کانال آبی قوش‌تپه شمال افغانستان؛ بزرگترین پروژه آبی کشور

کانال قوش تپه از بزرگترین کانال های آبرسانی افغانستان و منطقه است که به هزینه 15 میلیون دلار از بخشداری کلدار استان بلخ به درازای 285 کیلومتر و پهنای 100 متر و عمق 6.5 متر تا بخشداری اندخوی استان فاریاب ساخته خواهد شد.

کانال قوش تپه از بزرگترین کانال های آبرسانی افغانستان و منطقه است که به هزینه 15 میلیون دلار از بخشداری کلدار استان بلخ به درازای 285 کیلومتر و پهنای 100 متر  و عمق 6.5 متر تا بخشداری اندخوی استان فاریاب ساخته خواهد شد. هر 43 کیلومتر این کانال آبی قرار است طی یک سال احداث شود. کانال قوش تپه اندخوی طی 3 فاز اجرا می‌شود و آب آن از بخشداری‌های خلم ، نهرشاهی ، دولت آباد  استان بلخ عبور کرده و به بخشداری‌های آقچه، مردیان و خواجه دوکوه استان جوزجان  رسیده و از آنجا به بخشداری اندخوی استان فاریاب سرازیر می‌شود. در مسیر این کانال بزرگ آبی چندین آبگردان ، سیستم‌های آبیاری و سد کوچک برای تولید برق در نظر گرفته شده که با اجرای آن در یک سال ۹ میلیارد متر مکعب آب ذخیره و 600 هزار هکتار زمین دیمی‌به زمین آبی تبدیل خواهد شد. این پروژه در 3 فاز اجرا می‌شود. فاز اول در 108 کیلومتر از کناره رودخانه آمو در بخشداری کلدار بلخ آغاز تا بخشداری دولت آباد بلخ است.

 

فاز دوم به طول 177 کیلومتر از بخشداری دولت آباد بلخ تا بخشداری اندخوی فاریاب ادامه دارد.

 و فاز سوم نیز به توزیع زمین‌های کشاورزی تخصیص می‌یابد.

ملا برادر معاون نخست وزیر طالبان 10 فروردین طی مراسمی‌کانال قوش تپه را با حضور مقامات ارشد این گروه در بلخ افتتاح کرد. وی افتتاح این طرح ملی را از مهمترین پروژه‌های دولت برای نجات مردم افغانستان دانست و گفت: تکمیل این کانال وضعیت اقتصادی افغانستان را بهبود بخشیده و این کشور را به خودکفایی نزدیک می‌کند. ملابرادر در اهمیت این طرح تصریح کرد: « برای شروع  پروژه کانال آب قوش‌تیپه چنان جدی شدم که همه کارهایم را کنار گذاشتم»در مراسم افتتاح این طرح ملی برخی وزرا و مقامات بلندپایه دولت موقت طالبان از جمله، وزیر زراعت، سخنگوی دولت و وزیر اقتصاد این گروه نیز حضور داشتند. در این نشست ملا نورالله نوری؛ سرپرست وزارت مرزها و قبایل گفت: « شاهد روزی خواهیم بود که دیگران برای کار و سرمایه‌گذاری به افغانستان بیایند.» ملا نوری افزود: اطمینان می‌دهم با اجرای طرح‌های اقتصادی، افغانستان در آینده رقیب کشورهای خارجی می‌شود. نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت نیز در این مراسم تأکید کرد: مسوولان امارت اسلامی افغانستان شب و روز تلاش می‌کنند تا برای شهروندان کشور خدمات موثر و به موقع ارائه کنند. با افتتاح این کانال آبیاری زمینه کار برای 250 هزار نفر فراهم خواهد شد. لازم به یادآوری است برای افتتاح این طرح در کنار ملا برادر مولوی عبدالرحمن راشد سرپرست وزارت کشاورزی، آبیاری و دامداری، نورالدین عزیزی وزیر تجارت و صنعت، ملا هدایت الله بدری سرپرست وزارت دارایی، ملانورالله نوری وزیر مرزها، اقوام و قبایل، ملا خیرالله خیرخواه وزیر اطلاعات و فرهنگ، ذبیح الله مجاهد معاون فرهنگی وزارت اطلاعات و فرهنگ، ملا عبدالحق معاون مبارزه با مواد مخدر وزارت کشور، معاون اقتصادی ریاست الوزرا ، مولوی قدرت الله ابوحمزه؛ استاندار بلخ، مولوی گل محمد سلیم؛ معاون استاندار جوزجان و برخی از  مسوولان محلی استانهای شمال حضور داشتند.

شایان ذکر است «آمودریا» از سلسله جبال پامیر سرچشمه گرفته و حدود ۱۱۲۶ کیلومتر از آن در قسمت مرزهای شمالی افغانستان با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان و از مجاورت استان‌های بدخشان، تخار، کندوز، بلخ، جوزجان، فاریاب، بادغیس و هرات جریان دارد که از پرآب‌ترین رودخانه‌های آسیای میانه محسوب می‌شود. بطوریکه قسمت‌هایی از آن نیز قابل کشتیرانی بوده و از طریق سواحل بنادر «شیرخان» و«حیرتان» بسیاری از کالاهای صادراتی یا وارداتی افغانستان به کشورهای آسیای میانه مبادله می‌گردد. این رودخانه بعنوان یک رودخانه بین المللی، مرز طبیعی مشترک میان افغانستان با چهار همسایه شمالی قلمداد شده و حدفاصل قلمرو سرزمینی میان افغانستان و این کشورها محسوب می‌شود.

با افتتاح این کانال طبیعتا توان اقتصادی منطقه شمال افغانستان بخصوص در حوزه کشاورزی افزایش چشمگیری خواهد یافت. این حوزه با داشتن زمین‌های مرغوب و حاصلخیز و شرایط جغرافیایی و آب و هوایی می‌تواند تامین کننده بسیاری از اقلام کشاورزی حتی برای منطقه باشد. به گفته برخی کارشناسان با بهره برداری این کانال، افغانستان به تنهایی می‌تواند نه تنها گندم خود بلکه گندم کشورهای منطقه را نیز تامین نماید.