اخبار اقتصادی کوبا
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کوبا در هفته چهارم آذرماه 1402 مندرج در روزنامهها و رسانههای این کشور به شرح زیر ارائه میگردد.
اقتصاد کوبا در سال 2023 بدون برآورده شدن رشد مورد نظر بسته خواهد شد
آلخاندرو خیل، معاون نخستوزیر و وزیر اقتصاد و برنامهریزی اعلام کرد که دستیابی به رشد اقتصادی پیشبینیشده ۳ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال 2023 برای اقتصاد کوبا به دلیل محدودیت دسترسی به ارز و سوخت امکان پذیر نخواهد بود. در جریان گفت و گوهای کمیسیون امور اقتصادی مجلس قدرت مردمی (پارلمان)، با حضور رئیس جمهور کوبا، میگل دیاز-کانل، وزیر اقتصاد اعلام کرد که مانع اصلی پیشبرد توسعه کشور همچنان محاصره اعمال شده توسط دولت ایالات متحده است. وی پیش بینی کرد که در پایان سال 2023 سطح تورم به 30 درصد افزایش یابد. این وضعیت متاثر از افزایش قیمتهای بینالمللی، کسری نیروی کار کشاورزی، انقباض عرضههای عمدتاً دولتی و همچنین سفته بازی و گرانی بیش از هزینهها و ناکارآمدی اقدامات اتخاذ شده برای کنترل قیمت است. وی گفت مجموع صادرات 9 هزار و 70 میلیون دلار برآورد شده که 770 میلیون دلار کمتر از میزان برنامه ریزی شده است. در مقایسه با سال 2019، شکاف منفی بیش از سه میلیارد دلار وجود دارد، اگرچه در برخی اقلام صادراتی مانند تنباکو و محصولات ماهیگیری بهبود مشاهده میشود . گردشگری به تدریج بهبود یافته و درآمد صادراتی خود را افزایش می دهد و پیش بینی میشود امسال با حدود دو میلیون و 450 هزار بازدیدکننده به پایان برسد که نسبت به سال 2022 رشد 50 درصدی را نشان می دهد. وی تاکید کرد بر اساس تلاش مشترک و اجرای مجموعه ای از اقدامات، رشد قاطعی در سطوح فعالیت برای سال 2024 پیش بینی شده است.
https://cubasi.cu/es/noticia/economia-de-cuba-cerrara-el-2023-sin-cumplir-crecimiento-proyectado
گردشگری در خط مقدم دستور کار اقتصادی کوبا
دشواریها، اولویتها و چشم اندازهای گردشگری در کوبا با چشم انداز پایان سال 2023 و آغاز سال 2024 در کمیسیون توجه به خدمات مجلس ملی قدرت خلق با حضور مانوئل ماررو، نخست وزیر کوبا و خوان کارلوس گارسیا، وزیر گردشگری، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. با حدود 2,450,000 بازدیدکننده تا اکتبر سال جاری و رشد 50 درصدی نسبت به سال 2022، تعداد گردشگران کمتر از 3 میلیون بازدیدکننده مدنظر دولت برای سال 2023 بود. از جمله موانع رشد میتوان به فقدان رویکرد سیستمیبرای مدیریت یکپارچه مقصد، محدودیت روش های پرداخت برای خدمات و پیشنهادات، بدتر شدن زیرساخت های حمایت از فعالیت های گردشگری، آمادگی ناکافی دولت های محلی برای تضمین مدیریت گردشگری و مشکلات مربوط به سرمایه انسانی اشاره کرد. کشورهای اعزام کننده گردشگر به کوبا ، مانند کانادا، برنامه دارند که سال را با یک میلیون بازدیدکننده به پایان برسانند. بازار روسیه به رشد خود ادامه می دهد، در حالی که آمریکای لاتین و کارائیب 9 درصد از ساختار بازار را تشکیل می دهند و نسبت به سال قبل 75 درصد رشد کرده اند. از جمله اقدامات تجاری اصلی برای افزایش تعداد گردشگران میتوان به ، درج تور اپراتورهای جدید، افزایش فروش آنلاین، رشد مشارکت در نمایشگاهها و مبادلات تجاری و اجرای اقدامات متمرکز بر اقتصاد اشاره کرد .
