بالکان و سازگار شدن با واقعیت های جدید اقتصادی

نشریه «وچرنی لیست» کرواسی در تحلیلی با عنوان «بالکان باید با واقعیت های جدید اقتصادی سازگار شود» به بررسی وضعیت فعلی اقتصاد منطقه بالکان و تشدید بحران‌های تورمی بر اثر بحران نظامی در اوکراین پرداخت.برگردان بخش هایی از مطلب این نشریه در ادامه ارائه می‌گردد.

در حالی که مردم آلمان به طور متوسط تنها حدود 15 درصد از درآمد خود را صرف غذا می‌کنند، در آلبانی این میزان 41 درصد است، در کوزوو نیز معادل همین میزان است و در صربستان، مونته نگرو و مقدونیه شمالی خانوارها حداقل یک سوم درآمد خود را صرف غذا می‌کنند.

یکشنبه‌های بدون خودرو در آلبانی، قطع برق در کوزوو، صف‌های پیش روی بانک‌های بوسنی و هرزگوین پس از حمله روسیه به اوکراین؛ همه و همه نشان می دهد که بالکان باید از نظر اقتصادی با واقعیت جدید سازگار شود. دویچه وله می نویسد، زندگی روزمره در آلبانی گران تر شده است، عمدتاً به این دلیل که هزینه‌های حمل و نقل به شدت افزایش یافته است. در مقطعی قیمت بنزین در آلبانی به بیش از دو یورو رسید، بنابراین مشابه آلمان بود. اما در حالی که در آلمان تولید ناخالص داخلی سرانه حدود 46000 دلار است، در آلبانی تنها حدود 5200 دلار است.

انرژی، کالاها و مواد غذایی قبلاً در بازار جهانی به دلیل همه‌گیری کرونا افزایش قیمت داشتند، اما جنگ در اوکراین منجر به جهش غیر قابل باور قیمت‌ها در کشورهای بالکان - یکی از فقیرترین مناطق اروپا شد. پیتر سانفی ، اقتصاددان در بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) می‌گوید: «تورم فعلی بیشترین ضربه را به فقرا وارد می‌کند، زیرا آنها بیشتر از درآمد خود را صرف غذا می‌کنند.» در حالی که مردم آلمان به طور متوسط تنها حدود 15 درصد از درآمد خود را صرف غذا می‌کنند، در آلبانی این میزان 41 درصد است، در کوزوو همین میزان است و در صربستان، مونته نگرو و مقدونیه شمالی خانوارها حداقل یک سوم درآمد خود را صرف غذا می‌کنند.

 گرانی مواد غذایی و نگرانیها

آنا کرشیچ، کارشناس اقتصادی EBRD برای بالکان می‌گوید: تجارت مستقیم مواد غذایی با روسیه و اوکراین نسبتاً کوچک است و فقدان آن تأثیر خاصی بر ثبات اقتصادی این کشورها ندارد. اما تورم بالا، که به طور مستقیم در منطقه نسبت به جاهای دیگر احساس می‌شود، احساس امنیت را متزلزل کرده است و بحران دهه 1990 را به یاد می آورد. صف های طولانی در ماه فوریه در بوسنی و هرزگوین تشکیل شد زیرا مردم نگران سپرده‌های خود در Sberbank روسیه بودند که تحت تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفته است. تنها پس از اینکه مشخص شد نوا بانک داخلی و ASA بانک تجارت را در دست خواهند گرفت و سپرده‌ها امن هستند، وحشت مردم فروکش کرد.

آنا کرشیچ می افزاید: این منجر به بزرگترین بحران انرژی در سال های اخیر شده است. مقدونیه شمالی، آلبانی و کوزوو تا حدودی در اواخر سال گذشته وضعیت اضطراری انرژی اعلام کردند و جنگ اوضاع را بدتر کرده است. در مقدونیه شمالی، قیمت ها به شدت افزایش یافته است، در حالی که در کوزوو، دولت سخاوتمندانه به برق یارانه می دهد، اما بار سنگین تر می‌شود. دولت "ماینینگ" ارزهای رمزنگاری شده را ممنوع کرده است که نیاز به انرژی زیادی دارد و قصد دارد برق روزانه را تا اطلاع ثانوی قطع کند.برق در حال حاضر حداقل دو ساعت در روز قطع است.

