شرایط و ضوابط واردات محصولات خارجی مشمول قرنطینه در استان آستراخان

کالاهای وارداتی مشمول قرنطینه در فدراسیون روسیه به عواملی همچون مسائل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و سایر موارد بستگی دارد لذا در این خصوص یافتن مسیرهای به صرفه تر و کوتاه‌تر ضرورت دارد. وجود ظرفیت های حمل و نقل دریایی بین بنادر حوزه دریای خزر امکان بررسی مسیرهای جدید حمل محصولات از ایران، آذربایجان و سایر کشورها به فدراسیون روسیه را فراهم می نماید.

محصولات بشرح جدول ذیل که مشمول بازرسی بهداشتی از کشورهای ترکیه، برزیل و  اکوادور می‌باشند :

   جدول کالاها و محصولات وارداتی مشمول قرنطینه به روسیه و ارزش دلاری آنها در سال 2021

 این اقلام وارداتی مشمول قرنطینه می‌توانند شامل موجودات مضر و علف های هرز باشند که هنگام گسترش آن خسارت زیادی به محصولات کشاورزی وارد می‌کنند. هدف اصلی جلوگیری از ورود آفات مضر به خاک اتحادیه اقتصادی اوراسیا و از جمله فدراسیون روسیه می‌باشد. با هدف حل و فصل مسئله فوق الذکر اقدامات انعطاف پذیر و موثر در راستای انجام نظارت بهداشتی - گیاهی در خاک اتحادیه اقتصادی اوراسیا ضروری می‌باشد. یکی از این مسائل نقص یا ضعف سازوکارهای قانونی و حقوقی و ناهمگونی قوانین در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌باشد. قوانین فدراسیون روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا درخصوص نظارت بهداشتی - گیاهی در مرزهای گمرکی و دولتی فدراسیون روسیه با سایر کشورهای عضو اتحادیه یکپارچه نمی‌باشد. یکنواختی (یکپارچه سازی) قوانین جهت بهبود فرآیند نظارت های بهداشت گیاهی دارای اولویت می‌باشد. درحال حاضر نقض قوانین بهداشت گیاهی و مقررات، مجازات سبک به همراه دارد که بازدارنده نیست و کمکی به ایمنی محصولات کشاورزی از ارگانیسم ها و مواد مضر وارداتی نمی‌کند. یکی از محورهای حل و فصل این مسئله تقویت سخت افزاری  تشخیص بهداشت گیاهی قرنطینه می‌باشد اما مجهز نمودن آزمایشگاه‌های جدید در زمینه تشخیص محصولات قرنطینه به دلیل کمبود بودجه و نیروهای متخصص بسیار پیچیده است.

استان آستراخان به مدت طولانی با کشورهای حوزه خزر و کشورهای مشترک المنافع همکاری تنگانگ دارد. در سال 2021 گردش مالی استان آستراخان با کشورهای حوزه خزر معادل 4. 513میلیون دلار بود. واردات سبزیجات، میوه، گردو و فرآورده‌های آن50 درصد از این مبلغ را تشکیل می دهد. ملاقات ها با نمایندگان قرنطینه گیاهی و نباتی و حوزه کشاورزی کشورهای حوزه به صورت دائمی انجام می‌پذیرد. شرکای کشورهای حوزه خزر در توسعه زیرساخت بنادر، کشاورزی و ایجاد مراکز حمل و نقل در استان آستراخان مشارکت می‌کنند.

بنادر آستراخان و اولیا به کمک موقعیت راهبردی خود نقش مهم و استراتژیک ایفاء می‌کنند. این مراکز حمل و نقل در نزدیکی دریای خزر قرار دارند و از طریق راه‌های آبی داخلی روسیه به دریا های سیاه و مدیترانه وصل می نمایند. جاده P-22 «خزر» شهر آستراخان به شهر ولگاگراد و قسمت مرکزی روسیه را متصل می نماید. پروازها جهت صادرات کالاهای کشاورزی از طریق فرودگاه آستراخان انجام می‌پذیرد. کانال ولگا – خزر راه مهم حمل و نقل دریایی است که رودخانه ولگا را به دریای خزر متصل می نماید. همه کشتی‌های باری ضمن حرکت به سمت بنادر آستراخان و اولیا از طریق کانال ولگا – خزر عبور می‌کنند. طول این کانال 188 کیلومتر و عمق آن 4.2 متر است. با این وجود این امر محدودیت یا مانعی در استفاده از ظرفیت های عبور بنادر دریایی آستراخان و اولیا که حجم آن 15 میلیون تن کالا در سال می‌باشد، ایجاد نمی نماید و استفاده از کشتی‌های یخ شکن امکان ناوبری کشتی‌ها در فصل زمستان را فراهم می نماید.