وزیر گردشگری توضیح داد که نباید تنها به بازدیدکنندگان خارجی توجه شود، بلکه باید به گردشگری داخلی نیز توجه شود. وی گفت که انتظار می رود کوبا در سال 2024 از مرز سه میلیون بازدیدکننده عبور کند اگرچه در سال جاری همه نتایج مورد انتظار به دست نیامد، اما قطب هایی که برای مدت طولانی بسته بودند بازگشایی شدند.
https://www.plenglish.com/news/2023/12/19/tourism-at-the-forefront-of-cubas-agenda-media-report/
صنعت کوبا در جستجوی جایگزینهای مالی
بر اساس گزارش وزارت صنایع (Mindus) به مجلس ملی قدرت خلق، جستوجوی جایگزینهای مالی و تولیدی که امکان استفاده حداکثری از ظرفیتهای کارخانهها و کارگاههای آن را فراهم میآورد، امروز چالشی برای وزارت صنایع است. به عنوان بخشی از دومین دوره عادی جلسات قوه مقننه، وزارت صنایع گزارشی از مدیریت خود در سال های اخیر ارائه کرد، اما قبل از آن به منظور جمع آوری نظرات مردمی آن را از طریق وب سایت و سایر موارد با نمایندگان و مردم به اشتراک میگذارد. این گزارش ابتدا تاکید میکند که تضمین تولیدات و برنامههای اصلی تحت تاثیر تشدید محاصره آمریکا، محدودیت های مالی و همچنین کسری حامل های انرژی و کمبودهای داخلی قرار گرفته است.
وزارت صنایع دارای سازمانهای توسعه کسب و کار عالی (OSDE) است که تولیدات آنها برای اقتصاد و جامعه ضروری است و تعداد کمی از آنها برای صادرات، منبع درآمد ارزی خارجی هستند. این گزارش حاکی از آن است که در صنعت آهن و فولاد، قطعات یدکی تولید و سایر بخش ها در اولویت قرار دارد، اما به دلیل کمبود حامل های انرژی، تولید فولاد، کابل برق و صادرات تامین نمیشود. بر اساس این نتایج، چالش اساسی Mindus جستجوی جایگزینهای مالی و تولیدی است که امکان استفاده حداکثری از ظرفیت های صنعتی موجود را فراهم میکند. در این گزارش آمده است که این جایگزینهای مالی امکان افزایش استفاده از قابلیتهای این صنعت و ارائه پیشنهادات به جمعیت محصولات ضروری را با استقبال خوب با استفاده از پلتفرمهای دیجیتالی ممکن کردهاند.
https://cubasi.cu/es/noticia/industria-cubana-en-busca-de-alternativas-financieras
بودجه دولتی کوبا بخش های استراتژیک را در سال 2024 اولویت بندی میکند
در دومین نشست عادی ملی مجمع قدرت مردمیکوبا (پارلمان) اعلام شد که بودجه دولتی کوبا در سال 2024 حتی در شرایط سخت اقتصادی، تداوم برنامههای اجتماعی و دسترسی همگانی مردم به خدمات اساسی را تضمین میکند. وزیر دارایی و قیمت ها ، ولادیمیر رگوئیرو اطمینان داد که برای این منظور، پیش بینی حداکثر هزینه کل 480707 میلیون پزو است که نشان دهنده رشد 37 درصدی است. این برنامهریزی نه تنها بخشها و برنامههای اجتماعی اصلی مانند بهداشت عمومی، آموزش، فرهنگ، ورزش، کمک و تامین اجتماعی را تضمین میکند، بلکه شامل تامین مالی مطالبات بخش تجاری و هزینههای مرتبط با بدهی عمومی نیز میشود. 63 درصد از کل هزینهها در سال آینده به این بخشهای اولویتدار اختصاص خواهد یافت، که ویژگی اجتماعی مشخص بودجه و تلاشهای جزیره را در شرایط فوقالعاده سخت تقویت میکند. تقریباً 26 درصد از هزینههای فعالیت اجتماعی به نظام سلامت اختصاص خواهد یافت. علاوه بر این، بودجه همچنین از ثبت نام 1،388،000 دانش آموز در دورههای پیش دبستانی، ابتدایی، عمومی، دبیرستان، آموزش فنی و حرفه ای حمایت میکند و برای آموزش عالی، هزینههای ثبت نام 389392 دانشجو را پشتیبانی میکند. از سوی دیگر بودجه تامین اجتماعی 3.75 میلیارد پزو افزایش می یابد که از مزایای بیش از یک میلیون و 824 هزار بازنشسته و مستمری بگیر حمایت میشود و امکان افزایش حمایت