اخبار تحولات و رویدادهای اقتصادی کلمبیا و پاناما( نیمه اول مرداد ماه 1399)

اهم اخبار و تحولات رویدادهای اقتصادی کلمبیا و پاناما ( در نیمه اول مرداد ماه 1399) که در رسانه‌های این دو کشور منتشر شده به شرح ذیل است:

کلمبیا

تنش بین وزارت خارجه کلمبیا و شهرداری مدجین بر سر پزشکان کوبایی    

به دنبال درخواست دنیل کینترو، شهردار مدجین[1] از دولت کوبا جهت اعزام 600 پزشک متخصص به استان آنتیوکیا، وزارت روابط خارجی کلمبیا با تقبیح این اقدام، درخواست هرگونه همکاری رسمی ‌بین کشورها را از کانال وزارت خارجه و طی نمودن پروسه‌های داخلی دانست. حزب مرکز دموکراتیک به عنوان حزب حاکم کلمبیا، با واکنش نسبت به این درخواست، پزشکان کوبایی را جاسوسان نظام کمونیستی کاسترویی معرفی نمود. آلوارو اوریبه، رئیس‌جمهور اسبق کلمبیا (2010-2002) ورود پزشکان کوبایی به ونزوئلا در اوایل دهه 90 را زمینه‌ساز قدرت‌گیری سوسیالیسم در این کشور طی سال‌های بعد از آن دانست.

شایان ذکر است، دکتر و پرستار مهم‌ترین صادرات هاوانا هستند و سرانه پزشک در این کشور فقیر دو برابر آلمان می‌باشد. با بحران کرونا، پزشکان کوبایی به ۱۴ کشور دنیا اعزام شده‌اند. پزشکان کوبایی، بیش از همه به کشورهای آمریکای لاتین، کشورهای جنوب اروپا و کشورهای آفریقایی اعزام می‌شوند. آنها در خارج، حقوق بیشتری دریافت می‌کنند. هر چند سه چهارم دستمزد ‌آنها به صندوق دولت می‌رود اما پس از کسر مخارج مسکن و خورد و خوراک، ۳۰۰ الی ۹۰۰ یورو ته جیب آنها باقی می‌ماند؛ در حالی که حقوق ماهانه هر پزشک در خود کوبا معادل ۷۵ دلار است. با توجه به اوج گرفتن بحران کرنا و نوسانات شدید اقتصاد کوبا، هاوانا به شدت نیازمند ارز خارجی است و ۴۶% صادرات این کشور را خدمات پزشکی و درمانی تشکیل می‌دهد. درآمد سالانه‌ هاوانا از صدور پزشک، در فاصله زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، بیش از 11.5 میلیارد دلار بود. در اهمیت امر همین بس که این مبلغ چهار برابر درآمد گردشگری کوباست.   

از سرگیری پروازهای بین‌المللی کلمبیا از ماه نوامبر علی‌رغم اعلام قبلی رئیس‌جمهور ایوان دوکه مبنی بر از سرگیری پروازهای ورودی و خروجی بین‌المللی به کلمبیا از 11 شهریور ماه، ولی با توجه به افزایش شمار مبتلایان به بیماری کووید 19 در کشور، شیوع گسترده ویروس کرونا در سایر کشورهای منطقه آمریکای‌لاتین و اقدامات احتیاطی سایر کشورها از جمله در اروپا، طبق برآوردهای انجام شده، عادی‌سازی پروازهای بین‌المللی از 11 آبان‌ماه انجام خواهد گرفت. در عین حال، دولت با هماهنگی وزارت راه و مسئولین فرودگاه بین‌المللی ال‌دورادو تصمیم دارد پروازهای محدود تجاری را از تاریخ 25 شهریور ماه از سر بگیرد.     

تمدید شرایط قرنطینه کشور تا ماه سپتامبر

رئیس‌جمهور ایوان دوکه طی کنفرانسی تلویزیونی با اشاره به آمار 270 هزار نفری مبتلایان و 9 هزار نفری فوتی‌ها در دوره شیوع کرونا ویروس، شرایط اضطراری کشور را با استناد به قرنطینه منطقه‌ای-اجباری و هوشمند تا تاریخ 11 شهریورماه تمدید نمود. وی با اشاره با شرایط و تبعات منفی و جدی شیوع بیماری کووید 19 بر اقتصاد کشور،  سلامت عمومی را مهم‌تر و اولویت دولت معرفی نمود.

