مقاصد صادراتی و شرکت های صادر کننده سویا و ذرت برزیل درسال 2019
ارزش صادرات محصولات کشاورزی برزیل در سال 2019 به 96.79 میلیارد دلار بالغ گردید . صادرات دانه سویا به عنوان اولین کالای صادراتی این کشورکاهش 10 میلیون تنی داشته و به 74 میلیون تن به ارزش 26.11 میلیارد دلار رسید. کاهش صادرات سویا از شیوع تب خوکی آفریقایی در چین متاثر شد. ارزش صادرات ذرت در مقابل، با افزایش 87 درصدی به7.34 میلیارد دلار رسید.جذابیت بازارهای خارجی موجب صادرات بخشی از ذرت مورد نیاز برای مصرف داخلی برزیل شده است لذا احتمالاً بخشی از ذرت کشت دوم که بیشتر صادر میشود، به مصرف داخلی رسیده و صادرات ذرت در سالجاری( 2020 )کاهش خواهد یافت. بیشتر صادرات ذرت برزیل در کنترل شرکت های چند ملیتی میباشد. ذرت و سویا شامل عمده ترین کالاهای وارداتی ایران از برزیل میباشد که جمعا 70 درصد واردات 2.2 میلیارد دلاری ایران از این کشور را تشکیل می دهد.
وزارت کشاورزی برزیل آمار صادرات محصولات کشاورزی در سال 2019 را منتشر نمود که براساس آن ارزش صادرات محصولات کشاورزی به 96.79 میلیارد دلار بالغ گردیده که کاهش 4.3 درصدی نسبت به سال 2018 داشته است. قیمت های جهانی محصولات کشاورزی صادراتی برزیل کاهش 6.9 درصدی داشته ولی افزایش 2.7 درصدی حجم صادرات محصولات بخشی از این کاهش را جبران نمود. روند منفی صادرات محصولات سویا (دانه سویا، کنجاله سویا و روغن سویا) نقش تعیین کننده ای در کاهش صادرات برزیل داشت. عملکرد ضعیف بخش سویا توسط بخش های دیگر از جمله گوشت و ذرت جبران شد. علیرغم کاهش ارزش صادرات محصولات کشاورزی؛ سهم این بخش از کل صادرات برزیل از 42.3 درصد به 43.2 افزایش یافت.( ارزش کل صادرات برزیل نیز در سال 2019 با کاهش 6.4 درصدی به 224 میلیارد دلار رسید) .
صادرات سویا
مجموع ارزش صادرات دانه، کنجاله و روغن سویا از 40.70 میلیارد دلار در سال 2018 به 32.64 میلیارد دلار کاهش یافت. ارزش صادرات دانه سویا که اولین کالای صادراتی برزیل میباشد و حدود یک سوم کل صادرات محصولات کشاورزی را شامل میشود، به 26.11 میلیارد دلار رسید که کاهش 21.1 درصدی در مقایسه با سال 2018 داشته است. صادرات دانه سویا به لحاظ وزنی نیز کاهش 11.1 درصدی داشته و از 83.2 میلیون تن به 74 میلیون تن رسیده است. شیوع تب خوکی آفریقایی در چین (مقصد اصلی صادرات دانه سویای برزیل) دلیل عمده کاهش صادرات دانه سویا برزیل ارزیابی شده است.
ارزش صادرات سویا از برزیل به چین( بزرگترین خریدار این محصول)در سال 2019 به 20.5 میلیارد دلار رسیده که در مقایسه با سال 2018 کاهش 24.7 درصدی داشته است. به لحاظ وزنی نیز صادرات سویا به چین کاهش 10.8 میلیون تنی را ثبت نمود. چین علیرغم کاهش خرید، همچنان مقصد 78 درصد صادرات سویای برزیل میباشد.اسپانیا با فاصله بسیار زیاد در رتبه دومین کشور مقصد صادراتی سویای برزیل میباشد که سهم 2.9 درصدی در واردات سویای این کشور دارد. ارزش صادرات سویا به اسپانیا به 760 میلیون دلار رسید که افزایش 3.2 درصدی نسبت به سال 2018 داشته است. تایلند و هلند به ترتیب با 604 و 597 میلیون دلار به ترتیب ،سومین و چهارمین مقصد صادراتی سویای برزیل در سال 2019 بودند.
ایران پنجمین مقصد صادراتی دانه سویا برزیل ودومین کالای صادراتی برزیل به ایران در سال 2019 بود. صادرات این محصول به ایران به 1.54 میلیون تن به ارزش 545 میلیون دلار رسید که به لحاظ وزنی افزایش 250 هزار (رشد 19 درصدی) و از لحاظ ارزشی افزایش 34 میلیون دلاری (رشد 6.6 درصدی) داشته است.
