تفکیک وزارتخانه صنایع و معادن الجزایر و سیاست جدید دولت در حوزه معدن

در تابستان گذشته اصلاحاتی در بدنه دولت الجزایر صورت گرفت که یکی از آنها تفکیک وزارتخانه صنایع و معادن به دو وزارتخانه مجزا بود. هدف از این اقدام فعال‌سازی ظرفیت های حوزه معادن الجزایر در چارچوب سیاست کاهش وابستگی به درآمدهای نفت و گاز و خروج از اقتصاد تک محصولی اعلام شد.

یکی از برنامه‌های دولت الجزایر برای خروج از اقتصاد تک‌محصولی و متکی به صادرات نفت و گاز، فعال‌سازی پتانسیل‌های حوزه معادن این کشور است. این مهم به‌ویژه پس از وقوع کرونا و سقوط قیمت‌های جهانی نفت که آسیب‌پذیری اقتصاد این کشور را عیان کرد مورد توجه و پیگیری جدی قرار گرفته است. از همین‌رو رئیس جمهور الجزایر در آخرین تغییرات ساختاری که در ژوئن 2020 انجام داد وزارت صنایع و معادن را به دو وزارتخانه مجزا تفکیک کرد. رئیس جمهور الجزایر همچنین بر اهمیت بهره‌برداری بهینه و شفاف از تمامی منابع معدنی کشور به عنوان یکی از مسیرهای توسعه درون‌زا و دور‌شدن از اقتصاد نفتی تاکید کرد. در راستای این سیاست، بهره‌برداری از سه حوزه معدنی مهم الجزایر در اولویت کاری دولت قرار گرفت. وزارت معادن الجزایر طرح‌هایی نیز برای آمایش سرزمینی این کشور و شناسایی ظرفیت‌های مواد معدنی قابل استخراج در این کشور پهناور که بزرگترین کشور قاره آفریقاست در دستورکار خود قرار داد. بعلاوه آموزش و تربیت نیروی کار متخصص در حوزه معادن و تهیه و تدوین قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به این حوزه از دیگر برنامه‌های وزراتخانه جدید است.

بهره‌برداری و فعال‌سازی سه حوزه معدنی مهم این کشور مورد تاکید دولت جدید قرار گرفته است. این سه معدن شامل معدن فسفات، سنگ آهن و زینک است.

الف) معادن فسفات؛ در شرق الجزایر

پروژه معادن فسفات، منطقه شرقی کشور و همجوار با مرزهای تونس را شامل می‌شود و یکی از مهم‌ترین پروژه‌های صنعتی معدنی الجزایر است. ذخایر فسفات این منطقه بیش از دو و نیم میلیارد تن برآورد شده است. تفاهماتی بین شرکت دولتی سوناطراک و یکی از شرکت‌های گروه سیتیک (شرکت سرمایه‌گذاری دولتی چین)، برای استخراج و فراوری این ماده معدنی صورت گرفته که هنوز به مرحله عملیاتی نرسیده است. وزیر معادن الجزایر اخیرا طی بازدیدی از این معدن اعلام داشت در نیمه اول سال 2021 فاز نخست بهره‌بردای از این معدن به ظرفیت 2 تا 3 میلیون تن در سال آغاز خواهد شد.

ب) معدن سنگ آهن غار جبیلات

معدن سنگ آهن غار جبیلات Gara Djebilet در صحرای جنوب غربی الجزایر و در زمینی به وسعت 130 کیلومتر مربع یکی از مهمترین معادن سنگ آهن آفریقاست که ذخایر آن بیش از 2  میلیارد تن سنگ آهن برآورد شده است. میزان بالای فسفر و موضوع فسفرزدایی سنگ آهن یکی از موانع اصلی عدم بهره‌بردای از این معدن بوده است. شرکت دولتی Sinosteel چین که در چند پروژه فولادسازی در الجزایر فعال است در سال‌های گذشته مطالعه امکان‌سنجی استخراج از این معدن را انجام داده است. وزیر معادن الجزایر اخیرا اعلام کرد بهره‌بردای از این معدن در نیمه اول سال 2021 و با مشارکت یک طرف خارجی آغاز خواهد شد. تامین مواد اولیه شرکت‌های فولادسازی داخلی و سپس صادرات سنگ آهن از اهداف اعلام شده است.

ج) معدن زینک و سرب واد امیزور

معدن زینک و سرب واد امیزور (Oued Amizour) در استان بجایه در شمال شرقی الجزایر قرار دارد. مطالعات میدانی و امکان‌سنجی این معدن با مشارکت یک شرکت استرالیایی طی سال‌های گذشته انجام شده ولی تاکنون به مرحله بهره‌برداری نرسیده است. یکی از مسائل عمده مطرح شده در خصوص این طرح موضع آلودگی محیط زیستی است. وزیر معادن الجزایر اعلام کرد بهره‌برداری از این معدن در سال 2021 آغاز خواهد شد.