اقدامات صربستان در حوزه کشاورزی

مجله دیپلماتیک (CORD) در مصاحبه ای با برانیسلاو ندیموویچ وزیر کشاورزی، جنگلداری و مدیریت آب صربستان، آخرین سیاستهای دولت صربستان برای ارتقای وضعیت کشاورزی این کشور را بررسی نموده است که برگردان این مصاحبه در پی خواهد آمد.

تغییر شدید در یارانه‌ها و افزایش چند برابری آن‌ها باعث شده است که اکنون از نظر صادراتی و افتتاح بازارهای جدید و بازگشت جوانان به مناطق روستایی و دسترسی به دانش و استفاده از فن آوری‌های جدید شاهد نتایج ملموسی باشیم.

صربستان در سال 2020 به صادرات بی سابقه محصولات کشاورزی با ارزش 4.1 میلیارد دلار دست یافت. این رقم به طور قابل توجهی بهتر از سال‌های گذشته است، زمانی که این رقم در سطح تقریبی 2.8 میلیارد دلار نوسان داشت. اگرچه جهش‌های بزرگی مانند این، اغلب محصول یک فرصت خاص است، «برانیسلاو ندیموویچ» وزیر کشاورزی آنرا نتیجه تغییرات سیاست‌های دولت در این بخش، تشویق به خرید ماشین آلات مدرن و بازگشت جوانان مشتاق و دارای دانش به مناطق روستایی دانست. همچنین سیاست ورود به بازارهای جدید، در درجه اول بازارهای چین، هند و خاورمیانه مهم بوده است. این بازارها هم معتبر هستند و هم به محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صربستان علاقمند هستند.

شما گفته اید که کشاورزی "golden boy" صادرات صربستان در سال 2020 بود. برآوردهای اولیه از وضعیت محصول و تقاضای بازار برای سال 2021 چیست؟

البته! کشاورزی یکی از ارکان اصلی تولید ناخالص داخلی صربستان در سال 2020 بود. اگرچه ارائه پیش‌بینی برای کل سال خیلی زود است، اما در حال حاضر همه چیز در چارچوب انتظارات خوب است، خواه مربوط به گندم یا سایر محصولات باشد. برف و یخبندان ممکن است عواقب جزئی برای برخی از انواع میوه‌های اولیه داشته باشد، اما همه موارد دیگر در شرایط  کاملا خوبی هستند.

با توجه به اینکه صنعت گردشگری خریدار عمده کالاهای بخش کشاورزی است، کاهش تقاضای گردشگری چه تاثیری در کشاورزی داشته است؟

این شاید بزرگ‌ترین مشکل برای غذاهای صربی باشد. گردشگری یک بستر مهم برای صنایع غذایی صربستان است. دولت چندین مرتبه با بسته‌های گوناگون کمکی به این مسئله پاسخ داده است. ما سال گذشته بیش از دو میلیارد دینار مستقیما به حساب کشاورزان پرداخت کردیم و پس از آن شروع به خرید مداخله‌ای گوشت گاو کردیم و حدود دو میلیون یورو برای این منظور اختصاص داده شد. مداخله در بازار گوشت خوک نیز در حال حاضر در جریان است، به همین دلیل است که ما 15000 پرواربندی را که به طور غیر مستقیم منجر به جهش در قیمت گوشت خوک شده است، خارج می‌کنیم و بنابراین حمایت اساسی از پرورش‌دهندگان خوک ارائه می‌دهیم. من فکر می‌کنم این یک پیام واضح است که دولت در سخت‌ترین شرایط، هیچ‌کس را برای گذار از زندگی خود رها نکرده و نخواهد کرد. به لطف این شرایط و شرایطی که برای تولید روان کار کردیم، حتی موفق شدیم رکورد صادرات سال گذشته را بشکنیم، که حتی در شرایط عادی هم نتوانسته بودیم به آن برسیم.

آیا از اقدامات کمکی دولت در این بخش راضی هستید؛ این اقدامات در کجاها ضروری هستند؟

فقط می دانم که ما هر اتم از توان خود و منابعی که برای کمک به کشاورزان داشتیم، سرمایه‌گذاری نمودیم. وقتی صحبت از بخش‌هایی می‌شود که بیشترین آسیب را دیدند، مطمئنا آنهایی هستند که به گردشگری و مهمان‌پذیری بستگی دارند. بحران‌هایی با نسبت عظیم، مانند بحران کنونی ناشی از همه‌گیری، اقتصادهای بسیار قوی‌تر از کشورهای ما را تحت فشار قرار داده است. در حال حاضر هنوز هم عملکرد بسیار خوبی داریم و معتقدم به همین دلیل در دوره پیش رو دلایل محکمی‌برای خوش‌بینی داریم. بنابراین تکرار می‌کنم که واکسیناسیون، جایی که ما نتایج باور نکردنی را ثبت می‌کنیم و به آرامی وضعیت را تثبیت می‌کنیم، تنها راه برای تسریع حرکت ما از بحران و بازگشت به اقتصاد قوی است. 

صربستان در سال 2020 محصولات کشاورزی و غذایی به ارزش 4.2 میلیارد دلار صادر کرد که دو برابر کل 5 سال پیش است. وقتی صحبت از سیاست های دولت می‌شود‌، چه عواملی در آن سهیم بوده است؟

قطعا حمایت از سرمایه‌گذاری. چهار سال پیش بود که ما از نظر یارانه‌ها، با افزایش چند برابری در کل یارانه‌ها برای سرمایه گذاری در کشاورزی، چرخش بزرگی کردیم. این امر منجر به شروع نوسازی ماشین‌آلات، تراکتورها و همه چیز شده است که به طور قابل توجهی هزینه‌های تولید را کاهش می دهد و از طریق نوسازی ظرفیت را افزایش می دهد. واقعیتی که از اهمیت کمتری برخوردار نیست این است که ما بازارهای جدیدی را گشوده ایم، بنابراین مشتریان جدیدی را به کشاورزی صربستان آورده ایم. 