قیمت بنزین و گازوئیل

نیروگاه‌های برق آبی خشک شده در سال های اخیر، اتحادیه اروپا گسترش شبکه گاز را برای افزایش ثبات انرژی در بالکان پیشنهاد کرده است. اما با توجه به افزایش قیمت گاز، این تنها یک راه حل موقت است، شبکه CEE Bankwatch، انجمنی از سازمان‌های مختلف زیست محیطی اروپایی، اخیرا هشدار داد. این شبکه در نامه ای سرگشاده به اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نوشت: به جای اینکه بالکان مانند اتحادیه اروپا به سوخت های فسیلی وابسته شود، بحران کنونی فرصتی برای تغییر واقعی است: جایگزین آن یک اقتصاد کارآمد انرژی است که بر اساس آن اشکال پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر بنا شود. در انجام این کار، تنوع بخشیدن به منابع انرژی بسیار مهم است. برای مثال آلبانی نیروگاه زغال سنگ یا گاز ندارد، زیرا این کشور تقریباً به طور انحصاری برق را از برق آبی تولید می‌کند. اما در ماه‌های اخیر به سختی باران باریده است، بسیاری از رودخانه‌ها آب بسیار کمی دارند و برف در کوه‌ها هنوز آب نمی‌شود. در پایان ماه مارس، وزیر انرژی بلیندا بالاکو اعلام کرد: «از امروز، واردات انرژی ما بیشتر از تولید خودمان است. ساختمان‌های عمومی ما دیگر همواره روشن نخواهند بود».

جنگ و بحران خزانه خالی

سایر کشورهای بالکان نیز در وضعیت مشابهی قرار دارند. مقدونیه شمالی تصمیم گرفته است تا برخی از مالیات ها را کاهش دهد و به بازنشستگان و افراد کم درآمد حمایت مالی کند. صربستان و کوزوو هزینه‌های انرژی را با وجود افزایش شدید قیمت ها ثابت نگه می دارند. اما هر چه جنگ و بحران بیشتر طول بکشد، وضعیت برای خزانه داری دولتی که از قبل تحت فشار قرار گرفته است، مشکل تر می‌شود.

آنا کرشیچ، اقتصاددان EBRD گفت: ما تصور نمی‌کنیم که هیچ یک از کشورهای بالکان غربی دچار رکود شوند. اما ما فکر می‌کنیم که رشد در آینده نزدیک به دلیل وضعیت فعلی کمتر خواهد بود. مونته نگرو به ویژه در معرض خطر است. این کشور به‌عنوان کوچک‌ترین کشور از نظر اقتصادی در بالکان غربی، به‌ویژه در برابر تأثیرات خارجی آسیب‌پذیر است. گردشگری به تنهایی حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد و مهمانان بیشتر از روسیه و اخیراً از اوکراین آمده اند. از قبل مشخص است که میهمانان زیادی در تابستان امسال غایب خواهند بود.

تحریم های روسیه

صربستان به دنبال راهی ویژه است در حالی که آلبانی، کوزوو، مقدونیه شمالی و مونته نگرو در همان ابتدا در کنار اتحادیه اروپا و اوکراین قرار گرفتند - حتی کوزوو، اگرچه به طور رسمی‌توسط اوکراین به رسمیت شناخته نشده است - روسیه می‌تواند روی حمایت در بخش هایی از بالکان حساب کند.

