اخبار اقتصادی قزاقستان- آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی قزاقستان در هفته اول دی ماه 1402 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

قزاقستان با کدام کشورها موافقت‌نامه تجارت آزاد امضا خواهد کرد؟

وزیر تجارت و همگرایی آقای آرمان شکالیف در تاریخ 25 دسامبر در جلسه در مجلس پارلمان اظهار داشت که قزاقستان در نظر دارد با چندین کشور موافقت‌نامه درباره منطقه آزاد تجاری را منعقد کند.

وزیر گفت: «امروز، 25 دسامبر در چارچوب نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا، سران کشورها در حال برنامه‌ریزی برای امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد با ایران هستند، موافقت‌نامه مشابه با سنگاپور امضا شد و این سند در حال طی مراحل داخلی است. مذاکرات برای ایجاد منطقه آزاد تجاری با مصر، اندونزی و امارات در حال انجام است.»

به گفته آرمان شکالیف، امروزه قزاقستان در یک رژیم تجارت آزاد با صربستان، ویتنام و ایران تعامل دارد. درنتیجه، حجم مبادلات تجاری با ویتنام طی هفت سال- 2.5 برابر (به 525.7 میلیون دلار)، با ایران طی سه سال - 38 درصد (به 521 میلیون دلار)، با صربستان در طول یک سال – 3 برابر (تا 73.8 میلیون دلار) افزایش یافت.

به‌منظور تأمین دسترسی متقابل به خریدهای کشورهای EAEU، معیارهای کلی برای فرآوری صنعتی برای تقریباً 450 اقلام کالا (17 حوزه صنعتی) تدوین‌شده است و فهرست کالاهایی که مبدأ آن‌ها توسط گواهی СT-1 تأییدشده است، افزایش یافته است.   این امر باعث افزایش صادرات قزاقستان به بازار کشورهای همکار با حجم بیش از 100 میلیارد دلار در سال خواهد شد. ابتکارات قزاقی برای ایجاد کشور ما به‌عنوان یک مرکز لجستیکی EAEU، مرکز همکاری‌های صنعتی اوراسیا درحال‌توسعه است.

همچنین، در چارچوب پروژه‌های زیرساختی  همگرایی، کارهای مربوط به توسعه کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شرق «شمال-جنوب»، ساخت خط راه‌آهن دربازا- مکتارال و خط  ریلی دوم  در بخش کازالی-آریس در حال انجام است.

قبلاً اعلام‌شده بود که مبادلات تجاری کشورهای CIS به 20.6 میلیارد دلار رسیده است.

 

حداکثر قیمت گاز برای خودروها در قزاقستان توسط وزارت انرژی تائید شد

وزارت انرژی جمهوری قزاقستان حداکثر قیمت خرده‌فروشی گاز مایع را تصویب کرده است. قیمت‌های تعیین‌شده از 1 ژانویه 2024 به اجرا گذاشته می‌شوند. تصویب حداکثر قیمت‌های خرده‌فروشی گاز مایع به‌عنوان بخشی از طرح عرضه گاز مایع به بازار داخلی جمهوری قزاقستان در خارج از بورس کالا برای ایستگاه‌های سوخت در قلمرو جمهوری قزاقستان انجام‌شده است.

حداکثر قیمت‌های تعیین‌شده از اول ژانویه به اجرا گذاشته می‌شود که حداقل آن هر لیتر 54 تنگه (0.117 دلار) در استان‌های نفت‌خیز آتیرائو، آکتوبه، منگیستائو و حداکثر آن هر لیتر 81 تنگه (0.176 دلار) در استان‌های دوردست‌تر آلماتی و قزاقستان شمالی است.

لازم به یادآوری است که قزاقستان در چند سال اخیر بیش از یک‌بار با کمبود گاز مواجه شده است. اخیراً نیز شهرداری آستانه گزارش داد که به دلیل تعمیرات انجام‌شده در ماه اکتبر در کارخانه آتیرائو و حجم کاری سنگین در دو پالایشگاه دیگر، کمبود گاز مصرفی خودروها در پایتخت وجود دارد و تصمیم گرفته شد محدودیت‌هایی برای فروش اعمال شود. بعدها مشخص شد که در شهرهای طراز و پتروپاولوفسک و استان کوستانای نیز کمبود وجود دارد.