دستاوردهای اقتصادی سیاست خارجی کلمبیا در دوره ریاست جمهوری دوکه     

با توجه به نزدیک شدن به تاریخ 17 مردادماه و گذشت دو سال از شروع دوره ریاست جمهوری ایوان دوکه مارکز، خانم کلاودیا بلوم وزیر خارجه طی پیام ویدئویی، دستاوردهای دولت دوکه طی این مدت را برشمرد:

1. ابتکار کلمبیا در تأسیس مجمع پیشرفت آمریکای جنوبی (پروسور)[2] در سال 2019 و تبدیل شدن این سازمان به عنوان کانون همگرایی منطقه‌ای؛
2. انتخاب شدن کلمبیا به عنوان رئیس دوره‌ای جامعه آند (کَن)[3] و تقویت شدن روند همگرایی در بین کشورهای حوزه آند (کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی)؛
3. عضویت در سازمان همگرایی و توسعه اقتصادی[4] جهت بهبود و ارتقای سیاست‌های عمومی و کلی کشور؛
4. مشارکت کلمبیا در کنفرانس بین‌المللی حمایت‌کنندگان مالی از ونزوئلا و موفقیت در جذب کمک بین‌المللی بلاعوض به میزان 650 میلیون دلار و توافق بر سر اختصاص اعتبار 2 میلیارد و 100 میلیون دلاری جهت کمک به 17 کشور پذیرنده مهاجرین ونزوئلایی از جمله کلمبیا، پرو و اکوادور؛
5. در میان کشورهای جهان، ایالات متحده آمریکا، کانادا، امارات متحده عربی و ژاپن با تخصیص بودجه و ارسال تجهیزات و وسایل پزشکی مساعدت‌های قابل ملاحظه‌ای را به دولت و ملت کلمبیا انجام دادند.

امضای توافقنامه لغو روادید بین کلمبیا و اندونزی  

خانم کلاودیا بلوم، وزیر روابط خارجی کلمبیا 15 مردادماه طی یک ویدئو کنفرانس مشترک با خانم رنتو مرصودی[5] وزیر خارجه اندونزی، توافقنامه لغو روادید گذرنامه‌های عادی بین بوگوتا و جاکارتا را امضا نمود. بدین ترتیب شهروندان کلمبیایی و اندونزیایی پس از ورود تا 30 روز ضرورتی به اخذ روادید جهت اقامت یا سفر جهانگردی ندارند. خانم بلوم هدف از امضای توافق مزبور را تشویق به سفر هرچه بیشتر جهانگردان اندونزیایی به کلمبیا و تقویت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اندونزی در این کشور آمریکای جنوبی اعلان نموده است. در این نشست مشترک، هم‌چنین یادداشت ‌تفاهم برگزاری مشورت‌های سیاسی دوره‌ای بین دو کشور به امضا رسیده است.

وزیر خارجه کلمبیا با اشاره به شروع ریاست دوره‌ای کشورش بر اتحادیه پاسیفیک[6] از دسامبر 2020، یکی از اهداف کلمبیا در این مقطع را گسترش همکاری و مبادلات بین اعضای اتحادیه پاسیفیک با اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) [7] اعلام کرده که اندونزی یکی از اعضای بزرگ این اتحادیه می‌باشد. خانم بلوم با اشاره به چهل ساله شدن تاریخچه روابط دیپلماتیک بین دو کشور و نیز ریاست اندونزی بر شورای امنیت سازمان ملل متحد در ماه اوت سال جاری، سطح همکاری و تبادل نظر بین دو کشور را قابل قبول دانسته و خواستار تقویت آن گردید.

آغاز اعتراضات اجتماعی در کشورهای آمریکای‌لاتین   

سیاست دولت‌های منطقه آمریکای جنوبی، مرکزی و حوزه کارائیب در قالب اعلام قرنطینه عمومی و اجباری باعث شده است تا طبقه متوسط در این منطقه به مراتب کوچک‌تر و طبقه فقیر رشد فزاینده‌ای داشته باشد. نارضایتی طبقه کم‌درآمد در روزهای آغازین سیاست‌های پیشگیرانه به صورت محدود خود را نمایان ساخت. بیماری کووید 19 تاکنون باعث آلوده شده بیش از 4 میلیون آمریکای لاتین و فوت 175 هزار نفر دیگر در این منطقه شده است.

بنا به اعلام سازمان ملل متحد، در دوره پساکرونا برزیل، مکزیک، پرو و شیلی کشورهایی خواهند بود که بیشترین تبعات ناشی از شیوع بیماری کووید 19 را در دوران پساکرونا خواهند پرداخت. طبق ارزیابی سازمان ملل متحد این بیماری باعث فقیر شدن 41 میلیون نفر در منطقه آمریکای‌لاتین و حوزه کارائیب شده است. طبق ارزیابی انجام شده توسط کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای منطقه آمریکای‌لاتین و کارائیب (سپال)[8] در دوره همه‌گیری این بیماری کووید و پساکرونا، حدود 2 میلیون و 700 هزار بنگاه‌ تجاری خرد، کوچک و متوسط[9] در آمریکای‌لاتین تعطیل شده‌اند یا خواهند شد. خانم آریسیا بارسنا[10]، مدیر اجرایی سپال تصریح نموده که از بنگاه‌های ورشکسته یا رو به ورشکستگی، 2 میلیون و 600 هزار بنگاه خُرد می‌باشند که نتیجه آن، از بین رفتن 8 میلیون و 500 هزار فرصت شغلی رسمی در منطقه آمریکای جنوبی، مرکزی و حوزه کارائیب خواهد بود.  

