ وزیر کشاورزی لبنان نیز در این مراسم سخنرانی کرد. وی گفت: بخش شیلات و ماهیگیری دریایی لبنان بسیار امیدوارکننده است. ما در آب های ملی خود که دو برابر مساحت لبنان است، مقادیر زیادی از انواع ماهی را داریم که می‌تواند امنیت غذایی کشور را تضمین کند.  وی ادامه داد: لبنان با وجود همه سختی‌ها، با نیروی مردان و رهبران خود قادر است بر بحران‌های داخلی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود غلبه کند و به پیروزی برسد، همانطور که پیروزی ما بر دشمن وحشی صهیونیستی که به زمین‌های کشاورزی، به شهرهای ما، به کودکان و زنان ما حمله می‌کند، ناگزیر است.

http://www.agriculture.gov.lb/Media/News/

بخش شیلات و آبزی پروری لبنان، یکی از مزیت های اقتصادی این کشور است که تاکنون مغفول مانده  و دارای ظرفیت خالی اقتصادی است. علیرغم ساحل 220 کیلومتری لبنان، وجود بیش از 30 بندر ماهیگیری و دهها رودخانه دائمی، محصولات شیلاتی لبنان کمتر از 20 درصد از نیاز بازار لبنان را پوشش داده و 80 درصد نیاز این کشور از خارج تامین می‌شود.

طرح ملی شیلات و آبزی پروری لبنان که امروز از آن رونمایی شد، امتیازهای بسیار خوبی را برای سرمایه گذاران خارجی در این بخش درنظر گرفته است. وجود موافقتنامه تجارت آزاد بین لبنان و اتحادیه اروپا و بین لبنان و اعضای اتحادیه عرب، هرگونه سرمایه گذاری و تولید محصولات شیلاتی در لبنان را توجیه پذیرتر می نماید. تولیدات بخش شیلاتی در لبنان براحتی می‌توانند هم در بازار داخلی و هم در بازار کشورهای اروپایی و کشورهای عربی عرضه شوند.

از جمله زمینه‌های سرمایه گذاری در شیلات لبنان با توجیه بالای اقتصادی، پرورش ماهی در قفس، پرورش ماهی‌های سردآبی در رودخانه‌های دائمی لبنان و پرورش میگو و جلبک هستند. 

 جنگ در منطقه و پیچیدگی اکتشاف نفت و گاز در لبنان

تصمیم وزارت نیرو و آب لبنان مبنی بر تمدید مهلت شرکت‌ها برای ارائه پیشنهادات برای دریافت حق اکتشاف نفت و گاز در میادین فراساحلی در دور سوم صدور مجوز، راه را برای طرح مجموعه‌ای از سوالات در مورد تأثیر واقعیت منطقه در مورد این پرونده باز کرده است.

بر اساس تصمیم صادر شده از سوی این وزارتخانه، آخرین مهلت به جای 3 ژوئیه سالجاری، 17 مارس 2025 خواهد بود و شامل 9 منطقه دریایی می‌شود، این در حالی است که مقامات لبنانی همچنان در انتظار دریافت گزارش توتال از نتایج حفاری اولین چاه اکتشافی در بلوک شماره 9 هستند.

در این زمینه، منابع النشره نشان می دهد که این پرونده به طور طبیعی تحت تأثیر شرایط موجود در سطح منطقه قرار گرفته است، به ویژه اینکه شرکت های بزرگ در سایه چنین فضایی ریسک سرمایه گذاری در این اندازه را ندارند.

این منبع حاکی از آن است که احتمال سرمایه گذاری شرکت های غربی در بلوک های حفاری اکتشافی لبنان تا پیش از اتمام جنگ در جنوب لبنان بعید بنظر می رسد.

اطلاعات النشره حاکی از آن است که قرار بود توتال انرژی گزارش خود را از نتایج اولین حفاری اکتشافی در بلوک شماره 9 ارائه کند، اما تاکنون از ارائه گزارش استنکاف کرده است. بنابراین، دولت لبنان معطل گزارش توتال نمانده و برای حضور سایر شرکت های خارجی تلاش می‌کند.