حقوقی مادران شاغل برای مرخصی زایمان از 12 به 15 ماه وجود دارد. این جزیره افزایش هزینهها را برای بخش فرهنگ پیشبینی میکند و از فعالیتهای ورزشی برای تضمین آمادگی ورزشکاران برای شرکت در بازیهای المپیک و پارالمپیک پاریس 2024 حمایت می نماید . همچنین سطوح یارانههای بودجهای برای پوشش تفاوت قیمتها و تعرفههای گروهی از خدمات اساسی و مصرف با رشد حدوداً 38 هزار و 472 میلیون پزو نسبت به سال 2023 افزایش مییابد. برای حمایت از علم، فناوری و نوآوری، 2 هزار و 184 میلیون پزو برنامه ریزی شده است. علاوه بر آن 525 میلیون پزو برای صندوق ملی علم و نوآوری و 100 میلیون پزو نیز برای صندوق ملی محیط زیست در نظر گرفته شده است.
https://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/342676-cubas-state-budget-will-prioritize-strategic-sectors-in-2024
رئیس جمهور کوبا در بحث های اقتصادی پارلمان شرکت کرد
رئیس جمهور کوبا، میگل دیاز کانل، رهبری مناظرات کمیته امور اقتصادی را پیش از دومین نشست عادی مجلس ملی قدرت خلق کوبا (پارلمان)، در دهمین مجلس قانونگذاری برعهده داشت. استبان لازو رئیس مجلس و دیگر مقامات دولت و حزب نیز در تحلیل مسائل استراتژیک کشور مشارکت دارند. آلخاندرو خیل، معاون نخستوزیر و وزیر اقتصاد و برنامهریزی، اطلاعاتی را در مورد تاریخ تخمینی بسته شدن برنامه سال ۲۰۲۳ به نمایندگان ارائه و اهداف برنامه سال ۲۰۲۴ را ارائه کرد. وی محاصره ایالات متحده را همچنان مانع اصلی توسعه اقتصاد کشور کارائیب دانست و آن را محکوم کرد و بر بحران چند بعدی در سطح بینالمللی و چالشهای کلان اقتصادی در این کشور اشاره نمود. به همین ترتیب، وی توضیح داد که کشور با توجه به سطوح اقتصادی قبل از سال 2019، سال مرجع و قبل از همهگیری کووید-19 و با توجه به اقدامات محدودکننده اعمالشده توسط دولت ایالات متحده، شکاف منفی را حفظ کرده است.
https://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/342376-cuban-president-participates-in-parliament-debates
تمدید معافیت تعرفه ای برای غذا، بهداشت و دارو در کوبا و وعده عرضه در فروشگاههای MLC
مانوئل ماررو کروز، نخست وزیر کوبا از تمدید معافیت تعرفه ای جدید برای واردات مواد غذایی، بهداشتی و دارو خبر داد. اگرچه هشدار داد که آنها برای افزایش عرضه در فروشگاههای MLC تلاش خواهند کرد تا کوباییها بتوانند آنچه را که نیاز دارند در شبکه ملی مغازهها خریداری کنند. قرار بود معافیت تعرفه ای در 31 دسامبر به پایان برسد، اما همانطور که نخست وزیر در جریان سخنرانی خود در دومین دوره عادی جلسات دهمین دوره مجلس شورای ملی قدرت خلق اعلام کرد، چنین نخواهد بود. وی در مورد این معافیت گفت که اگرچهاین سیاست به خانوادههای زیادی کمک کرده است اما برای فروش مجدد با قیمت های سوداگرانه نیز استفاده شده است. این مقام ارشد کوبا هشدار داد که به موازات آن، آنها تلاش خواهند کرد تا عرضه پایدار را در فروشگاهها تضمین کنند. وی گفت ما به طور جدی برای یافتن راهها و تامین مالی برای تضمین عرضه پایدار در فروشگاهها تلاش خواهیم کرد تا کسی که میخواهد خرید کند مجبور نباشد برای واردات چیزی که میتواند از اینجا بخرد به خارج از کشور برود. او تاکید کرد که چشم انداز دولت کوبا «به هیچ وجه دلاری کردن اقتصاد نیست» و برعکس، «برنامه قوی دلارزدایی تصویب شده است». وی افزود اما برای رسیدن به این هدف، باید دلاریسازی جزئی را طی کنیم که به ما امکان میدهد گروهی از ارزها را افزایش دهیم تا بتوانیم آنها را به نفع توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور قرار دهیم.