پاناما

بهبود چشم‌انداز اقتصادی پاناما در دوره پساکرونا       

براساس برآورد انجام شده توسط نشریه اکونومیست، چشم‌انداز احیای اقتصادی در دوره پساکرونا برای پاناما و هفت کشور کلمبیا، شیلی، پرو، پاراگوئه، اروگوئه، جمهوری دومینیکن و کاستاریکا بسیار امیدوارکننده‌تر نسبت به سایر کشورهای منطقه آمریکای‌لاتین می‌باشد. این ارزیابی با در نظر گرفتن مؤلفه‌های "جهت‌گیری اقتصاد کلان"، "میزان بیکاری"، "بدهی‌های خارجی"، "فقر" و "ظرفیت تولیدی بنگاه‌های اقتصادی" صورت گرفته است. طبق گزارش مزبور اقتصاد کشورهای برزیل، مکزیک و آرژانتین لازم است تا به منظور احیای اقتصادی حداقل از سال 2023 تا 2025 منتظر بمانند تا بتوانند به رشد اقتصادی پیش از شیوع ویروس کرونا برسند.  

 تمدید یک‌ماهه تعلیق پروازهای بین‌المللی پاناما       

 دولت لائورنتینو کورتیسو به منظور کنترل و مهار هرچه بهتر بیماری کووید 19، تعلیق پروازهای بین‌المللی را به مدت یک‌ماه دیگر تمدید نمود. بدین ترتیب کلیه پروازهای بین‌المللی ورودی و خروجی به/از پاناما تا تاریخ 31 مردادماه لغو گردیده است. شایان ذکر است، پاناما کلیه پروازهای تجاری را از 3 فروردین‌ماه سال جاری به حالت تعلیق درآورده بود. این کشور آمریکای مرکزی با جمعیت 4 میلیون و 200 هزار نفر، تاکنون 62 هزار مبتلا به بیماری کووید 19 و 1.322 فوتی ثبت کرده که بالاترین میزان در بین کشورهای حوزه آمریکای مرکزی می‌باشد.  

کاهش 9 % تولید ناخالص داخلی پاناما  

تولید ناخالص داخلی پاناما در سال جاری میلادی حدود 9 % کمتر از سال 2019 خواهد بود. بنا بر اعلام وزارت اقتصاد و دارایی پاناما، تبعات ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور باعث خواهد گردید تا اقتصاد این کشور آمریکای مرکزی نسبت به سال قبل از کوچک‌تر شده ولی برخی تمهیدات دولت و بهبود شرایط بین‌المللی باعث خواهد گردید که در سال 2021 بار دیگر پاناما بتواند رشد اقتصادی خود را احیا نموده و به رقم 4 % برساند.

کمک ژاپن به کلمبیا

دولت ژاپن در راستای حمایت از کلمبیا و کمک به دولت این کشور جهت مبارزه با گسترش بیماری کووید 19، مبلغ 4 میلیون و 700 هزار دلار به این کشور آمریکای جنوبی کمک کرده است. کمک مزبور در قالب خرید تجهیزات بیمارستان و وسایل پزشکی مورد نیاز 12 استان کشور می‌باشد. اختصاص مبلغ مزبور توسط دولت ژاپن در چارچوب امضای توافقی بین خانم کلاودیا بلوم، وزیر روابط خارجی و سفیر ژاپن در بوگوتا انجام گرفت. در مراسم امضای توافق بشردوستانه مزبور، وزیر خارجه کلمبیا از نوع‌دوستی و سخاوت دولت ژاپن قدردانی نمود.  

آسیب‌پذیری اقتصادی خانوارهای پانامایی از شیوع ویروس کرونا

طبق ارزیابی صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)[11] شیوع بیماری کووید 19 در پاناما، باعث گردیده که از هر 10 خانوار این کشور آمریکای مرکزی، 7 خانوار معادل 77% از کل خانوارهای این کشور منبع درآمد اقتصادی خود را از دست بدهند. بر اساس تحقیق صورت گرفته، از هر 3 خانوار پانامایی 1 خانوار قدرت تأمین نیازهای اساسی خود را از دست داده و 43% از خانواده‌های این کشور اعلام نموده‌اند که از طرف سومی‌ کمک یا مساعدت مالی دریافت کرده‌اند.    

