اقتصاد دریامحور اتیوپی

اتیوپی کشوری محصور در خشکی در شاخ آفریقا، اقتصاد دریایی مستقیمی ندارد. با این حال، به دلیل وابستگی به کشورهای همسایه برای دسترسی به دریا، سهم قابل توجهی در تجارت دریایی و لجستیک خود را به این امر اختصاص داده است و بر مشارکت غیرمستقیم آن از طریق بنادر کشورهای همسایه، توسعه زیرساخت ها و مشارکت های استراتژیک تمرکز دارد.

دسترسی به دریا

بندرجیبوتی:

بندر جیبوتی : دروازه اصلی برای تجارت اتیوپی. حدود 95 درصد واردات و صادرات اتیوپی از طریق این بندر انجام می‌شود. به طور خلاصه، حدود 95 درصد تجارت بین‌المللی اتیوپی از طریق مسیرهای دریایی است

زیرساخت ها و توافقات :  اتیوپی سرمایه گذاری زیادی در توسعه تاسیسات بندر جیبوتی انجام داده است. دو کشور توافقاتی برای تضمین جریان روان کالاها از جمله مناطق ویژه اقتصادی و اتصال ریلی دارند.

سومالی لند

بندر بربرا :  اخیراً اتیوپی به استفاده از بندر بربرا در سومالی لند علاقه نشان داده و توافق سه جانبه بین اتیوپی، سومالی لند و DP World با هدف توسعه بندر و ایجاد یک کریدور برای تجارت اتیوپی صورت گرفته است.

سرمایه گذاری و توسعه : اتیوپی 19 درصد از سهام بندر بربرا را به دست آورده است که بخشی از یک استراتژی گسترده تر برای تنوع بخشیدن به نقاط دسترسی دریایی آن است.در ماههای اخیر بدنبال تاکید آقای ابی احمد ( نخست وزیر ) مبنی بر نیاز توسعه کشور به راه دریائی ، پس از چندین جلسه محرمانه بین مسئولین اتیوپی و سومالی لند جهت گرفتن راه به دریا این تفاهم نامه بین آنها امضا شد و در قبال آن اتیوپی ، استقلال سومالی لند را به رسمیت خواهد شناخت ، و این موجب خشم و نارضایتی برخی کشورهای همسایه و افریقائی واقع گردید که فعلا این تفاهم نامه به ظاهر بلاتکلیف مانده است  .

لجستیک و زیرساخت حمل و نقل

راه آهن

راه آهن اتیوپی-جیبوتی :  پروژه ای کلیدی که آدیس آبابا را به بندر جیبوتی متصل می‌کند. این خط راه آهن برقی به طور قابل توجهی هزینه‌ها و زمان حمل و نقل را کاهش داده و کارایی تجارت را افزایش داده است.

پروژه‌های راه آهن آینده :  اتیوپی قصد دارد شبکه راه آهن خود را برای اتصال با سایر کشورهای همسایه گسترش داده و به طور بالقوه نقاط دسترسی دریایی جدیدی را باز نماید .

جاده‌ها

کریدورهای جاده ای :  اتیوپی در حال توسعه و ارتقای شبکه‌های جاده ای خود برای اطمینان از اتصال بهتر به بنادر جیبوتی و سومالی لند است. راهروهای کلیدی شامل جاده آدیس آبابا-جیبوتی و اتصالات جاده ای برنامه ریزی شده به بندر بربرا است.

بازرگانی و تاثیر اقتصادی

واردات و صادرات

واردات کلیدی :  اتیوپی طیف گسترده ای از کالاها، از جمله ماشین آلات، فرآورده‌های نفتی، وسایل نقلیه و کالاهای مصرفی را عمدتاً از طریق بندر جیبوتی وارد می‌کند.

صادرات کلیدی :  صادرات عمده شامل قهوه، دام، منسوجات و محصولات باغی این کشور می‌باشد که دسترسی کارآمد دریایی برای این کالاهای فاسد شدنی و حساس و زمانبندی مناسب برای آن از اهم مشکلات است .

