اخبار اقتصادی ازبکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ازبکستان در هفته اول فروردین ماه 1403 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

میانگین دستمزد در کشورهای مستقل مشترک المنافع

در سال 2023 در تمام کشورهای همسود میانگین حقوق ماهانه افزایش داشت. میزان افزایش و رشد در کشورهای ارمنستان (112.4 درصد) و در بلاروس (111 درصد) بوده است. طبق آمار ژانویه سال 2024 میانگین دستمزد در کشورهای همسود به شرح ذیل است:

تاجیکستان –90 دلار (برابر با 2013.11 سامان)؛

ازبکستان – 360 دلار (برابر با 5.4 میلیون)؛

ترکمنستان – 360 دلار (برابر با 1200 مانات)؛

قرقیزستان – 376 دلار (برابر با 33664 صُم)؛

آذربایجان – 550 دلار (برابر با 942 مانات)؛

بلاروس –5 دلار (برابر با 1991.2 روبل)؛

ارمنستان – 660 دلار (برابر با 266990 درم)؛

روسیه – 805 دلار (برابر با 73709 روبل)؛

قزاقستان – 874 دلار (برابر با 393605 تنگه)؛

در جمهوری ازبکستان متوسطه حقوق ماهانه 4551000 صوم رقم خورد. این شاخص در مقایسه با مدت مشابه در سال 2022 م. 17.2 درصد بالا رفته است. بالاترین میزان دستمزد در شهر تاشکند (7 میلیون و 453 هزار صوم) می‌باشد.[1]

بخش‎های پیشتاز در صادرات ازبکستان از آغاز سال جاری میلادی

بر اساس داده‌های وزارت سرمایه گذاری، صنعت و تجارت جمهوری ازبکستان، میزان صادرات ازبکستان در ماه‎های ژانویه الی فوریه سال 2024، 2.3 میلیارد دلار بوده است. این شاخص در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته 15 درصد رشد را نشان می دهد. بیشترین میزان رشد در صادرات به شرح ذیل می‌باشد:

نساجی +3 درصد (519 میلیون دلار)؛

گردشگری +11 درصد (280 میلیون دلار)؛

حمل و نقل +37 درصد (228 میلیون دلار)؛

میوه و سبزیجات +29 درصد (150 میلیون دلار)؛

خدمات اطلاعات +55 درصد (49.6 میلیون دلار)؛

کودهای معدنی +49 درصد (29.8 میلیون دلار).

همچنین در سال جاری بر تداوم پشتیبانی از صادرکنندگان توسط وزارت سرمایه ‎گذاری، صنعت و تجارت جمهوری ازبکستان تاکید شد. [2]

جغرافیایی صادرات محصولات کشاورزی ازبکستان در دو ماه گذشته

ازبکستان طی ماه‌های ژانویه الی فوریه سال 2024 تقریباً 251.2 هزار تن میوه و سبزیجات به ارزش 150.1 میلیون دلاری به کشورهای خارجی صادر نمود. بر اساس داده‌های آژانس آمار، این شاخص در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته 1.9 برابر یا 115.5 هزار تن افزایش یافته است. بازارهای اصلی صادرات میوه و سبزیجات ازبکستان عبارتند از؛ پاکستان (26.6 درصد)، روسیه (26.1 درصد)، قزاقستان (9.1 درصد) و چین (9 درصد) می‌باشد. سهم صادرات میوه و سبزیجات در ماه‎های ژانویه الی فوریه سال 2024 4.1 درصد کل صادرات کشور را تشکیل داده است.[3] 

ایجاد پارک صنعتی چین در فرغانه

در دیدار استاندار فرغانه و آقای دنگ با، معاون رئیس فدراسیون صنعت و تجارت شهر چندو چین و هیئت همراه وی؛ در مورد اجرای طرح‎های جدید در حوزه‌های صنعت، ماشین سازی، کشاورزی و گردشگری در آینده نزدیک در استان فرغانه که توسط کارآفرینان چینی در نظر گرفته شده است، تبادل نظر شد. طرف چینی با انجام این سفر در نظر دارد موضوعات ایجاد پارک بزرگ صنعتی چین در استان فرغانه، راه اندازی کارخانه‌های ماشین سازی، صنعتی از جمله، تولیدات کارخانه‌های خودروسازی، در زمینه کشاورزی کشت محصولات در استان فرغانه و صادرات محصولات کشاورزی به چین، ارائه کمک به کارآفرینان ازبکستانی جهت آغاز فعالیت خود در بازار چین و توسعه همکاری متقابل در زمینه گردشگری را بررسی نمودند. در این دیدار در مورد تهیه نقشه راه مشترک به منظور گسترش همکاری‌ها بین دو منطقه مورد بررسی و توافق قرار گرفت. در این دیدار ضمن اعلام موافقت دو طرف با افتتاح خانه تجارت چندو در فرغانه گواهینامه ثبت آن نیز به طرف چینی تسلیم گردید.[4]

