فرصت‌ها و چالش‌های بخش نفت و گاز در سنگال

سنگال با ذخایر قابل توجه گاز طبیعی به نظر می‌رسد در آستانه تبدیل شدن به یک تولید کننده بزرگ هیدروکربن در قاره افریقا است.

این ثروت عظیم، فرصت‌ها و چالش‌هایی را در مقابل این کشور قرار می‌دهد. تجربیات اخیر تولیدکنندگان جدید عمدتاً در آفریقا می‌تواند برای این کشور درس‌هایی را در مورد چگونگی استفاده حداکثری از منابع هیدروکربنی با در نظر گرفتن شرایط متغیر ناشی از همه‌گیری بیماری کرونا و انتقال مداوم به انرژی‌های تجدیدپذیر داشته باشد.

تعدادی از اکتشافات مربوط به ذخایر نفت و گاز در سنگال بین سال‌های 2014 و 2017 انجام شده است. این ذخایر به ارزش بیش از 1 میلیارد بشکه نفت و بیش از 40000 میلیارد فوت مکعب گاز می‌باشند. این کشور اکنون آماده می‌شود تا اطمینان حاصل کند که ذخایر عظیم گاز طبیعی آن به تضمین امنیت انرژی برای سال‌های آینده کمک خواهد کرد. سنگال توسعه بخش انرژی را به یکی از ارکان اساسی در راستای برنامه سنگال نوظهور تا سال 2035 تبدیل کرده است.

یکی از بزرگترین پروژه‌های گازی که در حال حاضر در سنگال در حال انجام است، پروژه گاز آل. ان.جی موسوم به (Greater Tortue Ahmeyim) می‌باشد که در آب‌های فراساحلی در مرز بین سنگال و موریتانی واقع شده است. این پروژه شاخص مهمترین پروژه فراساحلی محسوب می‌شود که در حال حاضر در جنوب صحرای آفریقا در حال انجام بوده و قرار است تولیدات آن در سال 2023 وارد بازار شود.

میدان گازی GTA دارای ذخایر گاز طبیعی 566 میلیارد متر مکعب گاز است که 283 میلیارد متر مکعب آن بر اساس توافقنامه همکاری بین دولتی که در فوریه 2018 بین سنگال و موریتانی امضا شد، به سنگال اختصاص دارد. پیش بینی می‌شود که فاز اول پروژه GTA تا 2.3 متریک تن در سال، LNG برای صادرات تولید کند. دولت‌های سنگال و موریتانی نیز از نزدیک با شرکت BP که اپراتور پروژه GTA در توسعه آینده فازهای 2 و 3 است، همکاری می‌کنند.

سایر پروژه‌های گاز طبیعی که در حال حاضر توسط شرکت ملی نفت (NOC) پتروسن و شرکای بین المللی آن در دست توسعه هستند، شامل SNE، Teranga و Yakaar هستند. این‌ها در منطقه کایار واقع شده‌اند و دارای ذخایر 20 تریلیون مکعبی گاز طبیعی می‌باشند. میدان SNE نیز دارای 862 میلیارد متر مکعب ذخایر گاز طبیعی است. بصورت اساسی پروژه GTA به طور خاص این پتانسیل را دارد که اقتصاد سنگال را در طول یک دهه آینده با دستیابی به خود کفایی در بخش انرژی و داشتن یک منبع گاز طبیعی خانگی در دسترس برای طیف وسیعی از مصارف در بخش صنعت و تولید برق، متحول کند. بر این اساس در آینده نزدیک، سنگال با مشکل داشتن یکی از بالاترین هزینه‌های انرژی در غرب آفریقا مواجه نخواهد بود. اکتشافات میادین گازی در سالهای اخیر امید زیادی را در میان جمعیت جوان کشور نسبت به فرصت‌های آینده شغلی در بخش انرژی ایجاد کرده است. وزارت نفت و انرژی در حال انجام یک کمپین ارتباطی بسیار فعال و شفاف برای رسیدگی به چالش‌ها و پتانسیل‌های بزرگ این بخش است.

پس از کشف ذخایر نفت و گاز طبیعی، سنگال وامی‌ به ارزش 29 میلیون دلار از بانک جهانی برای ارائه کمک‌های فنی جهت حمایت از اجرای برنامه ظرفیت سازی پروژه‌های گازی PAN-PGRCI دریافت کرد. این کشور انتظارات زیادی برای ادامه استفاده از پتانسیل عظیم بخش گاز طبیعی دارد.

