وضعیت اسپانیا در گزارش دفتر آمار اروپا از موروثی شدن فقر در اروپا

دفتر آمار اروپا (Eurostat) به تازگی گزارشی پیرامون موروثی شدن فقر در کشورهای اروپایی تهیه نموده که بخشی از آن به بررسی این پدیده در اسپانیا پرداخته است.

بر اساس این گزارش، موروثی شدن فقر در اسپانیا طی سال های گذشته روند رو به رشدی داشته است. در سال 2019، متوسط نرخ خطر فقر در میان بزرگسالان اسپانیایی، که در دوره کودکی نیز در وضعیت مالی سختی بوده اند، برابر 30% اعلام شده است. این رقم 13.4 واحد درصد بیشتر از نرخ بزرگسالان اسپانیایی تحت خطر فقر است که در کودکی در وضعیت خوب اقتصادی زندگی کرده اند. درصد اسپانیایی‌های بالغی که در کودکی در فقر نبوده و اکنون در خطر فقر قرار دارند برابر 16.6% می‌باشد. بنابراین، احتمال ادامه فقر کودکان محروم اسپانیایی در سن بزرگسالی 2 برابر بیشتر از در خطر فقر قرار گرفتن بزرگسالان اسپانیایی می‌باشد که دوران کودکی مرفه داشته اند. گزارش دفتر آمار اروپا در این باره نشان می دهد که در میان کشورهای اروپایی، اسپانیا در مقام چهارم پس از ایتالیا، رومانی و بلغارستان از لحاظ موروثی بودن فقر قرار دارد. همین گزارش حاکی از آن است که در سال 2019، متوسط نرخ خطر فقر در میان بزرگسالان اروپایی با دوره کودکی در وضعیت بد مالی برابر 23% بوده است. به آمار مربوط به میراثی بودن فقر در اسپانیا باید این ارقام را نیز افزود که در سال همه گیری کووید19 یعنی 2020، بیش از یک چهارم مردم اسپانیا (27%) در خطر فقر یا انزوای اجتماعی قرار گرفت و تنها سه کشور اروپایی با درصدهای زیر در وضعیت وخیم تری از اسپانیا قرار داشتند که عبارت بودند از رومانی (35.8%)، بلغارستان (33.6%) و یونان (27.5%).

در 8 سال اخیر، شکاف اجتماعی در اسپانیا عمیق تر شده است. در سال 2011 در اوج بحران اقتصادی، تعداد اسپانیایی‌های تحت خطر فقر به اندازه تعداد آن‌ها در حال حاضر نبود و فاصله اقتصادی میان خانواده‌های فقیر و غنی نیز به این حد رشد نکرده بود. در سال 2011 نرخ خطر انزوای اجتماعی در میان بزرگسالانی که در کودکی نیز فقیر بودند برابر 25.9% و در میان بزرگسالانی که در کودکی وضعیت خوب اقتصادی داشتند برابر 15.4% بود. این ارقام نشان می دهند که در کمتر از یک دهه و حتی پیش از شروع همه گیری کووید19، فقر در اسپانیا روند صعودی خود را آغاز کرده بود.

تحلیل وضعیت اقتصادی بزرگسالان اسپانیایی و مقایسه آن با دوران کودکی و نوجوانی آنان حاکی از آن است که بیش از یک نفر از هر 5 اسپانیایی که در دوران کودکی دچار فقر بوده، اکنون از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیست. انجمن‌های اسپانیایی معتقدند که با وجود این شرایط بد دولت های گوناگون در این کشور سیاست های بلند مدتی را برای از بین بردن دلایل ساختاری فقر در پیش نگرفته اند. در همین راستا، خوآن کارلوس یانو مسئول تحقیقات درباره اسپانیا در شبکه اروپایی مبارزه با فقر و انزوای اجتماعی (EAPN) می‌گوید که راهکارهای مقطعی نمی‌توانند کمکی جدی به حل معضل افزایش فقر و شکاف طبقاتی ـ که ناشی از عواملی مانند عدم ثبات شغلی هستند- کنند. همچنین برخی راهکارهای اتخاذ شده توسط دولت از پشتوانه کافی برای اجرا برخوردار نمی‌شوند. به طور مثال، حقوق حداقل زندگی که قانون آن از یک سال و نیم پیش اجرایی گردید و بر اساس آن قرار بود که این حقوق به خانواده‌هایی که هیچ یک از اعضای آن کار نمی‌کنند تعلق بگیرد (469 یورو برای 1 نفر بزرگسال، 714 یورو برای یک نفر بزرگسال با یک فرزند، 855 یورو برای یک نفر بزرگسال با 2 فرزند و 966 یورو برای یک نفر بزرگسال و 3 فرزند یا بیشتر)، برای اجرای آن با موانع بسیاری مواجه شده است.

در سال 2019، 76.4% جمعیت اتحادیه اروپا معتقد بودند که اقتصاد خانواده‌های آنان در دوره جوانی آن‌ها خوب بوده است. همین رقم در مورد اسپانیا 73.5% است و درصد باقی مانده اعلام کردند که خانواده آن‌ها برای رسیدن به پایان ماه با مشکل مواجه بودند. 2.3% نیز اعلام کردند که در وضعیت بسیار بدی قرار داشته اند.

وضعیت فقر اسپانیایی‌ها با میزان سواد والدین آن‌ها نیز ارتباط نزدیکی دارد. در سال 2019، والدین 22.4% اسپانیایی‌هایی که در خطر فقر قرار داشتند، سطح سواد پایینی داشتند و تنها 11.4% اسپانیایی‌های تحت خطر فقر، والدینی با تحصیلات عالی داشتند. از سال 2011 به بعد امکان فقیر شدن یک نفر بزرگسال اسپانیایی با والدین برخوردار از تحصیلات دانشگاهی 2 دهم درصد کاهش یافته و همین درصد درباره بزرگسالان با والدینی که تنها تحصیلات ابتدایی داشته اند، 2.3 واحد درصد افزایش پیدا کرده است. اسپانیا در رتبه هفتم اروپا از لحاظ شدت تاثیر میزان تحصیلات والدین بر میزان فقر فرزندان آن‌ها قرار دارد.

تفاوت های اجتماعی و اقتصادی میان خانواده‌های اسپانیایی در تعداد موارد ترک تحصیل فرزندان آنان نیز مشهود است. در سال 2019، 29.7% جوانانی که ترک تحصیل کردند از خانواده‌های کم درآمد بودند و تنها 4.1% فرزندان والدین با درآمد بالاتر ترک تحصیل کردند. این آمار نشان می دهند که ترک تحصیل در میان خانواده‌های کم درآمد اسپانیایی 7 برابر بیشتر بوده است. در توضیح این وضعیت، هم دفتر آمار اروپا و هم شبکه اروپایی مبارزه با فقر و انزوای اجتماعی معتقدند که درآمد بالاتر والدین تحصیلکرده و سرمایه گذاری بیشتر آن‌ها در تحصیل فرزندانشان از ترک تحصیل آن‌ها جلوگیری می‌کند.

منابع:

https://cincodias.elpais.com/cincodias/2021/12/15/economia/1639594925_502147.html

https://www.eleconomista.es/economia/noticias/11436249/10/21/Asi-puedes-cobrar-a-la-vez-el-Ingreso-Minimo-Vital-y-un-subsidio-el-paro-o-tu-propio-sueldo.html#:~:text=%2DUn%20adulto%3A%20469%2C93,996%2C25%20euros%20al%20mes