عالی بیک ژاماووف معاون وزیر انرژی قزاقستان در پایان ماه نوامبر، در مورد برنامه‌هایی برای افزایش تدریجی قیمت گاز مایع در قزاقستان از سال 2024 سخن راند.

توکایف پیشنهاد ایجاد یک خط ارتباطی میان روسیه - قزاقستان - ایران را داد

قاسم جومارت توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان پیشنهاد ایجاد خط ارتباطی فیبر نوری در مسیر روسیه-قزاقستان-ایران را داد. وی این موضوع را در نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا بیان کرد.

وی گفت:" پیشنهاد می‌کنم احداث یک خط ارتباطی فیبر نوری در امتداد مسیر روسیه - قزاقستان - ایران برای اتصال به خطوط موجود در امتداد سواحل اقیانوس هند در نظر گرفته شود." به گفته رئیس‌جمهور قزاقستان، این امر امکان ایجاد یک مسیر جایگزین برای ترافیک ترانزیتی در فضای اوراسیا و همچنین تقویت موقعیت EAEU در سطح جهانی را فراهم می‌نماید.

 

عوامل کلیدی در توسعه اقتصاد قزاقستان نام‌برده می‌شود

قزاقستان فعالانه به سمت توسعه پایدار حرکت می‌کند و قصد دارد تا سال 2029 اندازه اقتصاد خود را دو برابر کند زاکون کی زد گزارش می‌دهد که توسعه صنعت تولید و حمایت از SME ها می‌تواند عوامل کلیدی در دستیابی به این طرح باشد.

بر اساس گزارش Finprom.kz ، سهم صنعت تولید (13.4٪) در ساختار تولید ناخالص داخلی قزاقستان تقریباً برابر با سهم بخش معدن (14.5٪) است. این واقعیت نشان‌دهنده تغییر تدریجی اقتصاد کشور از مدل مواد خام به توسعه فعال صنعت تبدیل است.

در 10 ماهه اول سال 2023، افزایش قابل‌توجهی در حجم پردازش آلومینیوم به میزان 20 درصد مشاهده شد که از 34.1 هزار تن به 41 هزار تن افزایش یافت و همچنین پردازش مس - 4 درصد، از 6.1 هزار تن به 6. 4 افزایش یافت. شایان‌ذکر است، بر اساس قانون «سیاست‌های صنعتی» سازوکاری برای تأمین مواد اولیه فرآورندگان داخلی با قیمتی کمتر از قیمت‌ها در بورس ارائه‌شده است. همچنین، شرکت‌های بزرگ به‌طور فعال تعهدات خود را برای حمایت از پردازنده‌ها، از جمله ایجاد کمربند شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)، تنظیم خرید توسط کاربران زیرزمینی و اتخاذ تعهدات اضافی، گسترش می‌دهند.

علاوه بر صنعت تولید، توسعه فعال SMEها یک اولویت استراتژیک در اجرای سیاست تنوع اقتصادی است. حمایت مالی از شرکت‌های کوچک و متوسط در قزاقستان هرسال در حال افزایش است که در قالب یارانه و تضمین از طرف دولت بیان می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، حجم کل حمایت مالی هلدینگ ملی بایترک در سال جاری به 2.3 تریلیون تنگه می‌رسد. نتایج شش‌ماهه اول سال 2023 حاکی از افزایش سهم شرکت‌های کوچک و متوسط در تولید ناخالص داخلی (GDP) به 36.4 درصد است و تعداد جمعیت شاغل در بخش SME به 4.3 میلیون نفر افزایش‌یافته است.

به‌موازات این، شرایط برنامه دولتی برای حمایت از کارآفرینی "اقتصاد چیزهای ساده" بهبودیافته است. افزودنی‌هایی برای گنجاندن انواع جدید صنایع تولیدی و شناسایی 20 بخش کلیدی اقتصاد که دوره یارانه برای آن‌ها به 7 سال افزایش‌یافته است، ایجادشده است. اقدامات حمایتی اضافی برای نهادهای کارآفرینی اجتماعی و سایر مشوق‌ها نیز معرفی‌شده است.

