مناطق آزاد تجاری در چین- بخش دوم

درحال حاضر 21 منطقه در چین بعنوان مناطق آزاد تجاری (FTZ) تعیین گردیده است و این مناطق از نظر استراتژیک در قطب های اقتصادی کلیدی و مناطق ساحلی قرار داشته و آنها را به بسترهای ایده آل برای تسهیل تجارت و جذب مشاغل و سرمایه گذاری‌های خارجی تبدیل نموده است.

اقدامات جدید دولت چین برای گشایش بیشتر مناطق آزاد تجاری:

در 29 ژوئن 2023، شورای دولتی سندی رسمی تحت عنوان اطلاعیه اجرای اقداماتی با هدف بازگشایی نهادینه مناطق آزمایشی آزاد تجاری واجد شرایط و بندر آزاد تجاری مطابق با استانداردهای عالی بین‌المللی (از این پس به نام گشایش مناطق آزاد)، با هدف اجرای مجموعه ای از مقررات تجارت بین المللی در شش منطقه از 21 منطقه آزاد تجاری چین و بندر تجارت آزاد (FTZ و FTP) منتشر کرده است.

این اقدامات، رویه‌های تجاری را ساده نموده، موانع را کاهش داده و کارایی را در شش منطقه FTZ و FTP  شامل مناطق شانگهای، گوانگدونگ، تیانجین، فوجیان، پکن و هاینان افزایش می دهد. چین با این اقدام، درنظر دارد تا ضمن تضمین رفتاری برابر، محیطی مساعد برای تجارت خارجی ایجاد نموده و تعهد خود را به آزادسازی اقتصادی نشان دهد.

اقدامات بازگشایی FTZ شامل مجموعه ای جامع از 33 مورد است که به شش جنبه کلیدی برای تقویت یک محیط تجاری پر رونق می‌پردازد. شش FTZ و FTP واجد شرایط عبارتند از شانگهای، گوانگدونگ، تیانجین، فوجیان، پکن FTZ و هاینان، این مناطق بعنوان مناطق آزمایشی برای ارزیابی و اجرای سیاست ها و اصلاحات نوآورانه برای ارتقای تجارت و سرمایه گذاری بین المللی عمل می‌کنند. هدف چین با اتخاذ رویکردی فعال و آزمایشی، جذب کسب‌وکارها، سرمایه‌گذاران و استعدادهای خارجی و در عین حال رشد صنایع داخلی و افزایش بهره‌وری کلی اقتصادی است.

انتظار می رود که اقدامات بازگشایی FTZ نقش مهمی در عزم چین برای بهبود اقتصاد، رشد و یکپارچگی جهانی ایفا نماید. سرمایه‌گذاران خارجی بعنوان مشارکت‌کنندگان کلیدی در توسعه اقتصادی چین شناخته شده و جذب سرمایه‌گذاری‌های آنها از اولویت همه سطوح دولت می‌باشد. درواقع هدف از این امر، ایجاد یک محیط مساعدتر برای مشاغل خارجی، ساده‌سازی رویه‌های تجاری و کاهش موانع می‌باشد. علاوه بر این، چین فعالانه در جهت همگرائی اقتصاد خود با بازار جهانی تلاش نموده است، لذا برای انجام این مهم، این کشور به تدریج با استانداردهای بین‌المللی و منطقه‌ای همسو می‌شود. مانند مواردی که در توافقنامه جامع و پیشرو برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP) مشخص شده و چین درخواست الحاق به آن را ارائه داده است. اقدامات بازگشایی FTZ با این هدف گسترده تر مطابقت دارد، چراکه، تجارت بین المللی را تسهیل نموده، رقابت منصفانه را ترویج و انطباق با استانداردهای بین المللی را تضمین می نماید.

اقدامات بازگشایی FTZ، از نظر تجارت کالا، شامل واردات آزمایشی (یا موقت) برای محصولات بازسازی‌شده در صنایع کلیدی، معافیت‌های گمرکی موقت برای هواپیماها و کشتی‌هایی که بطورموقت برای تعمیر به بنادر مشخص شده (هاینان) می آیند، معافیت گمرکی برای کالاهایی که بطور موقت برای تعمیر وارد شده و رفتار ترجیحی برای کالاهای وارداتی منتخب می‌گردد.  

