لزوم تجدید نظر در برنامه امنیت غذایی در آفریقا
روزنامه Le Quotidien چاپ داکار طی انتشار مقاله‌ای در مورخ 25 جولای 2022 به قلم «بوباکار درامی» مشاور فنی وزارت کشاورزی و تجهیزات روستایی سنگال به بیان موضوع لزوم اجرای برنامه‌های امنیت غذایی در قاره آفریقا به دنبال بروز بحران اوکراین و خطر کمبود دسترسی به غلات برای تأمین غذای میلیونها آفریقایی پرداخته است.
ترجمه مقاله:
بیهوده است که استعمار را محاکمه کنیم. صحبت از استعمار نو بر منابع ما است. مردم آفریقا نباید مصرف کننده مفاهیمی باشند که از جاهای دیگر وارد می‌شود و واقعیت‌ها و اهداف توسعه اجتماعی- اقتصادی آنها را در نظر نمی‌گیرند. فراتر از تأمین کنندگان مواد خام و مصرف کنندگان محصولات، ما آفریقایی‌ها باید از توانمندی‌های خود برای دگرگونی ساختاری این قاره استفاده کنیم، در غیر این صورت هیچ کس این کار را برای ما انجام نمی‌دهد. همه موافقند که بیماری کرونا و بحران اوکراین تمام پیشرفت‌های قابل توجهی که این قاره در زمینه کاهش گرسنگی، سوءتغذیه و فقر داشته را کند کرده است. معادله تأمین غذا پیچیده شده و حل آن یک ضرورت است. وضعیت موجود دیگر یک گزینه نیست. سیاست گذاری باید با رویکردی جامع‌تر مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین تغییر و تحول در سطح سیستم‌ها ضروری بوده زیرا مسئله غذا در آفریقا بار دیگر حیاتی شده است. از این رو اجرای مجموعه‌ای از اقدامات در مقیاس بزرگ برای ایجاد چارچوب جامع‌تر و دقیق‌تر برای سیاست گذاران آفریقایی نیاز به بازاندیشی و جهت دهی مجدد سیستم‌ها به ویژه در بخش امنیت غذایی دارد. چالش غذایی که با بحران اوکراین همراه با تورم قیمت‌های مواد غذایی و قحطی قریب الوقوع تشدید شده است همه را به چالش می‌کشد. در واقع چالش غذا، تبدیل به یک موضوع ژئوپلیتیکی شده است. این یک پارادوکس از این واقعیت است که بشریت با افزایش تولید جهانی سریعتر از جمعیت سیاره زمین غرق در وفور غذا می‌شود در حالی که گرسنگی ادامه دارد و افزایش می‌یابد. چگونه می‌توان توضیح داد که سه چهارم مردمی‌که از گرسنگی در جهان رنج می‌برند کشاورزان هستند؟
به طور خلاصه چگونه می‌توان در سیستم‌های دستیابی به امنیت غذایی تجدید نظر کرد و در نتیجه از راه حل‌های نادرست برای حل مشکلات واقعی اجتناب کرد؟ ما نمی‌توانیم همیشه راه حل‌های کوتاه مدت برای رفع مشکلات ساختاری را توصیه کنیم. من نمی‌توانم تمام تعهدات دولت‌هایمان در توافق نامه‌های بین المللی مانند دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDGs) تا سال 2030 را که فراخوانی جهانی برای اقدام جهت ریشه کنی فقر و حفاظت از کره زمین به گونه‌ای که همه انسان‌ها در آرامش زندگی کنند را از بین ببرم. به نظر می‌رسد که این تعهدات باید به نفع قاره ما در مقیاس‌های مختلف قاره‌ای، منطقه‌ای و ملی بازنگری و بازتعریف شوند. در سطح قاره پس از ده سال، اکثر کشورها نتوانسته‌اند به اهداف تعیین شده در اعلامیه ماپوتو (2003) در مورد تقویت بخش کشاورزی و رسیدن به امنیت غذایی در آفریقا احترام بگذارند و به آنها دست یابند. این امر منجر به صدور دومین اعلامیه مالابو در مورد رشد و تحول بخش کشاورزی بصورت شتابان در آفریقا برای تأمین رفاه مشترک و زندگی بهتر شد. در این راستا برنامه جامع توسعه کشاورزی در آفریقا (CAADP) باید با تطبیق راهبردها و برنامه ریزی در بخش تأمین غذا و توسعه بخش کشاورزی برنامه اقدام لاگوس برای توسعه اقتصادی آفریقا (2000-1980) با دستور کار 2063 اتحادیه آفریقا دوباره طراحی شود.