دولت قزاقستان توجه ویژه‌ای به بهبود فضای سرمایه‌گذاری در این کشور دارد. به‌ویژه برای تشویق سرمایه‌گذاری در این بخش، مشوق‌های مالیاتی برای تولید جدید به مدت 3 سال و معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده برای واردات تجهیزات فناورانه ای که در کشور موجود نیست، در نظر گرفته‌شده است. سازوکارهای اضافی قراردادهای سرمایه‌گذاری نیز برای انعقاد قراردادها بر اساس شرایط فردی با سرمایه‌گذاران بزرگ ارائه‌شده است. بر اساس داده‌های رسمی، امسال برنامه‌ریزی‌شده است که 291 پروژه در بخش‌های غیر منابعی به ارزش 1.6 تریلیون تنگه شامل 170 پروژه در صنعت تولید با ارزش کل بیش از 800 میلیارد تنگه راه‌اندازی شود. بیش از 400 پروژه با مجموع 4.6 تریلیون تنگه برای سال آینده برنامه‌ریزی‌شده است.

تمام اقدامات انجام‌شده، که در بالا توضیح داده شد، با هدف دستیابی به هدف استراتژیک اعلام‌شده توسط رئیس‌جمهور قزاقستان، قاسم جومارت توکایف، دو برابر کردن اندازه اقتصاد ملی به 450 میلیارد دلار تا سال 2029 است. برای اجرای موفقیت‌آمیز این هدف، اطمینان از رشد اقتصادی سالانه حداقل 6 درصد بسیار مهم است.

بر اساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول (IMF) انتظار می‌رود تولید ناخالص داخلی قزاقستان تا پایان سال جاری به 259.3 میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده افزایش 15 درصدی نسبت به سال 2022 است. پیش‌بینی می‌شود در آینده، تا سال 2028، حجم به 354.7 میلیارد دلار برسد. این اعداد نقاط عطف کلیدی در راستای اجرای برنامه راهبردی افزایش توان اقتصادی کشور هستند.

آینده کریدور حمل‌ونقل ازبکستان – ترکمنستان – ایران – ترکیه

اولین نشست ادارات راه‌آهن کشورهای شرکت‌کننده در کریدور حمل‌ونقل چند برداری «ازبکستان – ترکمنستان – ایران – ترکیه» در استانبول برگزار شد که در آن موضوعات مهم مربوط به توسعه این مسیر حمل‌ونقلی موردبحث و بررسی قرار گرفت.

موضوع اصلی بحث در این نشست، ارائه تعرفه‌های رقابتی در راه‌آهن و افزایش حجم تردد در طول مسیر بود. طرفین به این نتیجه رسیدند که تعیین قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه و رقابتی برای حمل‌ونقل در این مسیر به افزایش حجم حمل‌ونقل کالا و بار کمک می‌کند.

پروتکل مربوطه، بین ادارات راه‌آهن کشورهای شرکت‌کننده در این نشست امضا شد. این سند گام مهمی در توسعه کریدور حمل‌ونقلی بود، زیرا این پروتکل توافق همه طرف‌ها برای همکاری و تلاش مشترک برای اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه را تثبیت می‌کند.

لازم به یادآوری است که پروتکل تشکیل کریدور حمل‌ونقل «ازبکستان – ترکمنستان – ایران – ترکیه» در چارچوب دوازدهمین نشست وزرای حمل‌ونقل کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی امضا شد. این کریدور عامل مهمی در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و روابط تجاری بین کشورهای منطقه است.

توسعه این مسیر حمل‌ونقل چندبرداری به تقویت روابط اقتصادی و گسترش پتانسیل تجاری بین ازبکستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه کمک خواهد کرد. این امر همچنین دسترسی و کارایی حمل‌ونقل را در منطقه بهبود می‌بخشد و باعث توسعه اقتصادی و تقویت همکاری بین کشورها می‌شود.