علاوه براین، اقدامی‌که رفتار برابر برای موسسات داخلی و خارجی را تضمین نموده و به موسسات مالی خارجی اجازه می دهد تا خدماتی مشابه همتایان چینی خود ارائه دهند را نیز دربرمی‌گیرد. ورود و اقامت آسان پرسنل، متخصصان ارشد و اعضای خانواده آنان نیز جزء همین حمایت ها و تضامین می‌گردد.

این اقدامات، همراه با بازار مصرف بزرگ چین و موقعیت استراتژیک این کشور، مناطق پایلوت را برای سرمایه گذاری بشدت جذاب نموده، شیوه‌های تجاری را با استانداردهای بین المللی منطبق، همکاریها را تقویت و به ادغام اقتصادی چین در بازار جهانی کمک می‌کند.

ترویج توسعه نوآورانه تجارت کالا:

واردات آزمایشی محصولات بازسازی شده: این ابتکار با هدف تسهیل واردات کالاهای با کیفیت بازسازی شده در عین حصول اطمینان از انطباق با الزامات فنی ملی و مقررات مربوطه انجام می‌شود. محصولات بازتولید شده به کالاهایی اطلاق می‌شود که تحت یک فرآیند دقیق مورد بازسازی قرار گرفته‌اند و آنها را تحت شرایطی معادل محصولات جدید بازگردانده‌اند.

(براساس جستجوی اینترنتی محصولات بازسازی شده عمدتا شامل ابزارهای ماشینی، موتورهای الکتریکی و کمپرسورها، موتورهای استارت، گیربکس های اتوماتیک، موتور ماشین و کامیون، دستگاه‌های فتوکپی اداری، تجهیزات حفاری، بلبرینگ های قدرت، تجهیزات دفاعی، تجهیزات کامپیوتری و مخابراتی، واحدهای تهویه مطبوع، پمپ ها، تجهیزات صنعتی صنایع غذایی، تجهیزات هوافضا، کاشی فرش، سهام نورد)

 معافیت های گمرکی برای هواپیماها و کشتی‌هایی که به طور موقت به منظور تعمیر وارد شده و سپس در FTP هاینان مجدداً معرفی می‌شوند. اقدامات FTZ شامل معافیت گمرکی برای هواپیماها و کشتی‌ها (شامل قطعات و اجزای مربوطه) که پس از تعمیر در خارج از کشور به FTP هاینان منتقل می‌شوند، صرف نظر از اینکه ارزش افزوده خواهند داشت و یا خیر. این سیاست مطلوب برای کلیه هواپیماهای داخلی و خارجی و کشتی‌هایی که توسط شرکت های حمل و نقل هوایی و کشتیرانی مستقر در Hainan FTP اداره می‌شوند، اعمال می‌شود.

برای هواپیما: معافیت شامل شرکت‌هایی می‌شود که توسط شرکت‌های هوانوردی اداره می‌شوند که FTP هاینان را به عنوان پایگاه اصلی عملیاتی خود تعیین کرده‌اند.

برای کشتی‌ها: واجدین شرایط برای معافیت شرکت‌هایی هستند که توسط شرکت‌های کشتیرانی ثبت‌شده و دارای وضعیت قانونی مستقل در FTP بوده  و در بنادر منطقه آزمایشی ثبت شده‌اند.

معافیت از عوارض گمرکی برای کالاهایی که به طور موقت مجاز به ورود به FTP Hainan برای تعمیر هستند. FTP هاینان معافیت از عوارض گمرکی را برای کالاهایی که به طور موقت برای تعمیر و سپس صادرات مجدد وارد می‌شوند، اعمال خواهد کرد. البته ذکر این نکته ضروری است که اگر این کالاها به جای صادرات مجدد، در داخل کشور به فروش برسند، طبق مقررات، بر آنها عوارض گمرکی اعمال خواهد شد.

رفتار ترجیحی با کالاهای منتخب وارداتی

طبق اقدامات بازگشایی FTZ، برخی از کالاهای مشخص وارداتی از خارج از کشور به مناطق آزمایشی واجد شرایط معافیت از عوارض واردات، مالیات بر ارزش افزوده واردات و مالیات بر مصرف هستند. این کالاها دارای اهداف خاصی بوده و باید ظرف شش ماه از تاریخ واردات مجددا صادر شوند. اما در صورت نیاز به تمدید مهلت ارسال مجدد به خارج از کشور، تشریفات تمدید طبق مقررات انجام می‌شود.