دیجیتالی‌سازی تا چه اندازه می‌تواند در بخشی از کار شما کمک کند و تلاش‌های وزارتخانه در این بخش کجاست؟

دیجیتالی شدن به طور فزاینده‌ای در حال ورود به کشاورزی است. اهمیت آن در هر مرحله قابل مشاهده است. از کاشت تا برداشت، از پرورش تا شیردوشی.

 امروزه، هنگامی‌که نیروی کار در مناطق روستایی رو به کاهش است، دیجیتالی شدن یکی از چوب‌دستی‌های جادویی است که می‌توانید از آن برای حل تمام عواقب عدم وجود نیروی انسانی کافی استفاده کنید. این امر در آبیاری و کوددهی گیاهان از طریق برنامه‌های کاربردی و حسگرهای ویژه و تهیه ربات هایی برای شیردوشی گاوها و دستگاه‌های فروش شیر کار برد خوبی دارد. 

بازارهای سنتی ما بازارهای کشورهای عضو CEFTA و اتحادیه اروپا است. در این فاصله چقدر توانسته‌ایم به بازارهای دیگر وارد شویم و چه چیزی با موفقیت در این بازارها فروخته می‌شود؟

ورود به بازارهای جدید دقیقا همان چیزی هستند که از زمان ورود به وزارتخانه بر آن پافشاری کرده‌ام. ما بازار جمهوری خلق چین را برای گوشت گاو و گوشت بره، شیر و شراب و بازار مصر را برای صادرات غلات باز کرده ایم؛ بازار خاورمیانه در حال حاضر یکی از پردرآمدترین بازارهای جهان است. 

یکی از موضوعاتی که ما اغلب به آن برمی‌گردیم، هماهنگی با مقررات اتحادیه اروپا در مورد تأیید نتایج آزمایشگاهی از اتحادیه اروپا، اعلام کشور مبدأ و چالش‌های مشابه در تنظیم تجارت محصولات غذایی است. رفع موانع همگرایی اروپایی در این حوزه چگونه در حال پیشرفت است؟

ما از روند هماهنگی با قانون اتحادیه اروپا بسیار راضی هستیم و گام های خوبی به جلو برداشته شده است. ما سیستم کاملی از آزمایشگاه‌ها را برای آزمایش کیفیت غذا با مدرن‌ترین تجهیزات تاسیس کرده ایم و مقررات مربوطه نیز وضع و هماهنگ شده است. ما همچنین به زودی قانون بازار محصولات کشاورزی را دریافت خواهیم کرد که کاملا مطابق با رویه‌های اروپایی است، بنابراین مطمئنا دلیلی بر عدم رضایت وجود ندارد.

ارائه آمارهای جدید به تعویق افتاده است، بنابراین ما آخرین داده‌ها را در مورد کشاورزان خود نداریم. آیا با این وجود پیشرفتی در رابطه با برخی از مشکلات قبلی مشاهده شده مانند دارایی‌های خُرد، سن سرپرستان خانوار و مشکلات مشابه مشاهده می‌کنید؟ به طور خلاصه، کشاورزان جوان تا چه اندازه در صربستان جایی برای خود پیدا می‌کنند، به ویژه کسانی که علاقه مند به درخواست سرمایه‌های اروپایی هستند، روش های کار مدرن را به کار می‌گیرند و از یافته‌های علوم استفاده می‌کنند؟

داستان پیر شدن مناطق روستایی در سراسر جهان مهم است و این یک چالش جدی برای کشورهای بسیار پیشرفته است. متاسفانه این امر صربستان را نیز شامل می‌شود. اما اگر چیزی وجود داشته باشد که امیدواری ایجاد کند، آن، همان استقبال رو به رشد جوانان برای سرمایه گذاری‌های جدید در کشاورزی، روستا و زندگی در آن است. تنها سه سال پیش بود که اولین فراخوان اولیه جوانان را به ارزش 1.5 میلیون دینار اعلام کردیم که حدود 600 علاقه مند به آن پاسخ دادند و اکنون ما پرداخت‌ها به حدود ۳،۰۰۰ کشاورز جوان را انجام می دهیم. 

بنابراین، یک افزایش پنج برابری. این یک پیشرفت جدی است و اگرچه همه مشکلات مربوط به بقای روستاها را برطرف نخواهد کرد، اما این امر نشان دهنده یک علامت واضح است که ما اقدامات خوبی انجام داده ایم. واقعیتی که شاید حتی از اهمیت بیشتری برخوردار باشد این است که آنها منحصرا از فن آوری‌های مدرن استفاده می‌کنند و مدرن‌ترین دانش را به کار می‌برند، که اطمینان بیشتری برای بقای آن‌ها در کشاورزی فراهم می‌کند.

شرکت دانش بنیان BioSense، به همراه شرکت‌های نوپایی که در اطراف آن جمع شده اند، چقدر درگیر نوسازی کشاورزی ما هستند و چگونه با آن‌ها همکاری می‌کنید؟

ما از همان ابتدا با BioSense شریک بوده‌ایم. این یک نهاد با پتانسیل استثنایی است که وزارتخانه و دولت از هر لحاظ از آن پشتیبانی کرده اند و نشان داده است که می‌تواند در بسترهای جهانی بایستد ورقابت کند. اگرچه این در حال حاضر در حال ثبت نتایج عالی است، اما این قطعا داستانی است که هنوز به حرکت جدی در صربستان نیاز دارد.