  

انتقال محموله‌های ترانزیتی ریلی در جمهوری قزاقستان به 25 میلیون تن افزایش یافت

به گزارش وزارت حمل‌ونقل جمهوری قزاقستان، حجم انتقال محموله‌های ترانزیتی از طریق راه‌آهن در پایان 11 ماهه سال 2023 به میزان 19 درصد افزایش‌یافته و به 24.8 میلیون تن رسید. پویایی مثبت ترانزیت کانتینری همچنان ادامه دارد و به یک‌میلیون و 180 هزار کانتینر رسیده است.

برای حفظ موقعیت قزاقستان درزمینهٔ توزیع جریان‌های ترانزیتی، کار برای بهبود زیرساخت‌ها در حال انجام است. به‌ویژه ساخت مسیر دوم در قطعه دوستیک-موینتی ادامه دارد که ظرفیت این قطعه را 5 برابر می‌کند.

همچنین در سال جاری اجرای 3 پروژه بزرگ جدید آغازشده است:

− «داربازا – مکته آرال» که ظرفیت پست‌های بازرسی  را در مسیر کشورهای آسیای میانه 10 میلیون تن در سال افزایش می‌دهد.

− « راه‌آهن کمربندی آلماتی» که امکان کاهش زمان تحویل محموله‌ها تا 24 ساعت را فراهم می‌کند.

- ایست بازرسی راه‌آهن جدید "بختی - آیاگوز" که ظرفیت زیرساخت‌های قزاقستان را 20 میلیون تن دیگر در سال در جهت چین افزایش می‌دهد.

علاوه بر این‌ها، در سال 2023 تعداد 133 دستگاه لوکوموتیو جدید (تجدید ناوگان به میزان 6 درصد) و 275 دستگاه اتومبیل راه آهنی گوندولا خریداری شد.

856 دستگاه واگن مسافری برای رفاه حال مسافران، خریداری می‌شود که 100 دستگاه از آن‌ها در سال جاری تحویل‌شده و در مسیرهای موجود در حال تردد هستند. در نتیجه استهلاک ناوگان از 47 درصد به 45 درصد کاهش یافت.

 

چقدر نفت در اعماق قزاقستان وجود دارد

15 حوضه رسوبی با ذخایر نفت و گاز در قزاقستان شناسایی‌شده است. آن‌گونه که وزارت انرژی قزاقستان اعلام نموده است، اخیراً این وزارتخانه  اطلاعاتی مبنی بر کشف ذخایر جدید هیدروکربنی در بخش‌های ترسکن-2، عالی‌بیک جنوبی، عالی‌بیک شرقی و عالی بیک ملای شمالی دریافت نموده است.

کمیته زمین‌شناسی وزارت صنعت و ساخت‌وساز به‌نوبه خود، تصریح کرد که از 1 ژانویه 2023، سایت عالی‌بیک جنوبی در فهرست دولتی منابع معدنی ثبت‌شده است. ذخایر نفت قابل‌استخراج آن 3.3 میلیون تن است. همچنین میدان عالی بیک ملا با ذخیره قابل استحصال 18.7 میلیون تن در این فهرست قرار دارد. هر دو میدان دارای کاربر از منابع زیرزمینی هستند.

کمیته زمین‌شناسی گزارش داد که در مورد سایر میدان‌ها، هیچ گزارشی برای ثبت دولتی منابع معدنی دریافت نشده است.

هم‌زمان اسخت خاسنوف معاون وزیر انرژی گفت که 15 حوضه رسوبی با ذخایر نفت و گاز در قزاقستان شناسایی‌شده‌اند و تصریح نمود که امروز بر اساس نتایج تحقیقات علمی 76 میلیارد تن ذخایر مشروط نفت در اعماق کشور وجود دارد که این ذخایر هنوز اکتشاف و مطالعه نشده‌اند.

پیش‌ازاین گزارش‌شده بود که بودجه اکتشافات زمین‌شناسی در قزاقستان بسیار کمتر از کشورهای همسایه است.

قزاقستان به‌طور سیستماتیک از مدل مواد خام اقتصاد دور می‌شود - علیخان اسمایلوف

علیخان اسمایلوف، نخست‌وزیر جمهوری قزاقستان در مصاحبه‌ای با کانال تلویزیونی 24KZ درباره اقداماتی که دولت برای توسعه بیشتر اقتصاد قزاقستان انجام می‌دهد، صحبت کرد.