از سوی دیگر سنگال به لحاظ استراتژیک در مسیر تجارت منطقه‌ای و بین المللی قرار دارد و بخشی از مسیر تجاری کشورهای زیر صحرای افریقا را تشکیل می‌دهد. این کشور به عنوان یک مرکز تجاری آفریقایی محسوب می‌شود. صنعت تجارت این کشور عمدتاً به بنادر خود متکی است و بندر داکار به عنوان دروازه ورود به آفریقا برای تجار و بازرگانان بین المللی بشمار می‌رود. برای چندین دهه سنگال توانسته است با صادرات ماهی، فسفات و بادام زمینی یک اقتصاد قوی تجاری داشته باشد ولی اکنون با کشف تقریباً 450 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، حوزه حمل و نقل دریایی می‌تواند نقش مهمی در توسعه و رشد بخش انرژیهای نفت و گاز، همچنین افزایش حجم تجارت خارجی این کشور داشته باشد

سنگال اهداف بلندی را در طرح اضطراری سنگال (PSE) با هدف تقویت مهارت‌های داخلی و مشارکت شرکت‌های خدمات محلی دنبال می‌کند. سازمان‌هایی مانند موسسه ملی نفت که در سال 2018 میلادی ایجاد شد، ظرفیت‌سازی را در حوزه حمل و نقل دریایی در زمینه نفت و گاز انجام می‌دهند. از آنجایی که سنگال در راستای اکتشافات قابل توجهی که طی چند سال گذشته در بخش نفت و گاز انجام شده، رشد سریعی در بخش انرژی داشته، اهمیت فزاینده حمل و نقل دریایی و بهبود زیرساخت‌های دریایی مورد توجه دولت قرار گرفته است. شایان ذکر اینکه امکانات بندری جدید و موجود این کشور می‌تواند به عنوان کاتالیزوری برای تجارت انرژی درون قاره آفریقا نیز عمل کند.

به گفته نهاد تجارت بین‌المللی اروپا، بندر داکار اولین بندر مهم افریقایی برای اروپا بشمار می‌رود و نیز به عنوان مرکز حمل و نقل برای کشورهای محصور در خشکی در غرب آفریقا محسوب می‌گردد. این بندر جزء حیاتی تجارت منطقه‌ای و بین المللی بوده که امکان واردات و صادرات فرآورده‌های نفتی را دارد. با این حال، اگر این کشور بخواهد اهداف خود در زمینه تأمین انرژی و توسعه تجاری را محقق کند، به حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری برای توسعه و ارتقای فناوری بندری احتیاج دارد.

پالایشگاه سنگال با 92 هکتار مساحت در سال 1961 ساخته شد و در سال 1963 شروع به کار نمود. 46 درصد سهام آن در اختیار پتروسن (شرکت نفت سنگال)، 34 درصد در اختیار شرکت LOCAFRIQUE و 20 درصد نیز متعلق به شرکت توتال فرانسه می‌باشد. ظرفیت ذخیره سازی نفت خام 212 متر مکعب و ظرفیت ذخیره سازی محصولات نهایی تولید شده 50 هزار متر مربع، کل ظرفیت سالانه پالایش یک میلیون و دویست هزار تن در سال و برنامه افزایش ظرفیت پالایش به یک میلیون و پانصدر هزار تن در دست اجرا قرار دارد. همچنین برنامه دیگری برای سال 2025 برای افزیش 2 میلیون تن جداگانه در دست مطالعه می‌باشد. این پالایشگاه دارای 260 نفر پرسنل می‌باشد که 90 درصد مدیریت آن توسط سنگالی‌ها و 10 درصد توسط یک شرکت بین المللی نفت وگاز بریتانیایی به نام TECHNIPfmc انجام می‌شود. نفت خام مورد نیاز این پالایشگاه از طریق نیجریه تأمین می‌گردد که روزانه 27 هزار بشکه پالایش می‌شود. محصولات تولیدی این پالایشگاه عمدتاً بنزین، گازوئیل، نفت کوره، مازوت، کروزن، بنزین موتور جت و ... می‌باشند. این پالایشگاه 75 درصد سوخت مورد نیاز مصرف داخلی را تولید می‌کند که در میان جایگاه داران توزیع می‌نماید و مابقی آن توسط شرکت توتال فرانسه عرضه می‌گردد. گاز مایع سنگال نیز از طریق شرکت‌های اروپایی و طی مناقصه تأمین می‌شود. برنامه‌های شرکت پالایشگاه سنگال عبارتند از: ایجاد یک پالایشگاه جدید با ظرفیت سالانه 2 میلیون تن در سال‌های آتی، ایجاد خط دوم لوله گذاری از بستر دریا برای انتقال نفت خام از بندر داکار به پالایشگاه به طول 18 کیلومتر ، ایجاد خط دوم گاز مایع از کف دریا. مجموع سرمایه گذاری مورد نیاز برای پروژه‌های فوق الذکر حدود 100 میلیون دلار برآورد شده است.

 

 نقشه ذخایر نفت و گاز سنگال