تاثیر منطقه تجارت آزاد جدید آفریقا بر صنعت کشاورزی این قاره

منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا سال 2018 آغاز به کار کرد. پیمان تجارت آزاد قاره آفریقا بزرگترین منطقه تجارت آزاد در جهان را در مقیاس کشورهای شرکت کننده ایجاد می‌کند.

منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا سال 2018 آغاز به کار کرد. پیمان تجارت آزاد قاره آفریقا بزرگترین منطقه تجارت آزاد در جهان را در مقیاس کشورهای شرکت کننده ایجاد می‌کند. با اتصال بالغ بر یک میلیارد نفر در 55 کشور با تولید ناخالص داخلی به ارزش 3.4 تریلیون دلار، این پیمان در شرایطی صورت می‌گیرد که بیشتر کشورهای جهان از همکاری و تجارت آزاد دور شده اند. هدف این توافق نامه کاهش کلیه هزینه‌های تجاری و امکان همکاری آفریقا در زنجیره‌های تأمین جهانی است. این قرارداد 90 درصد تعرفه‌ها را حذف می‌کند، بر موانع برجسته غیر تعرفه ای تمرکز می‌کند و یک بازار واحد با جابجایی آزاد کالا و خدمات ایجاد می‌کند. کاهش رویه‌های گمرکی سود قابل توجهی به همراه خواهد داشت. فراتر از تجارت، این پیمان همچنین به جنبش افراد و نیروی کار، رقابت، سرمایه گذاری و مالکیت معنوی نیز می‌پردازد.

محورها:

• کشاورزی 35 درصد از تولید ناخالص داخلی آفریقا را تشکیل می دهد و حدود نیمی از نیروی انسانی آن را به کار گرفته است؛ اما این قاره همچنان سالانه میلیاردها دلار محصول کشاورزی وارد می‌کند.

• با تحقق توافقنامه منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا[1] (AfCFTA)، نیاز آفریقا به واردات بسیار کاهش می یابد و ظرفیت پردازش و تولید محصولات داخلی به شدت افزایش می یابد.

• مزایا و امتیازات AfCFTA در گزارش جدیدی توسط مجمع جهانی اقتصاد بدین شکل بیان شده است:   " AfCFTA: مرحله جدیدی در راستای تجارت و سرمایه گذاری جهانی در آفریقا."

• نقش و جایگاه کلیدی که بخش کشاورزی در اقتصاد این قاره ایفا می‌کند، تنها در صورت حصول اهداف توافقنامه منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) توسعه میابد.

عصر جدیدی برای کشاورزی آفریقا؛

بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد درباره  AfCFTA: عصر جدیدی برای تجارت و سرمایه گذاری جهانی در آفریقا  پیش بینی می‌شود؛ یعنی منطقه تجارت آزادی که یکی از بزرگترین مناطق جهان از نظر تعداد مردم (1.7 میلیارد نفر) و اندازه اقتصادی (6.7 تریلیون دلار هزینه مصرف کننده و تجاری تا سال 2030) در نظر گرفته میشود.

این مقوله برای بسیاری از صنایع آفریقا متحول کننده خواهد بود، اما با توجه به نقش مرکزی کشاورزی در حال حاضر در اقتصاد این قاره و پتانسیل عظیم آن برای رشد، بخش کشاورزی ذینفع اصلی خواهد بود. بر اساس گزارش مجمع، کشاورزی دارای پتانسیل استثنایی برای افزایش تجارت درونی آفریقا، تامین تقاضای محلی، تسریع رشد تولید ناخالص داخلی، ایجاد مشاغل جدید و بهبود فراگیر به دلیل پیوندهای بالادستی و پایین دستی است.

کشاورزی، ارزش افزوده را تقویت  میکند، تقاضای محلی جدید را برآورده می‌کند و کشاورزان خرده‌مالک  که مسئول 80 درصد تولید مواد غذایی آفریقا هستند را به زنجیره‌های عرضه گسترده‌تر متصل می‌کند. بنابراین، فرصت های زیادی در AfCFTA برای سرمایه گذاری جدید در فرآوری محصولات کشاورزی وجود دارد.