کالاهای واجد شرایط عبارتند از:

- تجهیزات حرفه‌ای لازم برای تجارت، تجارت یا فعالیت‌های حرفه‌ای افرادی که مطابق با قانون چین بصورت موقت وارد شده اند، از جمله نرم‌افزار، ابزار، تجهیزات، و لوازم مورد استفاده برای گزارش‌های خبری، فیلم و تولیدات تلویزیونی

- کالاهایی که برای نمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند

- نمونه‌های تجاری، فیلم های تبلیغاتی و اسناد مرتبط

- کالاهای ورزشی لازم برای مسابقات ورزشی، اجراها یا تمرینات و از آنجایی که رفتار ترجیحی فقط برای کالاهایی اعمال می‌شود که اهداف موقتی دارند، اطمینان از صادرات مجدد به موقع آنها در بازه زمانی مشخص و بدون انجام فعالیت های تجاری غیرمجاز، نظیرفروش یا اجاره، ضروری است.

تسهیل فرایند گمرکی برای واردات و صادرات در مناطق آزمایشی:

اقدامات بازگشایی FTZ همچنین شامل تسهیل فرایند گمرکی برای واردات و صادرات در منطقه می‌گردد. بعنوان مثال، برای حمل و نقل هوایی و سریع، در صورتی که مدارک گمرکی لازم ارائه شود و کالا با الزامات نظارت گمرکی چین مطابقت داشته باشد، باید ظرف شش ساعت پس از ورود ترخیص شود. همچنین برای سایر کالاهایی که کلیه اطلاعات ترخیص مورد نیاز را ارسال کرده و مراحل قرنطینه لازم را طبق قوانین و مقررات مربوط انجام داده اند، گمرک باید نسبت به ترخیص آن ظرف 48 ساعت از زمان ورود اقدام کند.

علاوه بر این، براساس سیاست بازگشایی FTZ ، سایر تسهیلات ترخیص کالا از گمرک از جمله تسهیلات ذیل را نیز فراهم می‌کند.

- مقامات گمرکی مجاز به امتناع از اعمال تعرفه ترجیحی برای کالاهائی که صرفاً بر اساس اشتباهات جزئی مانند اشتباهات چاپی یا تایپی نیستند.

- متقاضیان احکام اولیه می‌توانند تمدید مدت حکم را از مقامات گمرکی در FTZs درخواست کنند در صورتی که هیچ تغییری در قوانین، حقایق یا شرایط قابل اجرا وجود نداشته باشد.

- در صورتی که حقوق گمرکی، سایر مالیات‌های مربوط به واردات و هزینه‌ها قبل و یا در بدو ورود کالا تعیین نشده باشد، اما کالا از جهات دیگر دارای شرایط ترخیص بوده و ضمانت‌نامه ارائه شده باشد یا مراحل پرداخت مورد نیاز  انجام شده باشد، در این صورت، مقامات گمرکی باید کالا را ترخیص کنند.

- برای محصولات وارداتی تجهیزات فناوری اطلاعات، دپارتمان‌های مربوطه باید گواهی انطباق تامین کننده را بعنوان تضمینی واضح برای انطباق با استانداردهای سازگاری الکترومغناطیسی یا مقررات فنی اجازه دهند.

آزادسازی و تسهیل تجارت خدمات:

- رفتار برابر با موسسات مالی داخلی و خارجی: بعنوان بخشی از تلاش‌ها برای ارتقاء آزادسازی و تسهیل تجارت خدمات، دولت چین فرصت مهمی را ارائه نموده که به موسسات مالی خارجی اجازه می‌دهد طیف وسیع‌تری از خدمات را ارائه کنند. بجز برخی از خدمات مالی جدید خاص، در صورتی که موسسات مالی چینی مجاز به انجام خدمات مالی جدید باشند، موسسات مالی خارجی در مناطق آزمایشی هم باید مجاز به انجام خدمات مشابه باشند. این اقدام با هدف ارائه زمین بازی برابر و ایجاد فرصت های برابر برای مؤسسات مالی داخلی و خارجی فعال در مناطق آزمایشی انجام می‌شود. لازم به ذکر است، با این حال، مرجع تنظیم کننده مالی می‌تواند مطابق با اختیارات خود، نوع و ماهیت موسسه را برای انجام این خدمات مالی جدید تعیین کند و برای انجام این خدمات مجوز لازم را بخواهد. در عین حال، مقام مالی باید در یک دوره زمانی معقول تصمیم بگیرد و فقط به دلایل احتیاطی می‌تواند از مجوز خودداری نماید.

