اهمیت و نقش بنادر در اقتصاد ساحل عاج

ساحل عاج در غرب آفریقا دارای دو بندر، ابیجان و سن پدرو در جنوب غرب کشور می‌باشد. بنادر مزبور نقش و اهمیت بسزایی در جایگاه اقتصادی این کشور در منطقه و اقتصادی ملی ساحل عاج دارند.

امروزه کشورهایی که دارای سواحل طولانی و بنادر بزرگ و مجهز می‌باشند به لحاظ ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی فرصت های بی نظیری را در راستای توسعه اقتصاد ملی و منطقه ای پیش روی خود خواهند داشت. ساحل عاج در غرب آفریقا دارای دو بندر، ابیجان (دومین بندر بزرگ آفریقا) و بندر سن پدرو در جنوب غرب کشور می‌باشد بنادر مزبور نقش و اهمیت بسزایی در جایگاه سیاسی و اقتصادی این کشور در منطقه و اقتصادی ملی ساحل عاج داشته است. در این چارچوب مقامات ساحل عاج تلاش دارند تا از طریق سرمایه گذاری در بنادر مزبور ضمن کسب درآمدهای ترانزیتی، گمرکی و اشتغال جوانان، کشور را به‌هاب ترانزیتی منطقه غرب آفریقا تبدیل نمایند.

در سال 2018  کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (آنکتاد) از اهمیت و نقش  بنادر در افزایش توان ملی و اقتصادی کشورهای در حال توسعه و لزوم توجه سرمایه گذاری در حوزه‌های زیرساختی بنادر گزارشی را منتشر کرده بود. در این گزارش تاکید شده بود، بنادر می‌توانند نقش مهمی در توسعه  تجارت بین المللی و رشد اقتصاد کشورهای میزبان داشته باشند. با توجه به این مهم که 59 درصد از صادرات جهانی و 64 درصد از واردات جهانی از  بنادر کشورهای در حال توسعه  انجام گیرد. لذا حمل و نقل دریایی و زیرساخت های بندری در اولویت نخست راهبردهای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه خواهد بود. در همین راستا مقامات کشور ساحل عاج به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، در سالهای اخیر با هدف افزایش کارایی و رقابت پذیری اقدام به توسعه زیرساخت‌های پایانه‌های بندری نموده‌اند. این کشور دارای بیش از 500 کیلومتر ساحل و دو بندر مهم ابیجان و سن پدرو می‌باشد.                                                                                                        

در همین چارچوب، توسعه زیرساخت های بندری یکی از اهداف اصلی کشورهای در حال توسعه مانند ساحل عاج  به منظور تبدیل شدن به‌هاب ترانزیتی می‌باشد. بنادر ابیجان و سن پدرو دو اهرم اساسی مهم در رشد اقتصاد ملی ساحل عاج بوده که نقش مهمی را حوزه تجارت خارجی این کشور ایفا می نمایند.

بندر ابیجان

از سال 2012 سرمایه گذاری‌های قابل توجهی در بخش بنادر ساحل عاج انجام شده است. هدف دولت تبدیل این کشور به مرکز لجستیکی و هاب ترانزیت منطقه در حوزه تجارت بین المللی در غرب آفریقا و منطقه ساحل در شمال (نیجر، مالی و بورکینافاسو و گینه کوناکری) می‌باشد. بنادر ساحل عاج به عنوان انتخاب نخست کشورهای قدرتمند نظیر آمریکا، فرانسه، انگلستان و چین در حوزه تجارت بین المللی مطرح می‌باشد.

دولت ساحل عاج طی سالهای اخیر تلاش نموده  تا از  موقعیت ژئوپلیتکی و ژئواکونومیکی خود نهایت بهره مندی را در تجارت خارجی و سیاست خارجی در راستای تامین منافع ملی در رقابت با رقبا کسب نماید. در همین راستا، دولت این کشور اقدام به مجموعه سرمایه گذاری‌های عظیمی در حوزه‌های زیرساخت بنادر ابیجان و سن پدرو نموده است.