صربستان تنها کشوری در منطقه است که تصمیم گرفته از خط اتحادیه اروپا پیروی نکند و روسیه را تحریم نکند. ووچیچ بر بی طرفی تاکید می‌کند. کشورش، در حالی که صربستان از حذف روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل حمایت کرده است، اما نمی خواهد آشکارا با روسیه مخالفت کند. و قرارداد گاز دوستانه بعدی با مسکو در حال حاضر پابرجاست و باید در اواسط ماه مه امضا شود. وابسته به اتحادیه اروپا برای بوسنی و هرزگوین، صربستان و مقدونیه شمالی، به ویژه برای صنایع خودروسازی آنها، پایدار ماندن اتحادیه اروپا در بحران بسیار مهم است. بوسنی و هرزگوین همچنین به کمکهای ارسالی وابسته است که تقریباً هشت درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. اگر رشد اقتصادی در اتحادیه اروپا کند شود، می‌تواند به معنای کاهش حواله باشد. اما از سوی دیگر، جنگ روسیه در اوکراین می‌تواند به تثبیت وضعیت بالکان در درازمدت کمک کند - اگر بروکسل تصمیم بگیرد مذاکرات الحاق این کشورها با اتحادیه اروپا را که در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است، دوباره فعال کند. پیتر سانفی ، اقتصاددان خوشبین است: او متقاعد شده است که بالکان غربی قوی تر از این بحران بیرون خواهد آمد. این منطقه و مردم آن در سال‌های اخیر مقاومت خود را ثابت کرده‌اند، او می‌گوید: «در 20 سال گذشته، منطقه به طور فزاینده‌ای با ثبات شده است. بحران مالی، همه‌گیری کووید - این منطقه قبلاً بحران‌های دیگری را پشت سر گذاشته است.»

https://www.vecernji.hr/vijesti/balkan-se-mora-gospodarski-prilagoditi-novoj-stvarnosti-nedjelje-bez-automobila-redukcija-struje-redovi-ispred-banaka-1578784

اتحادیه اروپا: پرداخت گاز به روبل تحریم‌های اتحادیه اروپا را نقض می‌کند

مشکل مهم دیگری هم وجود دارد که همه را با یک تناقض و یا تصمیم بزرگ مواجه می‌کند. بر اساس یادداشت داخلی کمیسیون اروپا (EC) پرداخت گاز روسیه به روبل از سوی اعضای اتحادیه اروپا، رژیم تحریم های اروپا علیه مسکو را نقض می‌کند.

در یادداشت مقدماتی و بر اساس ترجمه غیررسمی فرمان ریاست جمهوری روسیه در 31 مارس، آمده است که این قانون چندین لایه جدید از تعهدات را به خریداران گاز اتحادیه اروپا اضافه می‌کند و عملاً نهایی شدن خرید را از دست آنها خارج می‌کند.

بر اساس یادداشتی که رویترز در اختیار دارد، این مکانیسم منجر به نقض اقدامات محدودکننده فعلی اروپا علیه روسیه، دولت، بانک مرکزی و شرکای آن و همچنین ممنوعیت کلی دور زدن اقدامات محدودکننده اروپایی خواهد شد.

ولادیمیر پوتین ، رئیس‌جمهور روسیه در اواخر ماه مارس با صدور فرمانی از مقامات اروپایی خواست حداقل دو حساب ویژه در گازپروم بانک باز کنند، یکی برای یورو و دلار و دیگری برای روبل. تمام پرداخت های گاز باید از طریق آن بانک انجام شود.

بر اساس این طرح، اتحادیه اروپا به پرداخت گازپروم بانک به ارز مورد توافق، یورو یا دلار ادامه می‌دهد، اما این معامله تنها زمانی تکمیل می‌شود که بانک روسیه در توافق با بانک مرکزی، ارز را به روبل تبدیل کرده و آن را به حساب دیگری پرداخت کند.

نتیجه اینکه پرداخت با پرداخت به حساب نهایی به ارزی که در قرارداد مشخص نشده است، در تبصره قید شده است.

https://vijesti.hrt.hr/eu/ek-placanje-plina-rubljima-krsi-sankcije-eu-a-6762079