جنگ اوکراین و بحران انرژی اروپا

مطلب پیش رو برگردان گزارش تحلیلی منتشره در روزنامه " دی ولت آلمان" درخصوص نتایج حاصله از جنگ اوکراین می‌باشد که بخش هایی از آن به شرح زیر ارائه می گردد. این روزنامه در بخشی از مطلب منتشره نوشت «تنها کشوری که از بحران انرژی اروپا سود می‌برد، آمریکا است».

اروپا و خصوصاً آلمان باید به دنبال منابع جدیدی برای تأمین انرژی خود باشند... در همین خصوص رابرت هابک، وزیر اقتصاد (سبزها) می‌گوید آلمان باید به دنبال جایگزین‌هایی مطمئن برای گاز طبیعی روسیه باشد...

گاز مایع (LNG) ایالات متحده اولین و در دسترس‌ترین جایگزین برای گاز طبیعی روسیه است. اما آیا گاز مایع آمریکا راه‌حلی اقتصادی برای آلمان است؟ باید به خاطر داشت آسیا نیز خواهان گاز مایع ایالات‌متحده است، بنابراین خطر جنگ قیمت وجود دارد.

 اروپایی‌ها در حال حاضر پول زیادی برای واردات گاز مایع می‌پردازند، یک‌میلیون BTU (واحد سنجش LNG) که تقریباً برابر با 27 مترمکعب گاز مایع است در حال حاضر حدود 28 دلار قیمت دارد. این قیمت چهار برابر اوایل سال 2021 و 17 درصد بیشتر از قیمت در آسیا است.

به همین دلیل است که وزیر اقتصاد مایل است، آلمان را با  توسل به انرژی بادی و خورشیدی خودکفا کند. اما این موضوع خیلی طول می‌کشد. پس از گذشت 20 سال از آغاز مبحث انرژی‌های پاک، انرژی‌های تجدید پذیر تنها 16درصد از تقاضا را پوشش می‌دهند و بقیه منابع تأمین انرژی هنوز سوخت‌های فسیلی هستند که بیشتر از سوی روسیه تأمین می‌شوند.

 از 21 میلیون سیستم گرمایشی در آلمان، 14 میلیون با گاز طبیعی کار می‌کنند. باور اینکه برق سبز می‌تواند به‌سرعت جایگزین این گاز شود، خیالی بیش نیست. با این‌حال اولاف شولتز ،صدراعظم آلمان(SPD)  به‌تازگی به وابستگی به گاز طبیعی روسیه واکنش نشان داد و از ساخت دو پایانه برای گاز مایع در آلمان خبر داد.

هیچ‌کس نمی‌داند که ولادیمیر پوتین در آینده چه خواهد کرد. سامانتا گروس از اندیشکده واشنگتن بروکینگز می‌گوید روسیه نه‌تنها ارتش خود را بسیج کرده است، بلکه همچنین از مواد خام خود به‌عنوان سلاح استفاده می‌کند. وی می‌گوید مسکو حداقل تعهدات قراردادی تحویل را رعایت می‌کند و نه بیشتر.

گروس معتقد است کرملین بنا به دلایل سیاسی در حال کاهش عرضه گاز طبیعی به بازارهای اروپایی است. گاز حاصل از خطوط لوله روسیه  تنها 17 درصد از تقاضای اروپا را پوشش می‌دهد، یعنی حدود نیمی از میزان تقاضا در سال گذشته. اگر پوتین تحویل گاز مایع  را به‌طور کامل متوقف کند، عواقب آن برای اروپا ویرانگر خواهد بود.

کاترینا فیلیپنکو، تحلیلگر شرکت مشاوره Wood Mackenzie هشدار می‌دهد بحران انرژی اروپا قطعاً می‌تواند باعث رکود جهانی شود وی معتقد است در صورت اختلال طولانی‌مدت در عرضه گاز توسط روسیه، وضعیتی فاجعه‌بار کل قاره را در زمستان آینده تهدید می‌کند. در این صورت قیمت‌ها سر به فلک خواهند کشید و بسیاری از  شرکت‌های صنعتی تعطیل خواهند شد. درنتیجه به وجود آمدن یک مارپیچ تورمی در زمستان آینده کاملاً محتمل می‌باشد.

تنها واردات مقادیر زیادی گاز مایع می‌تواند از چنین سناریویی جلوگیری کند. خصوصاً که بازار LNG به‌شدت انعطاف‌پذیر می‌باشد و می‌تواند به‌سرعت به تغییرات عرضه و تقاضا واکنش نشان دهد. اما مشکل اینجاست که یک مبارزه جهانی برای خرید گاز مایع در حال ظهور است و این تهدیدی است که تأمین انرژی آلمان را به امری بسیار پرهزینه تبدیل می‌کند.

برای اروپا این امر، یک بازی با حاصل جمع صفر است . اروپا آن چیزی را می‌خرد که آسیا (به‌ویژه ژاپن) نیز بدان نیازمنداست. به گفته اداره تجارت بین‌المللی، ژاپنی‌ها بزرگ‌ترین خریداران گاز مایع در جهان هستند. آن‌ها سالانه بیش از 30 میلیارد دلار برای آن هزینه می‌کنند و  21 درصد از تولید جهانی LNG به تانکرهای یوکوهاما و دیگر پایانه‌های ژاپن ختم می‌شود.

بااین‌حال ژاپن در اوایل ماه جاری وعده کمک به اتحادیه اروپا داد و موافقت کرد به‌طور داوطلبانه برخی از محموله‌های  LNG (تا زمانی که امنیت انرژی ژاپن به خطر نیفتد) را، به کشورهای اروپایی اختصاص دهد. اما اوضاع برای مدت طولانی آرام نخواهد ماند.

موضوع دیگر این است که حمل‌ونقل دریایی گاز مایع بسیار گران است، زیرا گاز باید تا دمای منفی 162 درجه سانتی‌گراد در بنادر مبدأ خنک شود تا بتوان آن را مایع و بارگیری کرد. تنها کشوری که از این جریانات سود می‌برد، ایالات‌متحده آمریکاست. صادرات LNG ایالات‌متحده به اتحادیه اروپا در ماه گذشته برای اولین بار از محموله‌های خط لوله روسیه پیشی گرفت و این روند احتمالاً ادامه خواهد داشت.

همچنین ایالات‌متحده به مهم‌ترین تأمین‌کننده جهان تبدیل‌شده و در سال جاری میلادی این کشور برای اولین بار توانست بیش از قطر و استرالیا LNG صادر نماید. دانیل یرگین، کارشناس ارشد انرژی از آمریکا معتقد است بحران اوکراین و بحران انرژی اروپا،  موجب شد اهمیت ژئوپلیتیکی تولید نفت و گاز آمریکا دوچندان گردد.

این موضوع برای آمریکا، یک وضعیت برد-برد است. این کشور می‌تواند متحدان اروپایی خود را از وابستگی به گاز روسیه رها کند. باید به خاطر داشت در دوران ریاست جمهوری ترامپ، صنعت گاز رونق گرفت و نیروگاه‌های مایع سازی جدیدی در خلیج مکزیک ساخته شدند که اکنون از آن‌ها برای حمل گاز مایع در سراسر جهان از آن‌ها استفاده می‌شود. این موضوع می‌تواند ایالات‌متحده را تبدیل به قدرت هژمون انرژی کند.

منبع: نشریه دی ولت 28 فوریه 2022