  در تابستان سال 2021، با برداشت فراوان محصولات کشاورزی و تقاضای فزاینده برای آن، میزان حمل بار از ظرفیت عبور گذرگاه‌های مرزی به روسیه از سمت قفقاز شمالی بیشتر بود و باعث ترافیک 1500 کامیون با ظرفیت عبور حداکثر 250 کامیون در روز در گذرگاه‌های بازرسی گردید. پایانه مرزی روسیه با آذربایجان (یاراگ – کارمالیار ) و اداره گمرکی منطقه قفقاز شمالی تنها گذرگاه زمینی در مرز آذربایجان و روسیه می‌باشد.

       با هدف جلوگیری از تأخیر و آسیب به کالاها ، بعضی از کامیون داران مجبور شدند از مسیر دیگر استفاده نماید. این مسیر به شرح ذیل است: از خاک جمهوری آذربایجان از بندر الت با کشتی رو-رو تا ساحل شرقی دریای خزر تا بندر کوریک (قزاقستان) و سپس از طریق اتحادیه گمرکی به مقصد فدراسیون روسیه. این کشتی رو-رو فقط با توجه به شرایط آب و هوا و تعداد افراد در کشتی تردد می نماید بنابراین مشکل سازماندهی واردات و بازرسی محصولات مشمول قرنطینه در استان آستاراخان اهمیت ویژه ای دارد.

ایجاد پست نظارت بهداشت گیاهی در شرکت سهامی «بندر تجاری دریایی اولیا» امکان افزایش گردش بار و تسریع فرایند واردات محصولات از طریق مسیر دریایی به سرزمین فدراسیون روسیه بدون تأخیر را فراهم می نماید. بر اساس نتایج محاسبات، جهت احداث و راه اندازی پست نظارت بر محصولات بهداشت گیاهی(قرنطینه) 202 میلیون روبل (برابر با 3.3 میلیون دلار) لازم می‌باشد. با نرخ ثابت تخلیه کانتینر به میزان 120 دلار، درآمد آن  به 54720 دلار در روز خواهد رسید. نتایج طرح ‌ها و تحلیل ها در فرآیندهای انجام بازرسی محصولات مشمول قرنطینه نشان می دهد که ایجاد یک مرکز بهداشت گیاهی در فضای بندر اولیا آستراخان مقرون به صرفه است، اما به دلیل نیاز به جذب تعداد زیادی کارشناس که به بازرسی محموله مشغول هستند، عملا این امر غیرممکن شده است. با توجه ضعف زیرساخت های موجود دربندر اولیا  آستراخان  از جمله نیروی انسانی کمتر، سرعت بارگیری و تخلیه محصولات مشمول قرنطینه آن نسبت به پایانه‌های مرزی جاده‌ای به مراتب کمتر است. لذا راهکارها و اقدامات نوآورانه علمی و فنی برای بهبود همکاری بین فعالین فرآیند حمل و نقل محصولات مشمول قرنطینه می‌بایست مورد استفاده قرار گیرد.

با هدف بهره برداری از شبکه‌های مدرن حمل و نقل و لجستیک، مراکز بارگیری و تخلیه مجهز شده به سیستم های RCM  یا فنآوری Trаxеns (برنامه جامع جهت حمایت از ماشین آلات و مکانیزم ها در وضعیت مطلوب و به حداقل رساندن عواقب منفی خرابی تجهیزات هنگام بهره برداری) ضروری می‌باشد. سیستم های فوق امکان وصل نمودن کانتینر های داخل وسیله نقلیه به شبکه واحد اطلاع رسانی را فراهم می نماید. اشخاص ، شرکت های حمل و نقلی  و کارمندان شرکت های بیمه که به اطلاعات دسترسی دارند ضمن مراجعه به شبکه فوق می‌توانند در خصوص محل ، میزان دما و رطوبت ، میزان خسارات بر اثر ضربه فیزیکی و باز شدن ناخواسته کانتینر اطلاعات لازم را مشاهده نمایند. این فنآوری امکان نظارت و تغییر شرایط فیزیکی حمل بار در کانتینر را فراهم می نماید. با هدف افزایش کیفیت حمل بار فاسدشدنی، استفاده از فنآوری جدید حمل و نقل و از جمله بهبود (بهتر شدن) کانتینر یخچال دار که می‌توانند هنگام حمل بار در فاصله طولانی، شرایط دما و رطوبت مورد نیاز را حفظ کنند، الزام آور می‌باشد. با هدف بهره برداری از پارک کانتینر یخچالی موجود، سرمایه گذاری در تجهیز کانتینر های مذکور ضرورت دارد.