مناطق اقتصادی

مناطق ویژه اقتصادی (SEZ): اتیوپی در حال توسعه مناطق SEZ در نزدیکی مرز خود با جیبوتی است تا رشد صنعتی و پردازش صادرات را تسهیل کند. هدف این مناطق جذب سرمایه گذاری خارجی و ایجاد اشتغال بوده و هم اینک اقدام به تاسیس چند بندر خشک در این مناطق نموده که می‌تواند پایه تاسیس قانونمند در مشارکت مناطق آزاد باشد 

مشارکت های استراتژیک و سرمایه گذاری

همکاری‌های بین المللی

چین : نقش مهمی در توسعه زیرساخت های حمل و نقل اتیوپی، از جمله تامین مالی راه آهن اتیوپی-جیبوتی ایفا کرده است.

امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) : از طریق DP World، امارات متحده عربی در توسعه بندر بربرا مشارکت دارد و دسترسی دریایی جایگزین اتیوپی را افزایش می دهد.

        آمار صادرات و واردات اتیوپی از سال 2013 تا 2022 به تفکیک دریایی و غیر دریایی

 

منابع آماری: 1- آژانس مرکزی آمار اتیوپی ( CSA)  2-  بانک ملی اتیوپی ( NBE  3 - صندوق بین المللی پول ( IMF )   4-DP word

 

چالش ها و فرصت ها

چالش ها:

تنش‌های ژئوپلیتیک : بی‌ثباتی و درگیری‌های منطقه‌ای می‌تواند مسیرهای تجاری و لجستیک را مختل کند.

وابستگی به جیبوتی : اتکای بیش از حد به بندر جیبوتی خطراتی را به همراه دارد و تنوع را ضروری می‌کند.

فرصت ها:

تنوع دسترسی : استفاده از بنادر متعدد خطر یکجانبه گرائی را به حداقل می رساند و می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهد.

هم اینک بندر بربرا آمادگی خود را برای همکاری و سرمایه گذاری اتیوپی و استفاده مشترک از آن اعلام نموده است

توسعه زیرساخت :

سرمایه‌گذاری مستمر در راه‌آهن، جاده‌ها و مناطق SEZ می‌تواند باعث رشد اقتصادی شده و اتیوپی را به یک مرکز تجاری منطقه‌ای تبدیل نماید.

هم اکنون نیز اتیوپی به عنوان یک کشور قدیمی‌با تجارت قابل ملاحظه و جمعیت بیش از 126 میلیون در افریقا بعنوان یک کشور کلیدی مطرح است . و اهمیت آن در زمانی بیشتربه چشم می آید که دفتر مرکزی اتحادیه(GDP)  افریقا در این کشور مستقر بوده و اتحادیه اروپا نیز  مهمترین دفاتر خود را در این کشور استقرار داده است . در اتیوپی بیش از 130 سفارت خارجی و دهها NGO  و سازمان‌های بین المللی و سازمانهای نیمه دولتی خارجی فعالیت دارند .

در نتیجه اهمیت این کشور و اقتصاد آن برای همه افریقا و اکثر کشورهای دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است

نتیجه:

در حالی که اتیوپی فاقد اقتصاد مستقیم دریایی است، سرمایه گذاری‌های استراتژیک و مشارکت در بنادر کشورهای همسایه برای توسعه تجارت و اقتصادی آن حیاتی است. اتیوپی با بهبود زیرساخت‌های لجستیکی و تنوع بخشیدن به نقاط دسترسی دریایی‌اش، قصد دارد انعطاف‌پذیری اقتصادی و چشم‌انداز رشد خود را افزایش دهد در اینجا داده‌های فوق به صورت شاخص های آماری آورده شده است که در پایان نیز بر روی این داده‌ها تحلیل صورت گرفته ،  جدول شماره یک که شاخص آن با خط آبی ترسیم شده مجموعه صادرات اتیوپی و جدول همجوار آن که با شاخص سبز نمایان شده مجموع واردات اتیوپی است و در جدول پایین ، شاخصی که با خط زرد می‌باشد صادرات دریائی این کشور و جدول مقابل که با شاخص قرمز مشخص شده صادرات دریائی اتیوپی از سال2013 الی 2022 می‌باشد که بر اساس میلیارد دلار از سال 2013 الی 2022  بر آورد شده است