https://www.cibercuba.com/noticias/2023-12-21-u1-e129488-s27061-gobierno-cubano-prorroga-exencion-arancelaria-alimentos-aseo
نخست وزیر کوبا یک بار دیگر به نرخ ارز حمله کرد
نخست وزیر مانوئل ماررو کروز در میان اشاره به فهرست اقدامات تورمی و حمله به بنگاههای کوچک و متوسط، به وبسایت ال توک (بدون نام بردن از آن) به دلیل انتشار نرخ ارز مرجع حمله کرد. دولت اصرار دارد که نرخ مبادله پزو کوبا را نمیتوان در خارج از کوبا توسط فردی که دشمن انقلاب کوبا است تعیین کرد. آنها تکرار میکنند که نرخ ارز مرجع منتشر شده توسط این رسانهها دروغ و سفته بازی است و واقعیت را منعکس نمیکند. در ماه آگوست، دولت نرخ مبادله را 120 پزو کوبا در هر دلار تعیین کرد و مکانیزمی را در CADECAS یا صرافیهای قانونی ایجاد کرد که ارزها تا با آن نرخ مبادله شود. با این حال، این امر کوتاه مدت بود و در حال حاضر خرید دلار با 120 پزو تقریبا غیرممکن است. در سال 2024، دولت قصد دارد نرخ جدیدی را منتشر کند، احتمالاً حدود 200 پزو یا بیشتر.
https://www.cibercuba.com/noticias/2023-12-20-u2-e2-s27068-marrero-al-ataque-tasa-cambio-vez
کوبا، یک مقصد شناخته شده گردشگری در جهان در سال 2023
پلتفرم های تخصصی گردشگری، کوبا را به عنوان مکانی ایده آل برای سفر میشناسند، جایی که میتوان از تعطیلات فراموش نشدنی سرشار از فرهنگ، تاریخ و طبیعت لذت برد. از جمله برجستهترین جوایز میتوان به جوایزی از وبسایت مسافرتی Tripadvisor اشاره کرد که کوبا را در انتخاب مسافران به عنوان بهترین مقصد در سال ۲۰۲۳ قرار داده است. در این فهرست، کوبا به عنوان ششمین «بهترین مکان فرهنگی جهان»، پانزدهمین «بهترین مقصد آشپزی» و اولین «مقصد مد» در سطح بین المللی ظاهر میشود. علاوه بر این، هاوانای قدیم و تورهای آن به عنوان یکی از بهترین جاذبههای دریای کارائیب انتخاب شده است و ساحل وارادرو جزو 10 ساحل برتر جهان شد و پس از آن دو ساحل دیگر کوبا به نام های کایو سانتا ماریا و پلایا پیلار قرار گرفتند. یکی دیگر از جوایز مهم، جوایز سفر جهانی، اسکار گردشگری بینالمللی است که کوبا را برای سومین سال متوالی به عنوان مقصدفرهنگی پیشرو در منطقه کارائیب شناخته است. این جایزه نشاندهنده ارزش سنت ها، تاریخ و فرهنگ کشور در بین مسافران و متخصصان این بخش است. به همین ترتیب، مجله Wanderlust در چارچوب نمایشگاه جهانی سفر 2023، جایزه طلایی را برای دلخواهترین جزیره جهان به عنوان مقصد سفر به کوبا اعطا کرد. این مجله زیبایی و جذابیت هاوانا و همچنین تنوع مکانهایی را که میتوان در کوبا بازدید کرد، مانند سانتیاگو د کوبا، کاماگوئی، سانتا کلارا و دره وینیالس که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی اعلام شده است، را ستایش کرد. با این جوایز، گردشگری کوبا با هدف تنوع بخشیدن به پیشنهادات و بازارهای خود، افزایش استانداردهای کیفی و ارتقای ارزش های بومی خود، همانطور که مقامات این کشور چندین بار اعلام کرده اند، خود را برای سال آینده آماده میکند. تا سال 2024، آنتیل بزرگ انتظار دارد بیش از 3 میلیون بازدید کننده داشته باشد، رقمیکه از تخمین پایانی سال 2023 که دو میلیون و ۴۵۰ هزار نفر بود، فراتر خواهد رفت.
