روند همکاری نفتی اوگاندا و کنیا

دولت کنیا برای دهه‌ها به عنوان دروازه اصلی تامین سوخت کشورهای شرق آفریقا شناخته می‌شود. اوگاندا که کشوری محصور در خشکی محسوب می‌گردد نیز 90 درصد نیاز سوخت خود را از طریق کنیا تأمین می نماید، و متأثر از تصمیم گیری‌های نایروبی در حوزه واردات و توزیع نفت خام و فرآورده‌های نفتی می‌باشد. دولت اوگاندا به طور متوسط سالانه 2.5 میلیارد لیتر نفت و فرآورده‌های نفتی به ارزش بیش از 2 میلیارد دلار وارد می‌کند.

پس از آنکه دولت کنیا طی سال گذشته با کمبود ذخایر ارزی مواجه گردید، تصمیم به اخذ درآمد دلاری از محل تحمیل مالیات و عوارض بیشتر به شرکت های ترانزیت نفت اوگاندا گرفت. با این تصمیم، شرکت های اوگاندایی ناگزیر به پرداخت هزینه‌های حمل و نقل، تقریبا 50 درصد بالاتر از روال سابق بودند. پس از اخذ چنین تصمیمی از سوی دولت کنیا، در کنار مشکل مزمنِ عدم موافقت کنیا با انتقال انرژی به اوگاندا از طریق خطوط لوله، اوگاندا در بالاترین سطح به مخالفت با آن برخاست و موسوِنی رئیس جمهور اوگاندا، دستور  پیگیری این موضوع از طریق دادگاه دادگستری شرق آفریقا داد.

از طرفی آغاز تصمیم گیری دولت کنیا مبنی بر اخذ وجوه به صورت دلار و استفاده از سیستم حمل و نقل کنیا -به عنوان جایگزینی برای بهره مندی دولت اوگاندا از خط لوله کنیا- کامپالا را به سمت دولت تانزانیا سوق داد چرا که دولت تانزانیا با دسترسی مناسب به اقیانوس هند گزینه مناسبی برای ترانزیت نفت کامپالا از طریق خطوط لوله محسوب می‌شود. لیکن متعاقب این امر و با ملاحظه روند توسعه میدان نفتی و احتمال استخراج و بهره مندی از نفت اوگاندا در آینده نزدیک و برنامه ریزی برای ایجاد و استفاده از خطوط لوله با تانزانیا جهت صادرات این محصول، دولت کنیا تغییراتی در تصمیمِ افزایش هزینه ی حمل و نقل نفتی کامپالا اعمال کرد. همین امر در نهایت منجر به اتخاذ تصمیم نهائی از سوی دو دولت کنیا و ائوگاندا برای توسعه همکاری‌های دوجانبه در حوزه تسهیل نقل و انتقال انرژی گردید.

لذا پس از گذشت دو ماه از صدور مجوز یاد شده، آقای موسوِنی رئیس جمهور اوگاندا برای تجدید روابط حسنه، توسعه مناسبات اقتصادی-تجاری و بالطبع ارتقای همکاریهای سیاسی-منطقه ای به نایروبی سفر کرد.

سفر رئیس جمهور اوگاندا به نایروبی با امضای 9 یادداشت تفاهم در زمینه همکاری‌های متقابل بین دو دولت به انجام رسید. دیدار رؤسای جمهور کنیا و اوگاندا در حالی در 16 ماه می 2024 برگزار شد که پیش از آن (در 14 می، دو روز قبل از سفر موسوِنی به کنیا) دومین کمیسیون مشترک فیمابین به ریاست وزرای امور خارجه دو کشور شکل گرفت و با امضای یادداشت تفاهم های همکاری در زمینه‌های مدیریت خدمات عمومی، آموزش، ورزش، جوانان و تجارت به کار خود پایان داد. یکی از اهداف مهم سفر رفع موانع تعرفه ای بین دو کشور اوگاندا و کنیا به عنوان بزرگترین شرکای تجاری در منطقه شرق آفریقا بود.