گزارش تحلیل آماری صادرات و واردات اتیوپی (2013-2022)

مقدمه

اتیوپی به عنوان یک کشور بدون دسترسی مستقیم به دریا، برای تجارت بین‌المللی خود به بنادر کشورهای همسایه به ویژه جیبوتی، وابسته است. گزارش به بررسی آمارهای صادرات و واردات کلی و دریایی اتیوپی در بازه زمانی 2013 تا 2022 می‌پردازد.

 

صادرات

صادرات کلی:

از سال 2013 با 2.5 میلیارد دلار آغاز شد و در سال 2022 به 3.9 میلیارد دلار رسید.

این افزایش نشان‌دهنده رشد متوسط در صادرات کلی اتیوپی است.

صادرات دریایی:

صادرات دریایی نیز به طور مشابه از 2.375 میلیارد دلار در سال 2013 به 3.705  میلیارد دلار در سال 2022 افزایش یافت.

تقریباً 95٪ از صادرات کلی از طریق مسیرهای دریایی انجام می‌شود، که نشان‌دهنده وابستگی شدید اتیوپی به تجارت دریایی است.

واردات

واردات کلی:

واردات کلی از 10 میلیارد دلار در سال 2013 به 19 میلیارد دلار در سال 2022 افزایش یافت. این افزایش نشان‌دهنده رشد نیازهای وارداتی و توسعه اقتصادی در طول این دوره است.

واردات دریایی:

واردات دریایی نیز از 9.5 میلیارد دلار در سال 2013 به 18.05 میلیارد دلار در سال 2022 افزایش یافت. تقریباً 95٪ از واردات کلی از طریق مسیرهای دریایی انجام گرفته .

تحلیل و نتایج

رشد اقتصادی: افزایش صادرات و واردات نشان‌ دهنده رشد اقتصادی مداوم اتیوپی است. این رشد می‌تواند ناشی از توسعه زیرساخت‌ها، بهبود شرایط تولید و افزایش تقاضای داخلی باشد.

وابستگی به بنادر خارجی : وابستگی شدید به بنادر خارجی، به ویژه جیبوتی، نشان‌دهنده اهمیت توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک است. هر گونه اختلال در این مسیرها می‌تواند تأثیرات جدی بر اقتصاد اتیوپی داشته باشد.

تنوع‌بخشی مسیرهای تجاری: تلاش‌های اخیر برای استفاده از بندرهای دیگر مانند بندر بربرا در سومالی‌لند، نشان‌دهنده تمایل اتیوپی برای کاهش وابستگی به یک مسیر تجاری خاص و افزایش انعطاف‌پذیری اقتصادی است.

 

پلنهای دولت در آینده نزدیک :

تقویت زیرساخت‌ها:  سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل داخلی و توسعه مسیرهای تجاری جایگزین می‌تواند به بهبود کارایی تجارت بین‌المللی کمک کند در همین راستا دولت پروژه‌هائی را تعریف نموده که برخی از آنها در دست اجرا می‌باشد .

توسعه ظرفیت‌های تولیدی: افزایش ظرفیت‌های تولید داخلی و تقویت صنایع بومی می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات و افزایش توان صادراتی کشور کمک نماید از جمله داروهای گیاهی ، چرم ، محصولات کشاورزی و غیره که ورود آنها از طرف دولت نیز ممنوع اعلام و به آن هیچ گونه ارزی تعلق نمی‌گیرد .