وی تأکید کرد: جمهوری با برخورداری از منابع جدی به‌طور سنتی به استخراج و صادرات مواد خام پرداخته است. در همان زمان، در سال‌های اخیر وضعیت به‌طور چشمگیری تغییر کرده است - تأکید بر توسعه صنایع باارزش افزوده بالاتر است.

طی 5 سال گذشته، تغییرات کیفی در ساختار صنعت رخ‌داده است. نخست‌وزیر تأکید کرد: امروز صنعت تولید از نظر حجم به صنعت معدن رسیده است و همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد.

علیخان اسمایلوف افزود که دولت در این راستا اقدامات جدیدی را انجام داده است. به‌این‌ترتیب سازوکاری راه‌اندازی شده است تا با قیمت‌هایی کمتر از قیمت بازار، مواد اولیه را در اختیار پردازنده‌های داخلی قرار دهد. واحدهای تولیدی جدید تا سه سال از مالیات معاف خواهند بود.

علاوه بر این، مشوق‌های مالیاتی برای سازمان‌دهی تأسیسات جدید تولید در بخش تولید در نظر گرفته‌شده است. این امر در مورد واردات تجهیزاتی که در کشور تولید نمی‌شوند صدق می‌کند.

ما همچنین به تسهیل اجرای پروژه‌های جدید ادامه خواهیم داد. برای این منظور بیش از 600 میلیارد تنگه اعتبارات با احتساب وام ترجیحی در نظر گرفته‌شده است.

پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال حدود 300 پروژه جدید در بخش‌های غیر منابعی به ارزش 1.6 تریلیون تنگه به بهره‌برداری برسد که از این تعداد 170 پروژه به ارزش حدود 800 میلیارد تنگه در صنعت تولید است.

به‌عنوان‌مثال در شهرک صنعتی ساران، تولید لوازم‌خانگی با ظرفیت 1.1 میلیون دستگاه آغازشده است. ساخت کارخانه جدید خودروسازی KIA با بومی‌سازی پیشرفته با ظرفیت 70 هزار خودرو در سال در منطقه کوستانای آغازشده است. علیخان اسمایلوف گفت: تولید دکل‌های حفاری متحرک در منطقه آکتوبه راه‌اندازی شده است.

در همان زمان، کارخانه تولید کاشی و سرامیک در منطقه ژتیسو مدرن و توسعه یافت که منجر به کاهش واردات آنها نیز خواهد شد.

در سال آینده قصد داریم بیش از 400 پروژه را با ارزش کل 4.6 تریلیون تنگه معرفی کنیم. بنابراین روند تنوع در حال تسریع است و ما به‌طور سیستماتیک از جهت‌گیری مواد خام اقتصاد دور می‌شویم.

 

جمع‌بندی سال 2023 وزارت حمل‌ونقل قزاقستان: راه‌اندازی پایانه‌های جدید، خرید تانکرهای نفت

بر اساس اعلام وزارت حمل‌ونقل جمهوری قزاقستان، در پایان سال جاری، یک پایانه قزاقستانی در شهر شیان افتتاح شد که ادامه منطقی ابتکارات برای جذب جریان بار از چین است.

همچنین در سال گذشته ساخت ترمینالی در بندر پوتی گرجستان آغاز شد که پتانسیل مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر را افزایش می‌دهد.

ضمناً در سال 2023 میزان 2 میلیون و 750 هزار تن محموله از طریق مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر (TITR) جابجا شد که 64 درصد بیشتر از سال 2022 است. برای اولین بار نفت در مسیر کریدور TITR در سال جاری حمل شد.

2 نفت‌کش با وزن مرده 8 هزار تن به‌منظور توسعه حمل‌ونقل بار در این مسیر در سال جاری خریداری شد. علاوه بر این‌ها، یک پایانه غلات در بندر کوریک در سال جاری راه اندازی شد که به‌طور مشترک با شرکت اماراتی بنادر ابوظبی (Abu Dhabi Ports) اجرا گردید و همچنین توافق‌نامه انتقال هیدروژن خالص و آمونیاک از بندر کوریک به اروپا امضا شد. کل سرمایه‌گذاری در توسعه پایانه‌های بندری بیش از 200 میلیون دلار است.