فرآوری  محصولات  و ترقی بخش  کشاورزی آفریقا؛

فرآوری محصولات کشاورزی پیامدهای مهمی‌برای امنیت غذایی آفریقا، ایجاد شغل و کاهش ضریب فقر دارد. کشورهای سراسر آفریقا در واکنش به ناامنی غذایی و جهش قیمت‌ها ناشی از اختلالات تجاری و شوک‌های جهانی، به ویژه حمله روسیه به اوکراین ، تمرکز خود را بر فرآوری محصولات کشاورزی افزایش داده‌اند.

کشورهای آفریقایی با بهبود ظرفیت های خود در حوزه فرآوری کالاهای کشاورزی خود نظیر غلات، کود یا هر محصول دیگری می‌توانند از مزیت بسیاری از آنها در بخش های بزرگ کشاورزی خود در راستای خلق ثروت و ایجاد مشاغل و فرصت های جدید در داخل استفاده کنند. همچنین، زنان 70 درصد از اشتغال را در کل بخش کشاورزی تشکیل می دهند و عمده نیروی کار داخلی فرآوری محصولات کشاورزی زن هستند. لذا تقویت بخش کشاورزی آفریقا، گامی در مسیر ارتقای نقش زنان این قاره است.

سرمایه گذاری جدید، فرصت های جدید؛

رشد درونی بخش کشاورزی و فرآوری محصولات کشاورزی، سرمایه‌گذاری جدیدی را از خارج وداخل قاره هدایت می‌کند. بازار مشترک معرفی شده تحت AfCFTA می‌تواند از مزیت رقابتی قاره آفریقا در زنجیره ارزش غذایی استفاده کند.

افزایش تجارت بین کشورهای آفریقایی از طریق AfCFTA به کاهش وابستگی به نهاده‌های کشاورزی خارجی کمک می‌کند. در حال حاضر این قاره سالانه حدود 50 میلیارد دلار محصولات کشاورزی وارد می‌کند. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، در صورت حذف تعرفه‌های واردات، تجارت محصولات کشاورزی درون آفریقا تا 574 درصد افزایش یابد. این مساله؛ یک پیروزی بزرگ برای قاره‌ای که از لحاظ تاریخی به دلیل اتکای غیرضروری به اقتصادهای خارجی دچار مشکل شده است.

کسب و کارهای مرتبط با بخش کشاورزی نیز از این تقویت تجارت درون قاره ای سود خواهند برد. برای مثال انتظار می رود صنعت کود رونق پیدا کند. همچنین انتظار می‌رود فعالیت‌های کشاورزی جدید به افزایش 800 درصدی در کاربرد کود برای مواد مغذی اصلی نیاز داشته باشد. انتظار می رود آبیاری از 65 میلیون دلار سرمایه گذاری جدید بهره مند شود، در حالی که بیش از 8 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش  ذخیره سازی نیز مورد نیاز است. همه اینها، تحت AfCFTA، می‌تواند بدون تعرفه توسط شرکت های آفریقایی انجام شود.

AfCFTA راه را برای مشارکت های تجاری قوی تر در سراسر قاره هموار می‌کند و بسیاری از شرکت ها از فرصت های جدید استفاده می‌کنند. در اینجا فقط به صورت موردی به فعالیت های چند شرکت اشاره میشود:

OCP: استفاده از مشارکت های محلی

OCP یک شرکت پیشرو مراکشی است که  در بخش تهیه کود سفارشی فعالیت دارد. گروه OCP بر آفریقا تمرکز کرده است زیرا پتانسیل AfCFTA را برای ایجاد استانداردهای یکپارچه تهیه کود و افزایش تجارت بین کشورهای آفریقایی درجهت افزایش ظرفیت تولید کالاها و لوازم کشاورزی را به رسمیت می‌شناسد. این مرکز با راه اندازی  دفاتری در 12 کشور آفریقایی، نمونه‌ای موفق از استفاده از مشارکت‌های محلی در این قاره برای گسترش دسترسی و تأثیرگذاری است.

در سه سال، OCP  هشتاد مرکز کشاورزی در نیجریه و ساحل عاج ایجاد کرد که طیف وسیعی از نهاده‌ها و خدمات کشاورزی را به کشاورزان ارائه می‌دهد. موفقیت این شرکت در دسترسی به کشاورزان محلی به دلیل مشارکت قوی آن با دولت ها، سازمان‌های غیرانتفاعی، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها در سراسر آفریقا است. برای مثال، OCP با دانشگاه پلی‌تکنیک (UM6P) در مراکش شریک می‌شود که 80 درصد از ظرفیت تحقیق و توسعه شرکت را در خود جای داده است.