همکاری‌های منطقه‌ای : تقویت همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای همسایه و ایجاد توافقات تجاری می‌تواند به بهبود شرایط تجاری و کاهش هزینه‌ها کمک کند در این راستا اتیوپی تلاش نموده است حتی با کشور اریتره که سالها مشکل داشته رفتار دوستانه ای را ارائه نماید و حتی سفارت آن در اتیوپی نیز یکطرفه باز است

نتیجه‌گیری

آمارها نشان می‌دهد که اتیوپی در دهه اخیر رشد قابل توجهی در صادرات و واردات داشته ، اما همچنان وابستگی خود را  به مسیرهای دریایی و بنادر خارجی با توجه به  پتانسیل های اقتصادی و نیاز به توسعه زیر ساخت ها  حفظ نموده که در این مسیر اقدامات مناسبی جهت توانمندی و پایدار سازی تجارت بین الملل نیز از طرف این کشور صورت گرفته  است 

سهم تجارت خارجی در GDP:

 در سال‌های اخیر، سهم تجارت خارجی (صادرات و واردات) در GDP اتیوپی بین 20 تا 30 درصد متغیر بوده است.

با توجه به اینکه 95 درصد از این تجارت از طریق دریا انجام می‌شود، می‌توان تخمین زد که سهم تجارت دریایی در GDP حدود 19 تا 28.5 درصد است.

محاسبه تقریبی:

اگر تجارت خارجی 25 درصد از GDP باشد، و 95 درصد از این تجارت از طریق دریا انجام شود

به زبان ساده تر می‌توان گفت :         

سهم تجارت دریائی در  تولید ناخالص داخلی اتیوپی  (   75 /23  =  GDP × 0.95×  0.25 )، که این عدد مساوی با  23.75 خواهد شد

  گام‌های محاسبه و تحلیل:

جمع‌آوری داده‌ها:

o        داده‌های صادرات و واردات اتیوپی در طی سال‌ها

o        داده‌های GDP اتیوپی در طی سال‌ها

o        سهم تجارت خارجی (واردات و صادرات) از طریق بنادر دریایی

تحلیل داده‌ها:

o        محاسبه سهم تجارت خارجی از GDP

o        محاسبه سهم تجارت دریایی از تجارت خارجی

تحلیل تقریبی:

فرض کنید ما داده‌های زیر را برای پنج سال گذشته داریم (اعداد فرضی برای مثال )

محاسبات:

تجارت خارجی در GDP:

تجارت خارجی=  صادرات  +   واردات

سهم تجارت خارجی در GDP

 سهم تجارت خارجی در  GDP= صد ضربدر تجارت خارجی تقسیم بر GDP                                                                                                                                                                                                   

 

سهم تجارت دریایی در GDP:  

  سهم تجارت دریایی در GDP      =(سهم تجارت خارجی در  GDP  ) × (GDP  سهم تجارت دریایی در تجارت خارجی)

برای هر سال:

سال 2019

سهم تجارت خارجی در GDP  :                                                                           

سهم تجارت دریایی GDP :

سال 2020

سهم تجارت خارجی در GDP :                                                             

سهم تجارت دریائی  در GDP  : 

                                                                  

سال2021

سهم تجارت خارجی در GDP :                                                                             

سهم تجارت دریائی درGDP:           

 

سال 2022

سهم تجارت خارجی درGDP:

سهم تجارت دریایی در GDP : 

سال  2023

سهم تجارت خارجی در GDP : 

سهم تجارت دریایی در GDP : 

نتیجه‌گیری:

بر اساس داده‌ها و محاسبات فوق، سهم تجارت دریایی در تولید ناخالص داخلی (GDP) اتیوپی در طی سال‌ها حدود 21.85 درصد تا 24.79 درصد متغیر بوده است. این نشان‌دهنده اهمیت بالای تجارت دریایی در اقتصاد اتیوپی است. برای تحلیل دقیق‌تر، دسترسی به داده‌های واقعی و به‌روز ضروری است.