اقدامات گروه بانک جهانی در جمهوری فدرال نیجریه

گروه بانک جهانی به همراه مجموعه‌ای از دیگر شرکای بین‌المللی فعال در امر توسعه، مجموعه اقداماتی را در جمهوری فدرال نیجریه انجام داده است. چارچوب جدید مشارکت کشوری (CPF) که در دسامبر 2020 به تصویب رسید مکانیزم حمایت گروه بانک جهانی از نیجریه را از سال 2021 تا 2024 مشخص می‌کند.

 این مکانیزم حول چهار حوزه کلیدی شکل گرفته است: سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی و بهره برداری از مزیت جمعیتی نیجریه، ترویج مشاغل، تحول و تنوع بخشی اقتصادی؛ کاهش شکنندگی و ایجاد انعطاف پذیری و تقویت بنیان‌های بخش دولتی. در راستای تحقق این برنامه‌ها بانک جهانی مجموعه اقداماتی در حوزه‌های کشاورزی، افزایش تاب آوری در مقابل تغییرات اقلیمی و ایجاد شبکه ایمنی اجتماعی در نیجریه انجام داده است که توانسته است دستاوردهایی در زمینه گسترش بازدهی و حجم تولیدات کشاورزی، تقویت سیستم‌های هشدار بلایای طبیعی و همچنین ارتقای امنیت و ایمنی اجتماعی در جمهوری فدرال نیجریه کسب نماید.

بررسی اجمالی اقتصاد نیجریه

در سال 2020، نیجریه عمیق‌ترین رکود اقتصادی خود را در دو دهه اخیر تجربه کرد، اما با کاهش محدودیت‌های کرونا، افزایش قیمت نفت و همچنین اقدامات دولت برای مقابله با این شوک اقتصادی، رشد اقتصادی مجدداً در سال 2021 از سر گرفته شد. نیجریه در برابر اختلالات اقتصادی جهانی ناشی از COVID-19، به ویژه به دلیل کاهش قیمت نفت، بسیار آسیب پذیر بود. نفت بیش از 80 درصد صادرات، یک سوم اعتبار بخش بانکی و نیمی از درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهد. در سال 2018، 40 درصد از مردم نیجریه (83 میلیون نفر) زیر خط فقر زندگی می‌کردند، در حالی که 25 درصد دیگر (53 میلیون نفر) در وضعیت آسیب پذیری بودند.

دولت نیجریه به عنوان بخشی از واکنش خود به پاندمی‌ کووید-19، اصلاحاتی را هر چند با تأخیر طولانی، در سال 2020 انجام داد. دولت شروع به هماهنگ کردن نرخ ارز کرد، اصلاحاتی برای حذف یارانه بنزین را آغاز کرد، تعرفه‌های برق را به سطوح منعکس‌کننده‌تر هزینه تعدیل کرد، کاهش هزینه‌های غیر ضروری و افزایش مدیریت بدهی و افزایش شفافیت در بخش عمومی، به ویژه برای عملیات نفت و گاز از جمله این اقدامات هستند. با این حال بحران COVID-19 همچنان بازار کار نیجریه را مختل کرده است. چشم انداز اقتصادی نیجریه بسیار نامشخص است. علاوه بر وجود ابهامات در خصوص سرعت واکسیناسیون و پیش بینی پایان پاندمی، نوسانات در بخش نفت، از جمله شوک غیرمنتظره به قیمت نفت و ضعف در بخش مالی، می‌تواند بهبود پیش‌بینی شده در آینده را مختل کند.

 استراتژی بانک جهانی در نیجریه

چارچوب جدید مشارکت کشوری (CPF) در دسامبر 2020 به تصویب رسید تا حمایت گروه بانک جهانی از نیجریه را از سال 2021 تا 2024 هدایت کند. استراتژی مشارکت کشوری (FY2020-FY2024) حول چهار حوزه تعامل کلیدی ساختار یافته است:

• سرمایه گذاری بروی انسانی و بهره برداری از مزیت جمعیتی نیجریه؛
• ترویج مشاغل، تحول و تنوع بخشی اقتصادی؛
• کاهش شکنندگی و ایجاد انعطاف پذیری؛
• تقویت بنیان‌های بخش دولتی.