- تسهیل فرآیندهای صدور مجوز خدمات مالی: درراستای ساده‌سازی فرآیندها و افزایش کارایی، چارچوب‌های زمانی مشخصی برای مقامات نظارتی مالی بمنظور تصمیم‌گیری در مورد درخواست‌های موسسات مالی خارج از کشور و ارائه‌دهندگان خدمات فرامرزی تعیین شده است. این چارچوب ها به شرح زیر می‌باشد.

- مراجع نظارتی مالی موظفند پس از دریافت درخواست های کامل و مطابق با قانون مرتبط با خدمات مالی، در بازه زمانی مشخص 120 روزه تصمیم گیری کنند.

- برای اطمینان از شفافیت و ارتباطات بموقع، متقاضیان باید به سرعت از نتایج تصمیم مطلع شوند.

- در شرایطی که نمی‌توان در بازه زمانی تعیین شده به تصمیمی دست یافت، مقامات نظارتی مالی مسئول اطلاع رسانی به متقاضیان و تلاش برای تصمیم گیری در بازه زمانی معقول هستند.

- دسترسی فرامرزی به خدمات مالی خارج از کشور

طبق اقدامات جدید بازگشایی FTZ، برای تقویت اتصال بین المللی و تسهیل تراکنش های فرامرزی، شرکت ها و افراد ساکن در FTZ و FTP اکنون مجاز به خرید قانونی خدمات مالی خارج از کشور هستند. انواع خاصی از خدمات مالی برون مرزی واجد شرایط برای دسترسی فرامرزی از سوی مقامات نظارتی مالی با توجه به نیازهای در حال تحول مشاغل و افراد تعیین می‌شود.

خدمات کنسولی، شامل تسهیل ورود و اقامت برای پرسنل تجاری و اعضای خانواده همراه:

طبق اقدامات بازگشایی FTZ، متخصصان کلیدی، پرسنل ارشد و اعضای خانواده همراه این فرصت را خواهند داشت که از ورود آسان و اقامت در FTZ و FTP، همانطور که در جدول زیر مشخص شده است، بهره ببرند.

اقامت تسهیل شده برای پرسنل تجاری واعضای خانواده تسهیلات ذینفعان اقدامات بازگشایی FTZ شامل امتیازان ورود برای همراهی همسر و اعضای خانواده متخصصان خارجی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری خارجی در FTZها و FTPها می‌شود. این ماده مهم تضمین می‌کند که اعضای خانواده همراه می‌توانند از همان دوره ورود و اقامت موقت خود کارمندان برخوردار شوند. همراهی همسر و اعضای خانواده متخصصان خارجی شاغل و شرکت هائی که در FTZ و FTP اقدام به سرمایه گذاری خارجی کرده اند. به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی و ترویج ایجاد شعب یا شرکت های تابعه در مناطق آزمایشی، تمدید مدت ورود و اقامت موقت به پرسنل مدیریت ارشد شرکت های خارجی اعطا شد. این افراد که مسئولیت نظارت بر عملیات تجاری و تصمیم گیری استراتژیک را بر عهده دارند، اکنون این فرصت را دارند که تا دو سال در FTZ و FTP باقی بمانند. پرسنل مدیریت ارشد شرکت های خارجی که قصد دارند شعبه یا شرکت های تابعه در مناطق آزمایشی ایجاد کنند. امتیاز اقامت موقت تمدید شده برای پرسنل مدیریت ارشد به طور خودکار به همسران همراه و اعضای خانواده آنها تعمیم می یابد. همراهی همسر و اعضای خانواده پرسنل مدیریت ارشد

ترویج تجارت دیجیتال و محیط کسب و کار:

پشتیبانی جهت تامین نیازهای نرم افزاری و توزیع: در اقدامی قابل توجه برای ترویج تجارت دیجیتال و حفاظت از مالکیت معنوی، درراستای اقدامات مربوط به بازگشایی FTZ ، الزام انتقال یا دریافت کد منبع نرم افزار را بعنوان شرطی برای واردات، توزیع، فروش یا استفاده از نرم افزارهای بازار انبوه (mass-market) (غیر شامل نرم افزار زیرساخت اطلاعات حیاتی) را برداشته است. این ماده تضمین می‌کند که کسب‌وکارهای درگیر در تجارت دیجیتال مجبور به افشای کد منبع اختصاصی خود نیستند و از دارایی‌های فکری ارزشمند خود محافظت می‌کنند.

