کاهش تبادلات تجاری اسپانیا و بریتانیا پس از برگزیت

آمار های اولیه مؤسسه تجارت خارجی اسپانیا (ICEX) نشان می دهند که مجموعه مبادلات دو جانبه در ماه ژانویه 39% کاهش نسبت به ماه دسامبر داشته و از 2 میلیارد و 433 میلیون یورو در ماه دسامبر 2020 به 1 میلیارد و 487 میلیون در ماه ژانویه 2021 رسیده است. این کاهش مبادلات نه تنها اسپانیا، بلکه سایر کشورهای اتحادیه اروپا را نیز شامل می‌شود. به عقیده کارشناسان، کاهش مبادلات تجاری میان مجموعه اتحادیه اروپا و بریتانیا گذرا و موقتی بوده و با آشنا شدن شرکت ها به روند اداری جدید به تدریج بهبود می یابد. گروهی از تحلیل گران نیز معتقدند که هیچ گاه مشخص نخواهد شد چه بخشی از این افت شدید مبادلات مربوط به برگزیت بوده، زیرا نمی‌توان از نقش همه گیری کووید19 در این ارتباط غافل شد.

بنا به گزارش منتشر شده در روزنامه اکسپانسیون اسپانیا، پایان دوره انتقالی برگزیت در تاریخ 31 دسامبر 2020، موجب کاهش چشمگیر روابط تجاری اسپانیا و بریتانیا به دلیل مراحل قانونی جدید و موانع بر سر راه مبادلات کالا میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و بازار بریتانیا شده است. هر چند توافق جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا از برقراری تعرفه‌های گمرکی جلوگیری می‌کند، اما شرکت ها با افزایش بروکراسی شامل اظهارنامه‌های گمرکی و گواهی‌های کالا برای ارسال هر محموله به بریتانیا یا واردات کالا از بریتانیا مواجه هستند.

بر اساس آمار اعلام شده در هفته گذشته توسط دولت بریتانیا، صادرات این کشور به اتحادیه اروپا از زمان برگزیت کاهشی 41 درصدی داشته و واردات از اتحادیه اروپا نیز کاهشی 29 درصدی نشان می دهد. در مورد اسپانیا، آمار های اولیه مؤسسه تجارت خارجی (ICEX) نشان می دهند که مجموعه مبادلات دو جانبه در ماه ژانویه 39% کاهش نسبت به ماه دسامبر داشته و از 2 میلیارد و 433 میلیون یورو در ماه دسامبر 2020 به 1 میلیارد و 487 میلیون در ماه ژانویه 2021 رسیده است.

بخش صادرات اسپانیا به بریتانیا مقاومت بیشتری در برابر این تغییر نشان داده و در ماه ژانویه 2021 به 1 میلیارد و 188 میلیون یورو رسیده است که 21% کاهش داشته است. اما فروش شرکت های بریتانیایی به اسپانیا کاهشی 68 درصدی داشته اند و رقم آن به 299 میلیون یورو رسیده است. به این ترتیب، مازاد تراز تجاری ماهانه به نفع اسپانیا به حدود 900 میلیون یورو بوده و تقریباً می‌توان گفت که رکورد بر جای گذاشتند. در ماه نوامبر 2020 همین رقم برابر 917 میلیون یورو بود.

صادر کنندگان بریتانیایی با خروج کشورشان از بازار مشترک اروپا ملزم به اظهار محموله‌های خود هستند و باید گواهی‌های مخصوص برخورداری از استاندارد های کیفیت کالا در اروپا را کسب کنند. همین معضل برای صادرکنندگان اروپایی به بریتانیا نیز وجود دارد.

خانم چیانا مندس معاون تجارت وزارت صنعت، تجارت و گردشگری اسپانیا در اظهارات اخیر خود در کنگره نمایندگان این کشور گفت که تقریبا کلیه مشاوره‌ها، تردید ها و پیچیدگی‌های پس از برگزیت ناشی از عدم آشنایی شرکت های بریتانیایی با کاغذ بازی‌ها و مراحل قانونی لازم جهت صدور کالا به اسپانیا هستند. مؤسسه تجارت خارجی اسپانیا (ICEX) در لندن 500 مشاوره در این رابطه به شرکت های بریتانیایی ارائه داده است.

دلیل دیگر کاهش شدید واردات از بریتانیا توسط اسپانیا آن است که کامیون داران با بار راهی بریتانیا می‌شوند ولی در بازگشت کالایی به مقصد اسپانیا نمی آورند، زیرا از این که دچار کنترل های گوناگون و هزینه‌های بیشتر شوند، می ترسند.

به عقیده کارشناسان، بخشی از افت روابط تجاری بریتانیا و اسپانیا نیز انباشته شدن کالاها در اواخر سال گذشته به دلیل هراس از عدم دسترسی به توافق میان بریتانیا و اتحادیه اروپاست. صاحبان این کالاها، آنان را مورد احتکار قرار دادند چون نمی خواستند عوارض گمرکی احتمالی را بپردازند. اما در مورد اسپانیا، کاهش مبادلات حتی در مقایسه با ژانویه 2020 نیز قابل ملاحظه است و در آن زمان هنوز موضوع هراس از عوارض گمرکی احتمالی مطرح نبوده است. با آن که رقم کاهش صادرات اسپانیا به بریتانیا در ماه ژانویه چشمگیر است، اما باز هم از افت مبادلات در سخت ترین ماه‌های پاندمی‌کووید19 یعنی آوریل و می 2020 کمتر است. ولی افت صادرات بریتانیا به اسپانیا در ماه ژانویه بیشتر از افت آن‌ها در همین ماه‌ها بوده است.

بر اساس ارقام دفتر بریتانیایی آمار (ONS)، اسپانیا در ماه ژانویه با پشت سر گذاشتن ایتالیا، پنجمین کشور صادر کننده به بریتانیا بوده است. آلمان، هلند، فرانسه و بلژیک کشورهای اول تا چهارم در این رتبه بندی بوده اند. بخش خودرو بیشترین میزان صادرات کالا را به خود اختصاص داد که ارزش آن بالغ بر 386 میلیون یورو بود. به این ترتیب، صادرات بخش خودرو اسپانیا از ماه دسامبر و ژانویه سال گذشته نیز بیشتر بوده است. اقلام مواد غذایی (به خصوص محصولات باغی و صیفی جات)، قطعات یدکی و کالای شیمیایی محصولات اصلی صادر شده توسط اسپانیا به بریتانیا در ماه ژانویه سال 2021 بوده اند.

به عقیده کارشناسان، آمار بد تجارت بین اسپانیا و مجموعه اتحادیه اروپا با بریتانیا گذرا و موقتی بوده و با آشنا شدن شرکت ها به روند اداری جدید که هزینه مالی کمی نیز در بر دارد، به تدریج بهبود می یابد. به همین دلیل، گروهی از تحلیل گران معتقدند که هیچ گاه مشخص نخواهد شد چه بخشی از این افت شدید مبادلات مربوط به برگزیت بوده، زیرا نمی‌توان از نقش همه گیری کووید19 در این ارتباط غافل شد. برخی آمار مربوط به ماه فوریه 2021 نیز این نظر کارشناسان را تائید می‌کنند، زیرا در این ماه تعداد کشتی‌های باری که در سواحل بریتانیا پهلو گرفتند تنها 9% نسبت به سال گذشته کاهش داشته اند و همین رقم در ماه ژانویه برابر 20% بود.