کوکا کولا: استفاده از فرآوری و توزیع محصولات کشاورزی

در مورد فرآوری محصولات کشاورزی، شرکت کوکاکولا، شریک دیرینه ای که 50000 نفر در سراسر آفریقا استخدام می‌کند، با همکاری با تامین کنندگان محلی و توسعه زنجیره‌های ارزش به عنوان اجزای کلیدی استراتژی خود در این قاره، به موفقیت دست یافته است.

ردپای کوکاکولا در آفریقا همراه با شرکای تولید بطری، به دلیل جمعیت جوان آفریقا، یک تجارت پر رونق است. همچنین از طریق ایجاد شغل، پایداری و توانمندسازی اقتصادی زنان و جوانان به رشد اقتصادی گسترده‌تر کمک می‌کند. به گفته این شرکت، AfCFTA به کوکاکولا کمک می‌کند تا منابع و تولید و همچنین بسته بندی را در بازارهای آفریقا توسعه دهد و هزینه‌ها را کاهش دهد و به کشورهای بیشتری فرصت برابر برای تامین کنندگان کوکاکولا بدهد.

یارا اینترنشنال: استفاده از روابط نزدیک با کشورها و جوامع

Yara International  یک شرکت نروژی است که راه حل های زیست محیطی و صنعتی را برای تغذیه محصولات در 12 کشور آفریقایی ارائه می دهد. یارا در ادامه انتقال بخش‌هایی از زنجیره ارزش خود به این قاره، از جمله تأسیسات ترکیبی، یک شرکت شیمیایی و یک دفتر فروش نتایج موفقیت‌آمیز داشته است، به‌ویژه که کاهش تعرفه‌های AfCFTA هزینه زیرساخت، حمل‌ونقل و تولید را کاهش می‌دهد.

یارا روابط خود را با جوامع کشاورز از طریق مراکز تغذیه محصولات یارا هموار کرده است. آنها به شرکت کمک می‌کنند تا بفهمد چگونه می‌تواند به بهترین وجه توصیه‌ها و روش های کشاورزی خاص را ارائه دهد که می‌تواند رفاه کشاورزان را بهبود بخشد و کشاورزان خرده مالک و تجاری را برای سرمایه گذاران مالی رقابتی تر و جذاب تر کند، از جمله از طریق بسط فناوری‌های کشاورزی دیجیتال و محیط های آنلاین.

یارا یک استراتژی تأثیر اجتماعی را در تجارت خود در آفریقا تعبیه کرده است تا به چالش های ویژه کشاورزان خرده پا در جوامعی که در آن فعالیت می‌کنند رسیدگی کند. تا کنون، دوره‌های مدیریت کسب و کار را در کنیا راه‌اندازی کرده است تا مهارت‌های کارآفرینان خرد، کوچک و متوسط را تقویت کند و برنامه‌هایی برای گسترش بیشتر در سال 2023 دارد. محور استراتژی یارا تمرکز «آفریقا برای آفریقا»  است. یعنی یک زنجیره ارزش جامع و قاره ای، با ادامه سرمایه گذاری بر روی کشاورزان، خرده فروشان، توزیع کنندگان، توسعه دهندگان فناوری و کارآفرینان کشاورزی مشتاق.

نگاه به آینده؛

این شرکت‌ها فرصت‌های پرسود و رو به رشدی را در بخش فرآوری محصولات کشاورزی در سراسر قاره آفریقا به نمایش می‌گذارند. سرمایه گذاری نقش مهمی در کمک به توسعه و تقویت این زنجیره‌های ارزش به نفع سرمایه گذاران جهانی و اقتصادهای آفریقایی خواهد داشت. منافع، در نهایت، توسط عموم مردم آفریقا احساس خواهد شد.

 

         لینک دسترسی :

 https://www.weforum.org/agenda/2023/03/how-africa-s-free-trade-area-will-turbocharge-the-continent-s-agriculture-industry/m

 

[1] African Continental Free Trade Area