حمایت از حقوق مصرف کننده و تجارت آنلاین: با درک اهمیت روزافزون تجارت الکترونیک و فعالیت های تجاری آنلاین، FTZs و FTP نیز متعهد به تقویت سیستم های حمایت از حقوق مصرف کننده هستند. این تعهد شامل اجرای اقداماتی برای جلوگیری از روش‌های متقلبانه و فریبنده که می‌تواند به مصرف‌کنندگان در معاملات آنلاین آسیب برساند یا به طور بالقوه به آنها آسیب برساند، می‌شود.

محیط کسب و کار و مالکیت معنوی: برای بهینه‌سازی محیط کسب‌وکار و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، اقدامات بازگشایی FTZ، یک سری تسهیلات تجاری و حمایت‌های بهبود یافته را برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم می‌کند. برخی از تسهیلات شامل موارد ذیل می‌باشد.

• FTZs و FTP بازگرداندن و انتقال سرمایه را تسهیل نموده و به کسب و کارها این امکان را می دهد که آزادانه و سریع نقل و انتقالات قانونی و مطابق با سرمایه گذاری خارجی خود را انتقال دهند.
• چنین نقل و انتقالاتی شامل مشارکت سرمایه است؛. سود، سود سهام، بهره، سود سرمایه، حق امتیاز، هزینه‌های مدیریت، هزینه‌های راهنمایی فنی و سایر هزینه‌ها؛ کل یا جزئی عواید حاصل از فروش سرمایه گذاری‌ها، کل یا جزئی عواید حاصل از انحلال سرمایه گذاری‌ها. پرداخت های انجام شده بر اساس قراردادها، از جمله قراردادهای وام؛ غرامت یا خساراتی که طبق قانون به دست آمده است. و مبالغ ناشی از حل اختلاف
• مناطق آزمایشی بر شفافیت در فرآیندهای تدارکات دولتی تاکید کرده اند و از نهادهای تدارکاتی (procuring entities) خواسته اند، دلایلی را برای اتخاذ روش های تامین یا تدارکات تک منبعی ارائه نمایند.
• زمانی که کسب و کارها درخواست هایی برای حمایت حقوقی ارائه می دهند، دادگاه‌های محلی، بمنظور حفاظت از حقوق مالکیت معنوی، راه حل های حقوقی سریع ارائه می نمایند. پس از ارائه مدارک منطقی و قابل دسترس از سوی متقاضی و اثبات اولیه اینکه حقوق وی در حال نقض یا در شرف نقض است، دادگاه‌های محلی باید سریعاً اقدامات مربوطه را مطابق با قوانین قضایی مربوط بدون استماع قبلی اظهارات طرف مقابل انجام دهند. این فرآیند ساده به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا از حقوق مالکیت معنوی خود محافظت نموده و بموقع به دنبال راه‌حل‌های قانونی مؤثر باشند.

ایجاد سیستم های پیشگیری و کنترل ریسک: آخرین نکته از اقدامات بازگشایی FTZ بر وظیفه تقویت و بهبود سیستم پیشگیری و کنترل خطر متمرکز است. برای دستیابی به این هدف، چندین اقدام کلیدی پیشنهاد شده است

اولاً، تأکید می‌شود که FTZها و FTPها باید یک سیستم جامع (منسجم) برای شناسایی خطرات مهم و جلوگیری از خطرات سیستمیک ایجاد کنند. این امر مستلزم هماهنگی نزدیک بین وزارت بازرگانی و ادارات مربوطه برای اطمینان از ارزیابی موثر، نظارت و هشدار اولیه در مورد خطرات مختلف است. این مقامات همچنین مسئولیت دارند:

- ایجاد مکانیزم ارزیابی امنیتی و

- ایجاد سیستم جامع حفاظتی امنیتی.

علاوه بر این، مقامات محلی مسئول اصلی اجرای چنین وظایف پیشگیرانه خواهند بود.

منابع:

https://www.sovereigngroup.com/news/news-and-views/overview-of-chinas-free-trade-zones/

https://www.zawya.com/en/world/china-and-asia-pacific/china-takes-steps-to-open-up-some-free-trade-zones-s9bm142s

https://www.china-briefing.com/news/china-releases-new-measures-to-further-open-up-six-ftzs-