بانک جهانی با سرمایه گذاری فعال 12.2 میلیارد دلاری از سوی انجمن توسعه بین المللی (IDA) و بانک بین‌المللی بازسازی و توسعه (IBRD) از نیجریه حمایت می‌کند. نیجریه همچنین یکی از مقاصد شرکت بین المللی مالی (IFC) است که سریع‌ترین رشد را در منطقه دارد. حمایت گروه بانک جهانی حول چندین اولویت است که در CPF مشخص شده است که هدف آن ترویج رشد متنوع و ایجاد اشتغال، با تمرکز بر جوانان، زنان و فقرا در مناطق حاشیه‌نشین، از طریق ارائه خدمات اجتماعی با کیفیت در  سطح ایالتی است. همچنین هدف آن تقویت انعطاف پذیری اقتصاد کلان و پیشبرد اصلاحات ساختاری برای رشد غیرنفتی به رهبری بخش خصوصی است. این شامل توانمندسازی زنان و دختران و افزایش سرمایه انسانی و فرصت‌های اقتصادی آنها، افزایش بسیج درآمدهای داخلی و بهبود کیفیت هزینه‌های عمومی و تقویت مدیریت بدهی است. گروه بانک جهانی همچنین از افزایش مشارکت در دستور کار انعطاف‌پذیری آب و هوا و همچنین واکنش نیجریه به همه‌گیری کووید-19 و تلاش‌های آن پس از بهبودی حمایت می‌کند. در شمال شرق نیجریه متأثر از درگیری، گروه بانک حمایت خود را برای رسیدگی به کسری معیشت، مسائل انسجام اجتماعی و همچنین ارائه حمایت از تنوع اقتصادی افزایش می‌دهد.

نتایج اقدامات بانک جهانی

کشاورزی: حمایت بانک جهانی از بخش کشاورزی، از طریق پروژه توسعه کشاورزی تجاری، پروژه تبدیل آبیاری و مدیریت منابع آب و پروژه بهره وری کشاورزی غرب آفریقا - به نیجریه کمک کرده است تا تولیدات کشاورزی را افزایش دهد. در این راستا اقدامات ذیل صورت گرفته است:

• بیش از 7 میلیون کشاورز در نیجریه، فناوری کشاورزی بهبود یافته را دریافت کرده‌اند.
• کشاورزان کشت گوجه فرنگی و برنج به ترتیب 26 درصد و 14.27 درصد به تولید ملی در سال 2019 کمک کردند.
• کشاورزان کاساوا بیش از 55 میلیون دلار درآمد کسب کردند.
• کشاورزان برنج، سورگوم و گوجه فرنگی به ترتیب بیش از 288 میلیون دلار، 169 میلیون دلار و 53 میلیون دلار سود ناخالص کسب کردند.
• یک بانک تأمین مالی خرد کشاورزان که از فاداما [1] متولد شده است، وام‌هایی با نرخ بهره پایین 3.5 درصد برای راه اندازی و گسترش کسب و کار، با نرخ بازیابی 80 درصد می‌دهد. مقدار ذخیره شده از شرکت‌های فاداما در سال 2019 بیش از 200000 دلار بود.
• صادرات بیش از 10000 تن ماهی دودی و سایر محصولات کشاورزی.
• 3,102 هکتار زمین ازطریق بازسازی مداوم 3 سد واقع در ایالت‌های سوکوتو، زامفارا و کانو تحت پروژه تغییر مدیریت آبیاری در نیجریه، خدمات آبیاری بهبود یافته را دریافت کردند.

تاب آوری اقلیمی: مدیریت فرسایش و آبخیزداری نیجریه ظرفیت نیجریه را در آمادگی برای پاسخگویی به مخاطرات طبیعی، خطرات آب و هوایی و بلایای طبیعی افزایش خواهد داد. در این راستا این اقدامات صورت پذیرفت:

• احیای حدود 2201 هکتار از مساحت زمین در پیرامون حوزه‌های آبگیر از جمله برنامه‌های احیا و جنگل کاری در سراسر ایالت‌های شمالی.
• اکنون در 16 ایالت نقشه‌های خطر فرسایش را بهبود داده‌اند، و قصد تعمیم آن به سراسر نیجریه را دارند.
• 75 ایستگاه هیدرومتر به منظور گردآوری داده‌ها برای برنامه‌ریزی یکپارچه حوزه آبریز در سراسر کشور نصب شده است.
• انتشار دومین بخش از اوراق قرضه سبز مستقل نیجریه (به مبلغ 42 میلیون دلار) پس از اولین اوراق قرضه سبز، برای تأمین مالی فعالیت‌های تغییرات آب و هوایی. (فعالیت‌های تأمین‌شده توسط بخش اولیه اوراق قرضه سبز عبارتند از: مانند نیروگاه‌های خورشیدی در هفت دانشگاه منتخب دولت فدرال و یک پروژه خرد انرژی‌های تجدیدپذیر در جامعه تورانکاوا در ایالت سوکوتو، تکمیل شده است).