توسعه حمل‌ونقل آبی داخلی با حمایت دولت تقویت‌شده است. ازجمله قرار است پتانسیل ترانزیتی رودخانه فرامرزی ایرتیش افزایش یابد و کریدور جدید روسیه-قزاقستان-چین ایجاد گردد. منظور ما ساخت یک دروازه کشتیرانی جدید در شهر سمی، یک بندر رودخانه‌ای در روستای توگیل و یک‌راه آهن به مرز چین است.

توسعه قابلیت‌های حمل‌ونقل ایرتیش امکان افزایش حجم محموله‌های حمل‌ونقلی را از 1.5 به 3.5 میلیون تن می‌دهد.

 

قزاقستان بیشترین آرد را به کدام کشورها صادر می‌کند؟

میزان 2.7 میلیون تن آرد از غلات و مخلوطی از غلات ریز آسیاب شده طی دوره زمانی از ژانویه تا اکتبر 2023 در جمهوری قزاقستان تولید شد که 1٪ بیشتر از دوره مشابه سال قبل است.

بیشتر تولید مربوط به تولید آرد گندم ریز آسیاب شده به میزان 2.5 میلیون با رشد سالانه 1.5٪ بود.

قزاقستان همچنین 171.8 هزار تن مخلوطی از دو یا چند نوع از غلات برای تهیه محصولات نانوایی ( با کاهش 2.1 درصدی در سال)، 5.5 هزار تن آرد سایر محصولات کشاورزی ریزودرشت آسیاب شده (کاهش 40.1 درصد)، 4.4 هزار تن آرد دانه‌های ریز آسیاب شده به‌غیراز گندم (با کاهش 29%) تولید کرد.

ازنظر تولید در مناطق، آسیاب‌های آرد در استان کوستانای به‌طور سنتی بیشترین آرد یعنی 992.9 هزار تن، (افزایش 8.9٪ ) را تولید کردند و تولید آرد در استان قزاقستان شمالی 314.4 هزار تن( افزایش 11.7٪) و در شیمکنت 268.4 هزار تن ( با افزایش 16.4٪) بود.

آسیاب های آرد قزاقستان نیاز بازار داخلی را به‌خوبی تأمین کردند. شرکت‌های داخلی بر اساس نتایج ژانویه تا سپتامبر سال جاری، 98.6 درصد از تقاضا (فروش در بازار داخلی به‌اضافه صادرات) را تأمین نمودند.

واردات آرد به 32.4 هزار تن رسید که 58.4 درصد بیشتر از سال قبل است. با چنین افزایش قابل‌توجهی، سهم محصولات وارداتی در کشور هنوز اندک و به میزان 1.4٪ است.

صادرات 60.5 درصد از تولید را در دوره موردنظر، در قیاس با 58.4 درصد ژانویه تا سپتامبر 2022 به خود اختصاص داده است. یک‌میلیون و 400 هزار تن آرد از ابتدای سال جاری تا سپتامبر صادرشده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 6.6 درصد رشد داشته است.

فروش آرد در بازار داخلی با 2.1 درصد کاهش به 890.6 هزار تن رسید.

بر اساس نتایج ژانویه تا اکتبر سال جاری، آرد به ارزش 464.7 میلیون دلار آمریکا صادرشده است که ازنظر ارزشی 22.7 درصد کمتر از سال گذشته است. صادرات ازنظر فیزیکی بالغ‌بر 1.6 میلیون تن بوده است.

555.1 هزار تن آرد به کشورهای CIS ارسال شد که 25.5 درصد بیشتر از ژانویه تا اکتبر 2022 است. ازبکستان بیشترین آرد قزاقستان یعنی 440.7 هزار تن را خریداری کرد که 33.3 درصد بیشتر از یک سال قبل است. تاجیکستان و ترکمنستان نیز جزء سه خریدار اصلی آرد قزاقستان می‌باشند.

یک‌میلیون تن آرد به ارزش 296 میلیون دلار به کشورهای خارج از CIS ارسال شد که حجم اصلی آن یعنی 994 هزار تن به افغانستان صادر گردید که  8 درصد کمتر از سال قبل است.