https://cubasi.cu/es/noticia/cuba-un-destino-reconocido-en-2023
قیمت دلار در کوبا به رکورد جدیدی رسید
قیمت دلار در بازار غیررسمیکوبا همچنان به رشد خود ادامه می دهد و در 19 دسامبر به رکورد جدیدی دست یافت. به گفته رسانه مستقل ال توک هر دلار معادل 273 پزو کوبا خرید و فروش شد. همچنین یورو ۲۸۰ پزو و ارز قابل تبدیل آزاد (MLC) به مبلغ ۲۵۰ پزو کوبایی خرید و فروش شد. در سال 2023، پزو کوبا کاهشی نزدیک به 50 درصد در برابر دلار و یورو در بازار غیررسمی ارز داشته است. ال توکه اخیراً خاطرنشان کرد که شکاف بین نرخ غیررسمی ارز و نرخ ارز رسمی تعیین شده توسط بانک مرکزی کوبا به 2.1 برابر می رسد که نشان دهنده بزرگی انحراف در قیمت های نسبی اقتصاد کوبا است. در همین حال، در بانک مرکزی کوبا (BCC) دلار در 120 پزو کوبا و یورو در 132 پزو کوبا بدون تغییر باقی می مانند. شاخص وبسایت ال توک نزدیک به 2000 آگهی خرید و فروش ارز روزانه در وب سایت های مختلف کوبایی را به عنوان مرجع برای تعیین نرخ ارز مرجع خود در نظر میگیرد.
https://www.cubanet.org/noticias/precio-del-dolar-en-cuba-alcanza-nuevo-record/
تجربه موفق استفاده از Heberprot-P در یک مورد کودکان در کوبا
برای اولین بار در کوبا، Heberprot-P، یک فاکتور رشد ملی، قبل از پیوند پوست در استان مرکزی سانکتی اسپیریتوس بر روی یک بیمار کودک به طور موفق مورد استفاده قرار گرفت. رافائل ایبارگولین، متخصص مرکز مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی این استان اظهار داشت که روند بهبودی پسر 9 ساله در حال پیشرفت است و بنابراین از قطع شدن یکی از اندامهای او جلوگیری میشود. این نوزاد با جراحات وارده به اندام تحتانی خود دچار تصادف شدیدی شده بود که یکی از آنها با توجه به آسیب وارده، خطر قطع عضو و قرار دادن پروتز را در پی داشت. ایبارگولین توضیح داد که با استفاده از Heberprot-P، بافتی که قبلاً عمل شده بود دانه بندی شد و امکان پیوند پوست را فراهم کرد که منجر به نجات پای کودک شد. این دارو به دلیل مزایای شناخته شده آن همچنین در سایر درمانها مانند زخمهای سخت، اندامهای تناسلی مردان، زخمهای واریسی، زخم بستر و در جراحیهای ارتوپدی در بزرگسالان با موفقیت در منطقه مورد استفاده قرار گرفته است.
https://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/342480-successful-experience-in-applying-heberprot-p-in-a-pediatric-case-in-cuba
افزایش قیمت قهوه در بازارهای بین المللی
قیمت قهوه سالوادور در بازار بین المللی 6.3 درصد نسبت به اکتبر (1.61 دلار در هر پوند) افزایش یافته است، اما همچنان پایین تر از ارقام سال 2022 است. موسسه قهوه سالوادور ثبت کرده است که صد پوند دانه (0.1 تن) در سال جاری به طور متوسط 234.52 دلار فروخته شد که هنوز کمتر از 242.8 سال 2022 است. قیمت 1.61 دلار در هر پوند بهترین قیمت در پنج ماه گذشته است، از ژوئن 2023 که قیمت این قهوه 1.71 دلار اعلام شد. در بحران قیمت پایین، که از سال 2017 تا 2020 تشدید شد، تولیدکنندگان سالوادور با سیستم بانکی به مشکل برخوردند و تعدادی از تولیدکنندگان قهوه در سانتا آنا ترجیح میدادند مزارع را بسوزانند تا غلات سودآورتری مانند ذرت بکارند.