شبکه ایمنی اجتماعی: منجر به نهادینه‌سازی سازمان‌های توسعه اجتماعی در ایالت‌های در حال اجرای برنامه شد. که به عنوان بستری برای پایداری برنامه توسط دولت ایالتی یا مداخلات بیشتر توسط سایر شرکای کمک کننده عمل می‌کند:

• ثبت بیش از 3 میلیون ذینفع مستقیم پروژه از جمله افراد آواره داخلی در شمال شرق نیجریه؛
• 4662 جامعه جدید و بیش از 1.8 میلیون خانوار به خدمات اجتماعی دسترسی دارند (که آوارگان داخلی بیش از 10 درصد ساکنان را تشکیل می‌دهند)؛
• 800 جامعه فقیر جدید با دسترسی به خدمات مدیریت منابع طبیعی؛
• بیش از 1510 مرکز بهداشتی بازسازی شد و 256 مرکز بهداشتی نوساز ایجاد شد؛
• بیش از 2362 کلاس درس بازسازی شده و 300 کلاس نوساز احداث شد؛
• افزایش ثبت نام مدارس با ثبت بیش از 18000 پسر و 14000 دختر در مدارس ابتدایی؛

تخمین زده می‌شود که 36 میلیون نفر در 13299 گروه از جوامع به طور مستقیم و غیرمستقیم از منابع مالی اصلی و اضافی بهره‌مند شده‌اند.

پروژه شبکه ملی ایمنی اجتماعی شامل موارد زیر است:

• یک سیستم ثبت ملی اجتماعی (NSR) برای نیجریه ایجاد کرد؛
• حدود 814,376 خانوار مشمول در ثبت در پروژه شبکه ملی ایمنی اجتماعی و ثبت حدود 3.2 میلیون ذینفع پروژه مستقیم از این برنامه که 49 درصد از این تعداد زن هستند. منتفع شدند؛
• تا ژوئن 2019، تقریباً یک میلیون خانوار فقیر و آسیب پذیر در NSR از 10000 نایرا برنامه انتقال نقدی مشروط به صورت دو ماهه بهره مند شدند. انتظار می‌رود تا پایان سال 2019 به 1 میلیون خانوار فقیر و آسیب‌پذیر برسد؛
• 20 ایالت از نقل و انتقالات نقدی هدفمند بهره‌مند شدند؛
• به 1200 ذینفع از 30 جامعه کمک کرد تا بیش از 22 میلیون نایرا در 18 ماه از نقل و انتقالات نقدی مشروط خود صرفه جویی کنند. این صندوق به عنوان سرمایه اولیه برای کسب و کارهای کوچک برای درآمدزایی و بهبود معیشت آنها استفاده می‌شود.

 شرکای پروژه‌های بانک جهانی

 گروه بانک جهانی یک مشارکت کننده فعال در هماهنگی اهداکنندگان است. شرکای پروژه‌های توسعه‌ای در نیجریه عبارتند از: بانک توسعه آفریقا (AFDB)؛ آژانس توسعه بین المللی کانادا (CIDA)؛ اتحادیه اروپا (EU)؛ آژانس توسعه فرانسه (AFD)؛ آژانس توسعه بین‌المللی آلمان (GIZ)؛ بانک توسعه آلمان-KfW; صندوق بین‌المللی پول (IMF)؛ بانک توسعه اسلامی؛ آژانس همکاری بین‌المللی ژاپن (JICA)؛ وزارت توسعه بین‌المللی انگلستان (DfID)؛ آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)؛ بنیاد بیل و ملیندا گیتس؛ و آژانس‌های سازمان ملل، به ویژه برنامه عمران ملل متحد (UNDP) و یونیسف.

[1] - پروژه ملی توسعه فاداما (NFDP) توسط دولت برای رسیدگی به چالش فقر در نیجریه گنجانده شده است.

(فاداما نام هاوسا برای دشت‌های کم ارتفاع و قابل آبیاری است که در زیر آبخوان‌های "کم عمق" موجود در امتداد سیستم‌های اصلی رودخانه قرار دارند).