بررسی اولیه لایحه بودجه 2024 سریلانکا

لایحه برنامه بودجه 2024 سریلانکا که پس از تصویب به قانون بودجه این کشور برای سال آتی میلادی تبدیل خواهد شد را باید یکی از مهم‌ترین لوایح بودجه‌ای سریلانکا در تاریخ این کشور ارزیابی کرد زیرا این لایحه قرار است به تعبیر وزیر مشاور در امور دارایی سریلانکا، توامان بر ارتقاء بلند مدت سریلانکا و رفع مشکلات مردم در کوتاه مدت تمرکز کند.

لایحه برنامه بودجه 2024 سریلانکا که پس از تصویب به قانون بودجه این کشور برای سال آتی میلادی تبدیل خواهد شد را باید یکی از مهم‌ترین لوایح بودجه‌ای سریلانکا در تاریخ این کشور ارزیابی کرد زیرا این لایحه قرار است به تعبیر وزیر مشاور در امور دارایی سریلانکا، توامان بر ارتقاء بلند مدت سریلانکا و رفع مشکلات مردم در کوتاه مدت تمرکز کند.

در واقع این بودجه قرار است آغاز مسیر ثبات بلندمدت سریلانکا باشد و موجبات جلوگیری از دچار شدن سریلانکا به وضعیت رکود اقتصادی گردد.

از سوی دیگر بودجه 2024 سریلانکا، اولین بودجه‌ای است که به طور کامل ذیل برنامه‌های همکاری سریلانکا و صندوق بین‌المللی پول ارائه می‌شود و بر همین اساس نیز قاعدتاً باید در بر گیرنده نظرات این نهاد پولی بین‌المللی نیز باشد.

لازم به ذکر است که لایحه بودجه از 23 تا 30 آبان در مجلس بررسی می‌شود و جلسه رای‌گیری برای آن نیز در 9 آذر ماه برگزار خواهد شد.

کلیات بودجه

مسئله اصلی که در بودجه سال 2024 جالب توجه است، افزایش بخش هزینه‌ها و تلاش برای افزایش درآمدها به ویژه از منابع مالیاتی است. طبق قانون تخصیص سال 2024، کل هزینه‌های دولت حدودا ًمبلغ 7827 میلیارد روپیه[1] است که از این میزان 3861 میلیارد روپیه به هزینه‌های خدمات دولتی اختصاص یافته است.  نکته قابل توجه آن است که هزینه‌های دولت در سال 2024 بیش از 33 درصد نسبت به سال 2023 افزایش داشته است.

البته باید در نظر گرفت که در سال 2023 سریلانکا به دلیل اعلام نکول، پرداخت بدهی‌های خود را متوقف کرده بود اما از سال 2024 باید پرداخت بخشی از آنها را آغاز کند  و بر اساس گزارش‌های اولیه 2.6 تریلیون روپیه از هزینه‌های دولت در سال 2024 به بازپرداخت بخشی از بدهی‌های آن اختصاص خواهد یافت.

از سوی دیگر، دولت برنامه‌ قابل توجهی نیز برای افزایش درآمدهای خود به ویژه از بخش مالیاتی در نظر گرفته است. بر اساس لایجه بودجه، قرار است کل درآمدهای سریلانکا برابر با 4181 میلیارد روپیه باشد که از این میزان، درآمدهای مالیاتی با افزایش 47.1 درصدی به 3820 میلیارد روپیه خواهد رسید که در مقایسه با درآمد 2596 میلیارد روپیه، با رشد قابل توجهی هدف گذاری شده است.

نکته مهم در این بخش آن است که عمده درآمدهای مالیاتی قرار است از مالیات بر کالاها و خدمات حاصل شود. این نوع درآمد مالیاتی برای انجام تعهد سریلانکا به صندوق بین‌المللی پول برنامه‌ریزی شده است، زیرا صندوق هنوز قسمت دوم وام 3 میلیارد دلاری خود را پس از دستیابی به هدف درآمد مالیاتی از سوی این کشور پرداخت نکرده است.

به طور کلی تخمین زده می‌شود که مالیات بر درآمد از 864 میلیارد روپیه امسال با 25 درصد افزایش به 1080 میلیارد روپیه برسد، در حالی که انتظار می رود مالیات بر تجارت خارجی با 41.5 درصد افزایش به 505 میلیارد روپیه از 854 میلیارد روپیه امسال برسد. همچنین با افزایش مالیات بر کالاها و خدمات، درآمدهای این بخش با 62.4 درصد افزایش به 2235 میلیارد روپیه از 1376 میلیارد روپیه در سال جاری افزایش خواهد یافت.بر این اساس و با توجه به درآمدها و هزینه‌های پیش‌بینی شده، کسری بودجه سریلانکا به رقم 3.6 تریلیون روپیه خواهد رسید.