گزارش یونیسف می‌افزاید که فقط 15% از جمعیت شاغل پاناما، دارای شغل رسمی و دولتی می‌باشند که درآمد آن‌ها کاهش پیدا نکرده، ولی 45% شاغلین غیررسمی و 40% شاغلین غیررسمی‌ بخش خصوصی بوده‌اند که بیشتر آن‌ها در معرض اخراج، مرخصی بدون حقوق یا تعلیق نامحدود از کار قرار گرفته‌اند. صندوق کودکان سازمان ملل متحد تصریح می‌نماید که بیشترین قشر آسیب‌پذیر در دوره کرونا، 40% شاغلین غیررسمی ‌بخش خصوصی بویژه کارگران بنگاه‌های اقتصادی خرد، کوچک و متوسط بوده‌اند که مشاغل خود را از دست داده‌اند. بر اساس اعلام وزارت کار پاناما، طی 4 ماه گذشته 270 هزار قرارداد شغلی از سوی کارفرمایان به صورت یکجانبه فسخ شده‌ است که 31% از این افراد، شاغلین رسمی‌ بخش خصوصی بوده‌اند! یونیسف راهکار موقت و کوتاه‌مدت جهت خروج از شرایط کنونی پاناما را افزایش مصرف داخلی با ایجاد انگیزه‌ در مصرف‌کنندگان پانامایی در قالب اعمال تخفیف‌های دوره‌ای بر روی کالاها، ارائه بسته‌های تشویقی در حوزه‌ خدمات و ... عنوان نموده است.  

تمهیدات اقتصادی دولت پاناما در برابر شیوع بیماری کرونا   

 دولت لائورنتینو کورتیسو جهت با توجه به طولانی شدن دوره کرونا و تبعات منفی و اجتناب ناپذیر این بیماری، بسته اقدامات اقتصادی خود جهت مقابله کوتاه‌مدت با پیامدهای کرونا ویروس را اعلان نمود:

1. کاهش 25% قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر بویژه انرژی خورشیدی؛
2. کاهش 5% قیمت برق؛
3. موافقت با تأخیر 90 روز در بازپرداخت تمامی اقساط بانکی، ملکی، شخصی و کارگاه‌های تولیدی؛
4. کمک 9 میلیون دلاری دولت به وزارت بهداشت جهت تأمین نیازهای پزشکی و دارویی؛
5. اختصاص 1 میلیون و 300 هزار دلار بودجه جهت مبارزه با گسترش بیماری کووید 19؛
6. اختصاص بودجه 50 میلیون دلاری جهت خرید تجهیزات پزشکی و بیمارستانی؛
7. اختصاص بودجه 20 میلیون دلاری جهت خرید گوشت و محصولات گوشتی به منظور تأمین نیاز بازار داخلی.

برگزاری نشست مشترک پاناما و اوکراین

دومین دور نشست‌ مشورت‌های سیاسی پاناما و اوکراین در تاریخ 15 مرداد ماه به صورت ویدئوکنفرانس در سطح معاونین وزرای خارجه دو کشور برگزار گردید. در این نشست، دو طرف در خصوص افزایش رایزنی‌های سیاسی به منظور تسهیل تجارت و بازرگانی بین دو کشور تأکید نمودند. در جریان این ویدئو کنفرانس، سازمان پروپاناما[12] به عنوان نهاد مسئول در زمینه توسعه روابط تجاری پاناما با سایر کشورها و تسهیل‌کننده سرمایه‌گذاری خارجی در پاناما، ضمن بیان فرصت‌های اقتصادی کشور، راهکارهای لازم در زمینه افزایش حجم روابط تجاری پاناماسیتی با کی اف را تبیین نمود. پاناما و اوکراین دارای سابقه روابط دیپلماتیک 27 می‌باشند و سفارت اوکراین در مکزیکوسیتی نزد دولت پاناما آکردیته می‌باشد.  

 [1]. Daniel Quintero, el alcalde de Medellín

[2]. Foro para el Progreso de América del Sur (Prosur)

[3]. Comunidad Andina (CAN)

[4]. Organización para la Cooperación y el Desarrollo Económicos (OCDE)

[5]. Rento Marsudi

[6]. Alianza del Pacífico

[7]. Asociación de Naciones del Sureste Asiático (ASEAN)

[8]. Comisión Económica para América Latina y el Caribe (Cepal)

[9]. micros, pequeñas y medianas empresas (Mipymes)

[10]. Aricia Bárcena

[11]. Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia (Unicef)

[12]. ProPanamá