گردش تجارت خارجی جمهوری ازبکستان طی دو ماه گذشته سال جاری میلادی

طی ماه‎های ژانویه الی فوریه سال 2024 گردش تجارت خارجی جمهوری ازبکستان 9.9 میلیارد دلار رقم خورد. بنا به داده‌های آژانس آمار، ازبکستان طی 2 ماه گذشته با 151 کشور جهان داد و ستاد انجام داده است. میزان تجارت خارجی دو ماه جاری در مقایسه با مدت مشابه سال 2023، 940.3 میلیون دلار بوده است که رشد 10.5 درصدی را نشان می دهد. بیشترین میزان تجارت در این بازه زمانی با کشورهایی نظیر چین (21.5 درصد)، روسیه (17.8 درصد)، قزاقستان (5.9 درصد)، ترکیه (4.4 درصد) و کرۀ جنوبی (3.7 درصد) می‌باشد.[5]

 

تنوع میوه و سبزیجات صادراتی ازبکستان

پیاز بزرگترین شاخص را در میزان صادرات میوه و سبزیجات ازبکستان در ماه‌های ژانویه الی فوریه سال 2024 را تشکیل داده است (73.1 هزار تن). طبق داده‌های آژانس آمار، در جایگاه‎های بعدی کلم (58.4 هزار تن) و هویج (23.6 هزار تن) قرار دارد. این شاخص به ازای سایر فرآورده‌های کشاورزی به ترتیب ذیل می‌باشد:

ماش –8 هزار تن؛

انگور (خشک شده – مویز) –4 هزار تن؛

گوجه‌فرنگی –1 هزار تن؛

انگور – 4 هزار تن؛

ارزن –3 هزار تن؛

آلوی خشک شده –1 هزار تن؛

بادام زمینی – 2 هزار تن؛

خیار –7 هزار تن؛

فلفل –3 هزار تن [6]

 

همکاری ازبکستان و آذربایجان در زمینه صنعت مواد غذایی

بنا به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت سرمایه‎گذاری، صنعت و تجارت؛ ازبکستان و آذربایجان در نظر دارند طرح‌های مشترکی را در زمینه صنعت غذایی اجرایی نمایند. وزیر سرمایه گذاری، صنعت و تجارت جمهوری ازبکستان با رئیس هیئت مدیره “Azersun Holding” دیدار و گفت‎گو نمود که آخرین وضعیت روابط و چشم انداز اجرایی نمودن طرح‎های مشترک در زمینه تولید فرآورده‌های کشاورزی و غذایی مورد بحث و بررسی طرفین قرار گرفت. خاطرنشان می‌شود، دراین دیدار طرفین به منظور افزایش همکاری‎های متقابل از طریق تبادل تجربه و دانش اعلام آمادگی نمودند. در پایان دیدار طرفین در مورد برگزاری رویدادهای مشترک آتی توافق و سازوکارهای معین اجرایی با اعلام زمانبدی اجرایی نمودن طرح و ابتکارات مطرح شده را تدوین کردند. [7]