 لوری‌هائیتی، مدیر مؤسسه حاکمیت منابع طبیعی در خاورمیانه و شمال آفریقا در مصاحبه با النشره توضیح داد که موضوع تعلل اکتشاف منابع نفت و گاز در بلوک های لبنان تنها به عامل امنیتی یا نظامی محدود نبوده، بلکه بیشتر تحت تاثیر لابی و منافع گروه خاصی قرار دارد.

https://shorturl.at/YdQlw

 افزایش 59 برابری قیمت ها از سال 2019

با وجود ثبات نرخ ارز، قیمت ها همچنان در حال افزایش است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده، نرخ تورم تجمعی در شاخص قیمت مصرف کننده از ابتدای سال 2019 تاکنون به حدود 5871 درصد رسیده است.

پیش از این اعتقاد بر این بود که نوسانات نرخ ارز دلیل اصلی افزایش قیمت ها در لبنان است، اما آنچه اکنون در حال رخ دادن است برعکس است، زیرا چند ماهی است که نرخ ارز تغییر نکرده و قیمت ها همچنان در حال افزایش است. بیشترین افزایش قیمت، مربوط به کالاها برای رستوران‌ها و هتل‌ها است که قیمت‌های آن از سال 2019 تا کنون حدود 300 برابر افزایش یافته است. پس از این اقلام، مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیر الکلی است که قیمت آن حدود 232 برابر شده است. مشکل افزایش قیمت این اقلام این است که یکی از اقلام اساسی مصرفی خانوار است که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد و افزایش قیمت آن به این ترتیب فضای کمتری را برای مصرف سایر کالاهای مهم مانند خدمات مربوط به بهداشت و آموزش باقی می‌گذارد.

از سال 2019 تاکنون هزینه آموزش حدود 30 برابر و هزینه بهداشت 43 برابر شده است. جالب اینجاست که هزینه حمل و نقل حدود 120 برابر شده است و این نه تنها در مصرف خانوارها بلکه در کل اقتصاد منعکس می‌شود، زیرا هزینه حمل و نقل در قیمت همه کالاها لحاظ می‌شود.

https://lebanoneconomy.net/59

 وضعیت لیر لبنان در آخرین گزارش فوربس

   سازمان بین المللی فوربس اخیرا آخرین گزارش خود را در مورد طبقه بندی ارزهای بین المللی منتشر کرده است. متأسفانه واحد پول لبنان در بین ارزهای بین المللی رتبه پایینی دارد. این گزارش مؤید گزارش قبلی منتشر شده توسط مؤسسه بین‌المللی «بلومبرگ» است که قبلاً تأیید کرده بود که واحد پول لبنان سقوط کرده و در بین ضعیف‌ترین ارزهای بین‌المللی قرار گرفته است.

   لیر لبنان به همراه ریال ایران، دونگ ویتنام، کیپ لائوس، لئون سیرالئون، روپیه اندونزی، سوم ازبکستان، فرانک گینه، گوارانی پاراگوئه و آریاری مالاگاسی کمترین رتبه را دارند.

   شایان ذکر است که همه کشورهای جهان برای تقویت پول خود و تحمیل آن به عنوان ارز تجارت بین المللی به شدت در حال رقابت هستند. پول ملی یک سلاح اقتصادی و یکی از مهمترین دارایی کشورها برای تحمیل قدرت و برتری مالی شان است. درحال حاضر بیشترین رقابت بین ارزها عبارتند از: دلار آمریکا، یوان چین، یورو اروپا و پوند انگلیس.

   پول های ملی دارای قدرت اقتصادی، مالی و پولی مهمی‌برای تثبیت و توسعه اقتصاد کشور و رقابت بین کشورها و قاره‌ها هستند.

   به یاد می آوریم که پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده از طریق رئیس جمهور خود، ریچارد نیکسون، توانست ارز خود را بر جهان تحمیل نماید. از آن تاریخ، دلار آمریکا به‌عنوان قوی‌ترین ارز اقتصادی برای بیش از ۷۰ سال تحمیل شد.

   آخرین گزارش فوربس تأیید می‌کند که واحد پول لبنان کاملاً سقوط کرده و به پایین ترین و ضعیف ترین رتبه‌های بین المللی رسیده است که ثبات و حاکمیت لبنان را تضعیف می‌کند.