کالاهای زود فاسد شدنی بدون رعایت شرایط ویژه دما و رطوبت هنگام حمل و نقل، بسته بندی مناسب و استفاده از تجهیزات تخصصی، در معرض خطر فساد قرار دارند. اشتباه کوچک برابر با ضرر بزرگ است. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، محموله با رژیم مخصوص کنترل دما در کانتینر و تریلرهای یخچال دار حمل می‌گردد. در عین حال هنگام حمل کالاهای زود فاسد شدنی سه دلیل اصلی وجود دارد:

- سردرگمی در واحدهای اندازه گیری دما (درجه سانتیگراد یا درجه فارنهایت)؛

- اشتباهات صورت گرفته هنگام پر کردن فرم (در درخواست حمل بار به جای دمای مثبت، به صورت اشتباهی دمای منفی ذکر گردد)

- شرکت حمل بار تجهیزات مورد نیاز جهت کنترل دما و رطوبت بار ندارد.

در چارچوب تحقیقات انجام شده علل بروز خسارات ناشی از حمل کالاهای زود فاسدشدنی در استان آستاراخان بشرح ذیل بررسی گردید:

- عدم کمک های مالی جهت استفاده از فنآوری‌های اطلاع رسانی موثر از جمله فنآوری‌های  جی‌اس‌ام (سامانه جهانی ارتباطات سیار) با هدف پیگیری مسیر حمل کانتینر؛

- کمبود نیروهای حرفه ای تحصیل کرده؛

- سطح بالای  معیوب بودن ظروف کانتینری و کشتی‌ها؛

- کم آبی کانال رودخانه و دریایی ولگا – خزر؛

- شرایط آب و هوا؛

- عدم توانایی کنترل موقعیت و وضعیت کانتینر یخچالی به دلیل عدم وجود اتصال به شبکه فنآوری RSM / Traxens-technologies.

نظر به موارد فوق الذکر، آسیب ها می‌توانند به مقدار زیادی سبب پرداخت هزینه‌های دفع محموله گردد.

در نمایشگاه بین المللی «Fruit Lоgistiса - 2019» در شهر برلین، شرکت های «Intеrаgrо» و «Аllrоund Vеgеtаblе Рrосеssing B. V» در همکاری با کارشناسان از کشورهای دیگر در خصوص ایجاد محصول مشترک (نرم افزار جهت مدیریت مراکز انبار داری و توزیع محصولات) به توافق رسیدند. مقرر بود که شرکت «Intеrаgrо» توزیع کننده رسمی ربات «IRIS» و قطعات یدکی آن در روسیه باشد. بهره برداری از ربات «IRIS» هنگام حمل بار و بازرسی محصولات مشمول قرنطینه برای استان استراخان فرصت های ذیل را فراهم می نماید:

- افزایش امکانات رقابتی بندر اولیا در زمینه حمل محصولات مشمول قرنطینه گیاهی در فدراسیون روسیه؛

- کاهش میزان از دست دادن محصولات هنگام حمل و نقل؛

- افزایش حجم محصولات وارداتی؛

- کاهش زمان برای واردات و بازرسی محصولات مشمول قرنطینه؛

- کاهش احتمال ورود محصولات وارداتی آلوده به خاک فدراسیون روسیه تا99.9 درصد؛

- کاهش تأثیر عامل انسانی در زمان بازرسی.

استفاده از این ربات زمان بازرسی از محصولات مشمول قرنطینه را کاهش خواهد داد که امکان افزایش حجم واردات را فراهم می نماید. محاسبات اقتصادی جهت استفاده از این محصول فنآوری هنگام حمل محصولات مشمول قرنطینه به شرح ذیل بوده است:

- کل مبلغ بازسازی و تجهیز کشتی‌های معمولی و کشتی‌های رو - رو 789 میلیون روبل ( 11 میلیون و 271 هزار دلار می‌باشد؛

- کل عایدی برای بارگیری و تخلیه کشتی‌های طی یک هفته به میزان 731 میلیون روبل ( 10 میلیون 442000 دلار) می‌باشد؛

- بازده سرمایه گذاری در پروژه سرمایه گذاری 24 هفته یا 6 ماه می‌باشد.

با هدف افزایش حمل محصولات زود فاسد شدنی و مشمول قرنطینه، ایجاد فرآیند بازرسی سریع از کالاها و کاهش توقف وسائل نقلیه در زمان بازرسی گیاهی پزشکی و همچنین اعمال اقدامات در راستای تسریع عملیات حمل و نقل در چارچوب بازرسی بهداشتی در استان آستراخان ضروری است.