بندر ابیجان پس از بندر دوربان در آفریقای جنوبی، دومین بندر بزرگ قاره آفریقا می‌باشد. با هدف ارتقای کیفیت خدمات بندری، مقامات بندر ابیجان در 2 دسامبر 2022 بو همچنین هدف توسعه خدمات بندری به شرکت های بزرگ دریانوردی و تجاری در حوزه بین الملل اقدام به افتتاح دومین پایانه کانتینری نمودند. این پایانه کانتینری جدید در زمینی به مساحت 37.5هکتار با سرمایه گذاری 596 میلیارد فرانک سیفا ساخته شده است.  آقای  تیاموکو کونه ، معاون رئیس جمهور ساحل عاج نیز در خصوص پایانه کانتینری جدید بندر ابیجان اظهار داشت،  این پروژه هم از نظر کمک به رشد اقتصاد ملی دارای منافع اقتصادی عمده ای می‌باشد و هم از نظر اهمیت اجتماعی می‌تواند به عنوان تامین کننده بسیاری از مشاغل به شکل مستقیم و غیر مستقیم عمل نماید.

به گفته آقای هین یاکوبا سی، مدیر کل بندر ابیجان دومین پایانه کانتینری ابیجان می‌تواند سالانه 5/2  میلیون کانتینر را جابه‌جا نموده و حدود 450 نفر را به طور مستقیم مشغول فعالیت نماید.  وی یادآور شد که از سال 2012  دولت 1100 میلیارد فرانک سیفا در فعالیت بندری سرمایه گذاری نموده است. طبق آمارها نزدیک به 76 درصد از تجارت میان ساحل عاج و جهان خارج در سال 2021  از این بندر  صورت پذیرفته است.

اداره بندر ابیجان با 30 میلیون تن کالا در سال  نزدیک به 50 درصد از مهمترین واحدهای صنعتی ساحل عاج را در خود متمرکز کرده و حدود 55 هزار شغل را به شکل مستقیم و غیر مستقیم ایجاد نموده است. از این حیث  بندر ابیجان را به گلوگاه اقتصادی ساحل عاج تعبیر نموده اند.

بندر سن پدرو

بندر سن پدرو دومین بندر مهم ساحل عاج نیز در 250 کیلومتری جنوب غربی پایتخت اقتصادی  ساحل عاج (ابیجان)واقع شده است و  به مانند بندر ابیجان پویایی اقتصادی را تجربه می‌کند. در سال 2012 همزمان با توسعه بندر ابیجان، بندر سن پدرو  نیز  در  قالب "طرح جامع سال 2035"  که توسط مدیریت بنادر برای توسعه ساحل عاج تصویب شده است در حال تحول چشمگیری می‌باشد. در قالب طرح جامع مزبور هفت پروژه ساختاری در دو مرحله در بندر سن پدرو عملیاتی خواهد شد.  هدف این پروژه‌های بزرگ  افزایش عرضه و کیفیت خدمات بندری و تقویت رقابت پذیری در مقایسه با دیگر بنادر آفریقایی می‌باشد.

در راستای تقویت زیرساخت های بنادر ساحل عاج؛ آقای پاتریک آشی، نخست وزیر ساحل عاج در سال2022 پایانه صنعتی چند منظوره سن پدرو را با ظرفیت 11 میلیون تنی را افتتاح نمود.

این پایانه صنعتی دارای دو اسکله است که یکی از آنها به طول 220 متر و در عمق 14 متری آب و دیگری به طول 270 متر و در عمق 15 متری پی ریزی شده است. به منظور عملیاتی نمودن پروژه مزبور 130 میلیارد فرانک سیفا هزینه شده است. موقعیت این بندر (سن پدرو) در حال تقویت می‌باشد. این اقدامات بندر را به قطب واقعی توسعه ژئواستراتژیکی ساحل عاج و موتور همگرایی منطقه ای در غرب آفریقا تبدل خواهد ساخت. این بندر در کنار بندر ابیجان با توسعه زیرساخت های جدید، دسترسی به مناطق محصور در خشکی را از طریق ارائه خدمات حمل و نقل و با کیفیت  و همچنین هزینه‌های مناسب و صرفه جویی در زمان تسهیل خواهد نمود.