 در این راستا، لبنان به ویژه در سال های اخیر در تمامی طبقه بندی‌های بین المللی شاهد افت بی سابقه ای است.  چندین زنگ خطر در سال های اخیر به صدا درآمد، زمانی که این طبقه بندی‌ها و رتبه‌ها خیلی سریع شروع به کاهش کردند. رتبه لبنان از +B به -B و سپس از  –Bبه C کاهش یافت تا اینکه در سال 2018 به آخرین رتبه که -C بود رسیدیم. این آخرین هشدار و زنگ خطر قبل از فروپاشی کامل بود، زیرا در سطح بین المللی شناخته شده است که نیمی از کشورهایی که به رتبه C می رسند در صورت اجرای یک برنامه اصلاحی جدی و سخت ممکن است زنده بمانند، در حالی که نیمی دیگر وارد مرحله ورشکستگی می‌شوند. متاسفانه لبنان در دسته دوم قرار داشت و در 7 مارس 2020، دولت لبنان رسماً نکول مالی را اعلام کرد و این یک ورشکستگی پنهان بود و ما مشمول محدودیت پیش فرض-RD   شدیم.

در مورد گزارش گروه ویژه اقدام مالی - FATF، متأسفانه در اکتبر 2024 لبنان در مرز قرار گرفتن در لیست خاکستری قرار گرفته است. پس از یک سال و نیم از مهلتی که به لبنان داده شد، اکنون شرایط برای قرار گرفتن در این فهرست خطرناک وجود دارند.

https://www.aljoumhouria.com/ar/news/727121/

 لبنان با سوخت عراق بر سناریوی تاریکی فائق آمد

  نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان 31 تیرماه در یک سفر از پیش برنامه ریزی شده در رأس هیاتی به عراق سفر کرد. مهمترین دلیل سفر میقاتی به عراق، پرونده تامین سوخت از عراق بود.

   میقاتی قبل از سفر به عراق تلفنی با نخست وزیر این کشور صحبت کرده بود. وی در این خصوص گفت: با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق درخصوص ادامه تامین نفت عراق و تعهدات مالی ناشی از آن گفت ‌وگو کرده است و قول استمرار کمک طرف عراقی را دریافت کرده است. میقاتی با تشکر از عراق که دستور بارگیری را صادر کرد گفت: «پس از عاشورا به بغداد سفری خواهم داشت تا این موضوع را بررسی کنیم».

  هفته گذشته شرکت Electricité du Liban اعلام کرده بود که سوخت نیروگاه دیر عمار (شمال لبنان) تمام شده است. همچنین وزیر انرژی لبنان، ولید فیاض هشدار داده بود که سوخت در نیروگاه زهرانی (جنوب لبنان) در آستانه تمام شدن است. این شرکت اعلام کرد که عرضه سوخت از سوی عراق متوقف شده است، زیرا لبنان برای دومین سال متوالی مبالغ بدهی خود را در ازای محموله‌های سوخت عراق به این کشور انتقال نداده است.

  بدنبال رایزنی‌های بعمل آمده، دولت عراق اجازه داد کشتی خالی پارک شده در بصره با نفت عراقی پر شود. این امر موجب شد تا باردیگر سوخت نیروگاه‌های دیر عمار و الزهرانی تامین شود.

   در حال حاضر، تنها دو نیروگاه با سوخت نفت کوره در لبنان برای تولید برق فعال هستند که یکی در جنوب (الزهرانی) و دیگری در شمال (دیر عمار) لبنان واقع شده اند.

   فیاض؛ وزیر نفت لبنان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که تماسی از سوی مدیرکل شرکت SOMO وابسته به وزارت نفت عراق دریافت کرده است که طی آن وی موافقت نخست‌وزیر عراق را به وی اعلام کرده است.

   فیاض یادآور شد: قرارداد عرضه نفت بین لبنان و عراق در سال 2021 منعقد شد که بر اساس آن عراق قرار است سالانه یک میلیون تن نفت کوره را به لبنان تحویل داده و در ازای آن مبالغی را به حساب ویژه عراق در نزد بانک لبنان برای تأمین مالی خدمات مورد نیاز عراق واریز نماید.   

   عراق اجرای توافقنامه ارائه محموله‌های نفت خام به لبنان را ازآگوست 2021 آغاز کرد که طبق آن هرماه حدود 40 هزار تن «سوخت» تحویل داده می‌شود. این مقدار سوخت تحویلی، تولید 4 ساعت برق پایدار لبنان را بهمراه دارد.  

https://shorturl.at/gIWWo

 تراز تجاری لبنان با کشورهای عربی در 10 سال گذشته

   آمارهای «راهنمای صادرات و مؤسسات صنعتی لبنان» در ده سال گذشته، از سال 2014 تا 2023، حاکی از آن است که تراز تجاری لبنان با 18 کشور عربی، نسبت به 6 کشور ازجمله سوریه، عراق و  قطر مثبت و نسبت به 12 کشور به ویژه مصر، کویت، عربستان سعودی و امارات متحده عربی منفی بوده است.