چالش اساسی که باید توسط این برنامه کشاورزی تعدیل شده جدید اتخاذ شود تولید بیشتر و بهتر برای تغذیه مردم آفریقا و ایجاد تغییرات ضروری برای دگرگونی کشاورزی در این قاره است. در واقع دولت‌های ما باید رهبری را بر عهده بگیرند و دیگر منتظر دخالت دولت‌ها یا آژانس‌های کمک‌رسان بین‌المللی با راه حل‌های خود نباشند. همانطور که در مورد سیاست‌های تعدیل ساختاری تحمیل‌شده توسط نهادهای برتون وودز مربوط به IMF و بانک جهانی اتفاق افتاد. این سیاست‌های تحمیلی بر کشورهای آفریقایی برای بیست سال تمام پیش‌بینی‌هایی را که در آن زمان توسط برنامه اقدام لاگوس جهت برقراری جهش اقتصادی این قاره به طور واضح و مستقل تعریف شده بود کاهش داده است. این وضعیت را می‌توان با فرصت‌های نزدیک به یک میلیارد و دویست میلیون مصرف کننده آفریقایی در بازار منطقه آزاد تجاری قاره آفریقا (Zlecaf) با اولویت دادن در هر کشور به مصرف محلی و تولید کافی برای آفریقا و آفریقایی‌ها اصلاح کرد. برای انجام این کار برنامه جدید تنظیم شده برای امنیت غذایی آفریقا Pddaa باید با در نظر گرفتن این وضعیت جدید در دستور کار قرار گیرد. این برنامه جدید که توسط اتحادیه آفریقا تدوین و پشتیبانی می‌شود می‌تواند به عنوان چارچوب سیاست‌ها و استراتژی‌های توسعه در این بخش در سراسر قاره عمل کند و از جمله با هدف تشدید یکپارچگی منطقه‌ای و قاره‌ای مطابق با دستور کار 2063 اتحادیه آفریقا باشد. در منطقه زیر صحرا افریقا در منطقه اکواس ECOWAS برای مثال یک پیوند عملیاتی باید بین سیاست‌های کشاورزی ملی با سیاست کشاورزی منطقه‌ای Ecowap در همگرایی با Pddaa تعدیل‌شده و مشارکت سازمان‌های تولیدکننده منطقه‌ای برقرار باشد. اجرای مؤثر چنین راهبردی همچنین باید بحث‌های بین دولت‌ها و بخش خصوصی را در مورد در دسترس بودن نوآوری‌های فناوری تشویق کند. در سطح ملی از سال 2012 دولت سنگال با آگاهی از جایگاه بخش کشاورزی در تحول اقتصادی کشور اقدامات عمده‌ای را برای مقابله با این چالش‌ها از طریق اجرای برنامه تسریع تحول در بخش کشاورزی سنگال Pracas انجام داده است. به این ترتیب دولت جهت تأمین امنیت غذایی باید از سه طریق عمل نماید که عبارتند از: 1) توسعه زیر ساختهای روستایی 2) افزایش تولید از طریق تنوع و تقویت محصولات کشاورزی 3) تأمین مالی بخش تولید. در هر صورت ما خواستار اقدامات ضروری برای تأمین آینده بهتر قاره خود هستیم تا بر چالش‌های فرآروی بخش کشاورزی آفریقا پیروز شویم.
نوشته:
بابوکار درامی، مشاور فنی وزارت زراعت و تجهیزات روستایی سنگال
روزنامه Le Quotidien- مورخ 25 جولای 2022