نکته بسیار مهم در این بین آن است که دولت پیش بینی کرده است که در پایان سال 2024 کسری حساب اولیه در سطح 0.6 درصد از تولید ناخالص داخلی قرار گیرد که این میزان، بهبود اندکی نسبت به 0.7 درصد در سال 2023 است. این مسئله از این جهت حائز اهمیت است که سریلانکا در ذیل همکاری با صندوق بین‌المللی پول ملزم به رسیدن به مازاد اولیه 2.3 درصدی تا سال 2025 و کاهش بدهی به تولید ناخالص داخلی به 95 درصد تا سال 2032 است.

نکات قابل توجه بودجه

رانیل ویکرمسینگه، رئیس جمهوری و وزیر دارایی سریلانکا در نشست ارائه لایحه بودجه سال 2024 این کشور که بیش از 2 ساعت به طول انجامید، در ابتدا به بخشی از دستاوردهای دولت در یک و نیم سال اخیر اشاره کرد. همانگونه که پیش‌بینی می‌شد حقوق کارمندان دولت به میزان 10 هزار روپیه در ماه افزایش خواهد یافت که نیمی از درخواست آنها را پوشش می‌دهد. البته به نظر می‌رسد که این اقدام قرار است در آوریل اجرایی شود.

همچنین دولت هزینه ماهانه برابر با 383 میلیارد روپیه در ماه خواهد داشت که شامل 93 میلیارد روپیه برای حقوق بخش دولتی، 30 میلیارد روپیه برای مزایای "Aswasuma" و پرداخت های بازنشستگی و 220 میلیارد روپیه برای پوشش پرداخت سود وام‌ها خواهد بود.

در بخش آموزشی نیز علاوه بر تصمیم به ادغام 19 نهاد و مرکز آموزشی، چهار دانشگاه دیگر شامل دانشگاه علم و فناوری Seethawaka، دانشگاه فناوری کورونگالا زیر نظر دانشگاه دفاعی کوتالوالا، دانشگاه مدیریت و فناوری و دانشگاه بین المللی تغییر آب و هوایی ایجاد خواهد شد. نکته قابل توجه دیگر در این بخش، بودجه 500 میلیون روپیه‌ای برای افزایش سطح زبان انگلیسی در سریلانکا بود که یک برنامه 10 ساله محسوب می‌شود.

برای تقویت صنایع کوچک و متوسط که محرک اصلی اقتصادی و تامین کننده عمده فرصت‌های شغلی در سریلانکا محسوب می‌شوند نیز با کمک بانک توسعه آسیایی بودجه 30 میلیارد روپیه‌ای در نظر گرفته شده است. البته کل بودجه تخصیص داده شده به این بخش 250 میلیارد روپیه خواهد بود.

در بخش پروژه‌های بودجه پیشنهادی، اشاره به توسعه بندر ترینکومالی و آغاز اتصال زمینی سریلانکا به هند که در سفر چند ماه پیش رانیل به هند نیز مجدداً مطرح شده بود، مسئله‌ای قابل توجه محسوب می‌شود.

  بنابر ادعای دولت، این بودجه با هدفِ قرار دادن سریلانکا در مسیر اهداف بلند مدت و به منظور کمک به حل مشکلات مردم در کوتاه مدت ارائه شده است. همچنین افزایش هزینه‌های دولت و افزایش نسبت استقراض دولتی می‌تواند با هدف مقابله با رکود در اقتصاد این کشور باشد. اما به هر حال افزایش هزینه‌ها و در مقابل تکیه بر درآمدهای مالیاتی که نگرانی‌های جدی در خصوص تحقق آنها وجود دارد، ممکن است در آینده سریلانکا را با مشکلات زیادی مواجه کند.

در هر صورت بودجه 2024 سریلانکا، آغاز مسیر این کشور برای هدفی است که قرار است سریلانکا در سال 2048 به آن دست یابد و برای قدم اول باید بتواند در کوتاه مدت یعنی پایان سال 2025 به کسری اولیه مثبت برسد و در ادامه مسیر به کاهش بدهی به کمتر از 95 درصد تولید ناخالص داخلی در ابتدای دهه 2030 دست یابد.

[1]. حدود 24 میلیارد دلار