   این آمار تایید می‌کند که بر اساس سوابق گمرک لبنان، در مدت مذکور، سوریه رتبه اول واردات از لبنان، عراق رتبه دوم و قطر رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

   واردات سوریه از لبنان طی ده سال فوق بالغ بر 9/1 میلیارد دلار بوده است که به معنای مازاد تجاری به نفع لبنان به میزان 760 میلیون دلار بوده است.

   در مورد برجسته ترین کشورهای عربی که لبنان با آنها در مبادلات تجاری کسری داشته است، مصر با این 9/3 میلیارد دلار در رتبه اول، کویت با 8/1 میلیارد دلار در رتبه دوم، عربستان سعودی با 4/1 میلیارد دلار در رتبه سوم و پس از آن امارات با 720 میلیون دلار در رتبه چهارم قرار دارد.

   بر اساس برآورد شرکت های بزرگ حمل و نقل، اگر وضعیت جنگ و بحران سوریه و حوادث داخلی در برخی مناطق عراق و اشغال گذرگاه مرزی التنف بین سوریه توسط نیروهای آمریکایی نبود و همچنین چنانچه عراق قیمت حمل و نقل را تا چند برابر هزینه واقعی افزایش نمی داد، صادرات لبنان به عراق و سوریه پنج برابر رقم فعلی بود.

 https://www.aljoumhouria.com/ar/news/726597

 به زودی پلتفرم بانکی "بلومبرگ" در لبنان راه اندازی می‌شود

   بانک مرکزی لبنان در حال آماده شدن برای راه اندازی مجدد پلتفرم «بلومبرگ» برای خرید و فروش دلار و سایر ارزهای خارجی در بازار است.

پلتفرم بلومبرگ سوالات زیادی را در مورد احیای سیاست‌های پولی قبلی بانک مرکزی لبنان ایجاد می‌کند، زیرا این پلتفرم صرفاً یک پلتفرم اختصاص یافته به عرضه و تقاضا است که نشان‌دهنده هیچ تغییر ساختاری در این سیاست‌ها نیست، بلکه تنها از نظر شکل با پلت فرم قبلی متفاوت است. از آنجایی که این پلتفرم برای همه طرف‌های موجود در بازار باز است و عملیات‌ها به‌صورت واضحی در معرض قوانین انطباق قرار می‌گیرد، به این معنی که نظارت بر آن برای خزانه‌داری آمریکا آسان‌تر است. به گفته محافل مالی، هدف اولیه از راه اندازی پلتفرم "بلومبرگ"، رهایی بانک مرکزی از فشارهای آمریکا مربوط به اقتصاد نقدی است، به ویژه که فشار اخیر با جنگ در نوار غزه و جنوب لبنان افزایش یافته است. پیش از این، فرآیند پیگیری وجوه از طریق بانک‌های در معرض سامانه سوئیفت و بانک‌های گزارش‌دهنده صورت می‌گرفت و بانک مرکزی نیز اعم از پمپاژ یا برداشت دلار در بازارها دخالت می‌کرد. اما اکنون پس از ورشکستگی بانک ها و اختلال در کار آنها به عنوان ابزار و کانال واسطه ای برای بانک مرکزی، کانال های ردیابی در لبنان قطع شده است، بنابراین باید سازوکار جدیدی برای شناسایی مجدد جریان مالی در بازار لبنان پیدا کرد. همچنین گفته می‌شود که راه اندازی پلتفرم "بلومبرگ" با حمایت مستقیم صندوق بین المللی پول انجام می‌شود.

   شایان ذکر است که بانک مرکزی لبنان اخیراً با آزادسازی نرخ ارز و بیان ارزش لیر در معاملات بازار که نشان‌دهنده فعالیت‌های اقتصادی در داخل و خارج از کشور است، شرایط صندوق بین‌المللی پول را هرچند بدون اطلاع قبلی اجرا کرد.

https://rb.gy/3uv22m