https://www.plenglish.com/news/2023/12/19/coffee-price-increases-at-international-market/
پیشرفت همکاری علمی در سرمایه گذاری مشترک کوبایی و آمریکایی
رئیس جمهور کوبا، میگل دیاز-کانل، وجود شرکت مشترک کوبایی-آمریکایی Innovative Immunotherapy Alliance SA (IIA) را بسیار مهم و نمونه ای از پتانسیل در همکاری علمی ارزیابی کرد. دیاز کانل هنگام پذیرایی از مدیران مرکز جامع سرطان پارک رازول تاکید کرد که پتانسیل بسیار بالایی جهت تبادل علمی، فناوری، دانشگاهی و فرهنگی بین مردم کوبا و آمریکای شمالی وجود دارد. پنج سال پیش، این موسسه علمی معتبر آمریکایی و مرکز ایمونولوژی مولکولی کوبا به طور مشترک سرمایه گذاری مشترک IIA را ایجاد کردند. دکتر توماس شواب، مدیر توسعه استراتژیک در پارک رازول و رئیس هیئت دانشمندان آمریکایی که به مناسبت سالگرد IIA از کوبا بازدید کردند، دیدار با دیاز کانل را مایه افتخار و خوشحالی دانست. در 26 سپتامبر 2018، شرکت مشترک IIA ایجاد شد و دفتر مرکزی آن در منطقه توسعه ویژه ماریل قرار داشت. این شرکت بیوتکنولوژی در میان محصولات خود داروی CIMAVax-EGF را دارد که یک روش درمانی شناخته شده برای مقابله با سرطان ریه، و سه درمان دیگر ایمونوتراپی برای تومورهای مختلف است که در کوبا توسعه یافته است.
ارنستو چیکو، بیوتکنولوژیست کوبایی، مدیر کل IIA به مطبوعات گفت که در این پنج سال، واکسن سرطان ریه به ایالات متحده آورده شده است و بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، سر و گردن تحت درمان قرار گرفته اند. وی تصریح کرد که بیماران کوبایی نیز با آنالیز نمونهها در ایالات متحده برای بهبود درمان آنها سود برده اند. علاوه بر این، آمریکاییها تجهیزات پزشکی به بیمارستانهای کوبا اهدا کرده اند و پزشکان کوبایی را در زمینه تکنیک های پیشرفته آموزش داده اند.
https://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/342565-scientific-collaboration-advances-in-cuban-american-joint-venture
اپراتور تور کوبا مذاکرات با بلاروس را افزایش می دهد
پروفسور و محقق کوبایی خوزه لوئیس پرلو در تحلیل همیشگی خود به افزایش روابط گردشگری این جزیره با بلاروس این بار از طریق شرکت هاواناتور پرداخت. این تورگردان کوبایی چهل و پنجمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت و مدیران آن از افزایش اقدامات در جهت احیای صنعت سفر در این کشور ابراز خرسندی کردند. پرلو در حساب فیس بوک خود گفت کههاواناتور اخیراً یک جلسه پربار با مهم ترین اپراتور تور دولتی بلاروس، Centrkurort و گروهی از نمایندگان شرکت های آن کشور برگزار کرده است. وی افزود سانتیاگو پرز بنیتز سفیر کوبا در بلاروس و تیمی از اپراتور تور کوبا در مسکو روسیه در این نشست شرکت داشتند. تا پایان نوامبر سال جاری، 6981 بلاروسی وارد کوبا شده اند. پروفسور پرلو نتیجه گرفت که بلاروس با جمعیتی بالغ بر 9498237 نفر در رتبه 53 از 189 کشور در شاخص توسعه انسانی سازمان ملل و در گروه کشورهای با توسعه بالا قرار دارد.
https://www.plenglish.com/news/2023/12/20/cubas-tour-operator-increases-negotiations-with-belarus/