آمادگی ازبکستان جهت افتتاح خانه تجاری در شهرهای بزرگ بندری

ازبکستان در نظر دارد در برخی از شهرهای بندری خانه تجاری افتتاح نماید. بنا به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری ازبکستان، ریاست جمهور ازبکستان طی جلسه مجازی با نهادهای داخلی در مورد بررسی موضوعات جذب سرمایه‌های خارجی بویژه در زمینه‎ کشاورزی، مواد غذایی و افزایش صادرات آنها برگزار نمود. خاطرنشان می‌شود، سال گذشته در ازبکستان حدود 23 میلیون تن میوه و سبزیجات برداشت شد و در صنعت مواد غذایی 86 تریلیون صوم فرآورده تولید گردید. طبق محاسبات صورت گرفته، با این حجم تولید محصول امکان صادرات 5 میلیارد دلاری وجود داشت. لیکن به دلیل تنظیم نادرست امور توسط وزرا و فرمانداران و حل و فصل نکردن مشکلات صادرکنندگان، صادرات از 2 میلیارد دلار فراتر نرفت. در این نشست ساختار و جغرافیایی صادرات مورد بررسی قرار گرفت. به خصوص، طی یک سال گذشته بیش از 10 بازار جدید نظیر استرالیا، سنگاپور، کلمبیا و نیوزلند باز شده که تعداد آنها به 85 کشور رسید. لیکن 80 درصد صادرات به بازار 5 کشور می‌باشد. همچنین، سهم 10 نوع محصول 60 درصد کلی میزان صادرات را تشکیل می دهد. طبق اعلام رئیس جمهور ازبکستان در این نشست، این کشور سالانه 700 میلیارد صوم به حمایت از صادرات فرآورده‌های کشاورزی و 1 تریلیون صوم به افزایش تولیدات اختصاص داده می هد، ولی نتیجه کار آن چیزی که باید باشد  نیست. در این راستا از ظرفیت های 1 میلیون هکتار زمین که از گندم خالی می‌شود، 508 هکتار زمین قابل استفاده و 260 هکتار زمین که بین مردم تقسیم شده است، مورد بهره برداری درست قرار نمی‌گیرد. همچنین برخی شهرستان‎های کشور اصلاً میوه و سبزیجات صادر نمی‌کند». رئیس جمهور ازبکستان در راستای بررسی شرایط لازم جهت افزایش سریع صادرات مواد غذایی و کشاورزی در سال جاری میلادی اعلام آمادگی نمود.  وی افزود: جلوگیری از تورم و تضمین ثبات ارز بستگی به صادرات دارد. چنانچه همزمان با کشت محصول زیاد شرایط مناسب برای گسترش صادرات را فراهم نکنیم، به هدف اصلی خود نمی رسیم. طی نشست رئیس جمهور ابتکارات و مشکلات صادرکنندگان و نمایندگان شرکت‎های لجستیک مطرح گردید. در این نشست از پیشنهاد ارائه مدیریت خانه‌های تجاری ازبکستان در آلمان، مجارستان، لهستان، اسپانیا، ایالات متحده آمریکا به دست کارآفرینان و همچنین افتتاح خانه تجارت ازبکستان در شهرهای بزرگ بندری نظیر ناگویا، مرسین، روتردام، چینگدائو، کلایپدا و دوحه حمایت شد.[8]  

    

همکاری با هند در زمینه تولید دارو

شرکت مشترک تخصصی در زمینه تولید فرآورده‎های آماده داروسازی در فضایی به میزان 11.5 هکتار واقع در شهرستان زامین با مشارکت شرکت‎های پزشکی (ازبکستان) و Avantika Medex. Ltd (هند) در حال احداث است. به منظور اجرایی نمودن طرح یاد شده بودجه 30 میلیون دلار نیاز است که 15 میلیون دلار آن از طریق سرمایه خارجی اختصاص می یابد. همچنین در این مرکز تولید مواد داروی نظیر قرص، کپسول و سایر موارد صورت خواهد گرفت. در نظر است 70 درصد محصولات تولیدی این کارخانه در بازار خارجی و 30 درصد آن در بازار داخل عرضه شود.[9]

افزایش عرضه خودرو سواری در ازبکستان

باتوجه به کاهش قابل توجه عرضه خودرو در ماه فوریه سال جاری میلادی در بازار خودرو توزیع خودرو سواری جدید 8.4 درصد افزایش یافت. خاطرنشان می‌شود طی یک ماه گذشته عرضه خودروهای جدید در بازار به ندرت کاهش یافته است و این مقدر 26 هزار دستگاه خودرو بوده است. در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته بازار خودرو جدید 8.4 درصد رشد را نشان می دهد. علاوه بر این طی ماه گذشته 23.5 هزار دستگاه خودرو تولیدی ازبکستان به فروش رسید. این در مقایسه با ماه فوریه سال گذشته 7.7 درصد رشد را نشان می دهد. با توجه به علاقه عموم به استفاده از خودروهای برقی در آغاز سال، فروش خودرو برقی جدید طی سال 3 برابر رشد را نشان می دهد.[10]

توسعه همکاری ازبکستان و قزاقستان

قزاقستان همسایه نزدیک و یکی از اصلی ترین شرکای اقتصادی ازبکستان به شمار می رود. میزان سالانه مبادله کالا فیمابین دو کشور حدود 4.5 میلیارد دلار است و میزان گردش تجارت خارجی در سال 2023، 4.4 میلیارد دلار بوده است، صادرات از ازبکستان به مقصد قزاقستان 1372.5 میلیون دلار و واردات از قزاقستان به مقصد ازبکستان 3026.4 میلیون دلار می‌باشد.

کالاهای اصلی صادراتی ازبکستان: پوشاک، کودها، آهن، میوه و سبزیجات، یخچال و قطعات یدکی برای وسایل نقلیه؛

محصولات اصلی وارداتی: زغال سنگ، برنج، غلات، گاز، نفت، گندم، آهن و آرد.

امور انجام گردیده:

تصویب معاهده راهبردی روابط بین ازبکستان و قزاقستان توسط مجلس قزاقستان؛

راه اندازی ترانزیت گاز روسیه تا 3 میلیارد متر مکعب در سال از طریق قزاقستان به مقصد ازبکستان؛

آغاز امور احداث مسیر ریلی دروازه – مقطری؛

همکاری در زمینه حفظ و نگهداری حیوانات وحشی بین ازبکستان و قزاقستان؛

استقرار و اقامت 30 روزه اتباع قزاقستان در ازبکستان بدون دریافت روادید؛

اجرایی 7 قرارداد تجاری و 24 موافقت‎نامه مشترک سرمایه گذاری؛

تبدیل ازبکستان به مشتری اصلی گندم قزاقستان؛

نهایی سازی کامل علامت‎گذاری مرزی ازبکستان و قزاقستان؛

اجرایی شدن ترانزیت دیجیتال بدون کاغذ در زمینه خدمات گمرکی بین کشورهای آسیای مرکزی و منطقه دریای خزر؛

ایجاد ائتلاف تفریحگاه‎های کوهستانی اوراسیا توسط سه تفریحگاه روسیه، ازبکستان و قزاقستان؛

اختصاص اعتبار 3 درصدی برای تولیدکنندگان خز و چرم ازبک و زمین برای مناطق صنعتی توسط قزاقستان.

برنامه‌های آتی:

افزایش میزان مبادله کالا فیمابین دو طرف تا 10 میلیارد دلار در سال؛

پرده برداری از مجسمه امیر علی‎شیر نوایی در قزاقستان؛

افتتاح شعبه بانک اورآسیا در شهر تاشکند؛

اجرایی اسناد الکترونیکی حمل و نقل بین ازبکستان و قزاقستان؛

بررسی نظارت مشترک گمرکی بر روی منابع انرژی در مرز ازبکستان با قزاقستان؛

افزایش 11 میلیارد متر مکعبی میزان ترانزیت سالانه گاز روسیه تا سال 2026 از طریق قزاقستان به مقصد ازبکستان.[11]

فعال‎سازی همکاری‎های منطقه ای بین ازبکستان و قرقیزستان

 موضوعات فعال سازی همکاری‎های منطقه ای بین ازبکستان و قزاقستان مورد بررسی قرار گرفت. نمایندگان سرکنسولگری ازبکستان در شهر اوش قرقیزستان با آقای عبدالستار سرگابایف، مرجع ذی‎صلاح رئیس جمهور قرقیزستان در استان جلال آباد دیدار کرد. طی دیدار یاد شده موضوعات تضمین اجرایی نقشه راه توسعه همکاری بین استان‎‏های جلال آباد و نمنگان بررسی شد و طی گفت‎گوهای صورت گرفته طرف قرقیزی در مورد استان جلال آباد، ظرفیت اقتصادی آن استان و نقاط افزایش در همکاری‎های متقابل گزارش ارائه کرد. در حاشیه اجرایی «نقشه راه» مربوطه دیدار و ملاقات‎ها بین نمایندگان ادارات رسمی، دایره کارآفرینی، زمینه‌های علوم و فرهنگ دو استان تنظیم گردید و در انتهای دیدار دو طرف در خصوص موضوعاتی از قبیل؛ تنظیم همایش تجاری، ملاقات‎های بی توبی و انجام تورهای گردشگری بین کارآفرینان و نمایندگان حوزه گردشگری دو استان طی سال جاری میلادی به توافق رسیدند. [12]

[1] . https://oz.sputniknews.uz/20240319/mdh-davlatlar-ortacha-ish-haqi-43024630.html

[2] . https://oz.sputniknews.uz/20240321/yil-boshidan-eksport-hajmi-oshdi-43060371.html

[3]https://kun.uz/news/2024/03/22/ozbekiston-2-oyda-meva-sabzavot-mahsulotlarini-asosan-ikki-davlatga-eksport-qildi

[4] https://kun.uz/news/2024/03/22/fargonada-xitoy-sanoat-parki-tashkil-etiladi

[5] . https://kun.uz/news/2024/03/21/ozbekiston-tashqi-savdo-aylanmasi-qariyb-10-mlrd-dollarga-yetdi

[6]https://kun.uz/news/2024/03/22/ozbekiston-meva-sabzavot-eksportida-eng-katta-ulushga-ega-mahsulot-malum-qilindi

[7]https://oz.sputniknews.uz/20240319/ozbekiston-ozarbayjon-oziq-ovqat-sanoati-hamkorlik-43026630.html

[8] . https://oz.sputniknews.uz/20240319/ozbekiston-yirik-port-shahar-savdo-uyi-43022784.html

[9]https://kun.uz/news/2024/03/16/ozbekistonda-hindistonliklar-bilan-dori-darmon-ishlab-chiqarish-yolga-qoyiladi

[10] https://oz.sputniknews.uz/20240314/ozbekiston-engil avtomobillar-sotuv-42931905.html

[11]https://oz.sputniknews.uz/20240315/ozbekiston-qozogiston-hamkorligi-qanday-rivojlanmoqda-42975047.html

[12] https://oz.sputniknews.uz/20240318/ozbekiston-qirgiziston-mintaqalararo-hamkorlik-43007044.html