صادرات سویای برزیل بیشتر در کنترل شرکت های چند ملیتی میباشد و شرکت های داخلی برزیل دارای سهم کوچکی در صادرات این محصول هستند. چهار شرکت چند ملیتی کارگیل، بونگی، ای. دی. ام (ADM) و لوئی دریفوس( Dreyfus) که معروف ترین شرکت های صادرات مواد غذایی در دنیا می‌باشند، در رتبه‌های اول تا چهارم صادر کنندگان سویا برزیل قرار دارند. شرکت های ای .دی ا.م، بونگی، کارگیل و لوئی دریفوس بزرگترین شرکت های صادر کننده محصولات کشاورزی در دنیا می‌باشند و با توجه به اولین حرف نام آنها به شرکت های ABCD معروف هستند.شرکت کارگیل بزرگترین صادر کننده غلات برزیل در سال 2019 بود. این شرکت در مجموع، 17 میلیون تن غلات از برزیل صادر نمود که 11 میلیون تن آن را سویا و 6 میلیون تن آن را ذرت تشکیل می داد. بونگی دومین شرکت بزرگ صادر کننده غلات این کشور بود که سهم حدود14.8 میلیون تنی (9 میلیون تن سویا و 5.8 میلیون تن ذرت) در صادرات غلات این کشور داشت.
صادرات ذرت
مجموع برداشت ذرت برزیل در سال 2019 به رقم 107.3 میلیون تن و صادرات آن به 43.2 میلیون تن به ارزش 7.34 میلیارد دلار رسید. صادرات ذرت در مقایسه با سال 2018 (3.92 میلیارد دلار) رشد 87.4 درصدی داشت.جایگاه ذرت در بین اقلام صادراتی برزیل نیز بهبود یافت و از رتبه دهم به چهارم صعود کرد.
ژاپن در سال 2019 (بجای وضعیت قبلی ایران) به مقصد اصلی صادراتی ذرت برزیل تبدیل گردید. صادرات ذرت به ژاپن به 6.65 میلیون تن به ارزش 1.15 میلیارد دلار رسید که 15.6 درصد کل صادرات ذرت برزیل را شامل میشود. ایران به صورت سنتی از بازارهای عمده ذرت برزیل میباشد و در بیشتر سالها، اولین مقصد صادراتی ذرت این کشور میباشد ولی در سال 2019 ژاپن جای آن را بخود اختصاص داد. واردات ایران از برزیل به لحاظ وزنی، کاهش یک میلیون تنی (افت 15 درصدی) و به لحاظ ارزشی کاهش 102 میلیون دلاری (کاهش 9 درصدی) داشت. ویتنام، کره جنوبی، مصر، اسپانیا، تایوان، مکزیک، مالزی و بنگلادش دیگر کشورهای عمده صادراتی ذرت برزیل بودند.
در زمینه صادرات ذرت نیز شرکت کارگیل رتبه اول در بین شرکت های صادراتی برزیل را بخود اختصاص داده است. صادرات این شرکت در سال 2019 به 6 میلیون تن رسید. شرکت بونگی با حدود 5.8 میلیون تن در رتبه دوم قرار دارد. این دو شرکت به همراه شرکت های ای.دی.ام( ADM )و دریفوس( Dreyfus ) به ترتیب چهارمین و پنجمین صادر کننده ذرت برزیل سهم 44 درصدی در صادرات ذرت برزیل را دارند.شرکت آماگی که یک شرکت برزیلی است و متعلق به خانواده بلایرو ماگی (وزیر سابق کشاورزی و ثروتمندترین سیاستمدار برزیلی) میباشد. این شرکت در زمینه صادرات ذرت از شرکت های ای.دی.ام( ADM )و دریفوس پیشی گرفته و با 4.15 میلیون تن ، در جایگاه سوم برترین شرکت صادراتی ذرت قرار گرفت.
صادرات سویا از برزیل به چین از سال 2018 به دلیل جنگ تعرفه ای بین چین وایالات متحده آمریکا افزایش قابل توجهی یافته است. توافق چین و آمریکا برای پایان دادن به جنگ تجاری و تعهد چین به افزایش واردات محصولات کشاورزی از این کشور، بر صادرات سویای برزیل تاثیر بخش خواهد بود. این امر برای دیگر کشورهای خریدار سویا از برزیل فرصت چانه زنی بیشتری فراهم می نماید.
بازار جذاب خارجی برای ذرت منجر به افزایش قابل توجهی در صادرات این محصول گردیده به نحوی که بخشی از نیاز داخلی به این محصول (که عمدتا برای پرورش دام و طیور به مصرف می رسد)، نیز صادر گردیده است. این امر سبب افزایش قیمت ذرت در بازار داخلی شده و افزایش هزینه‌های پرورش دام و طیور را نیزموجب شده است. ذرت در برزیل در دو نوبت کشت میشود. موعد برداشت اول در دیماه وبهمن ماه( ماه ژانویه و ماه فوریه) بوده و بیشتر جهت مصرف داخلی است. ذرت کشت دوم که در تیرماه( ماه ژوئن) برداشت میشود به صادرات اختصاص دارد. برآورد نهادهای کشاورزی نشان می دهد که با توجه به کمبود ذرت در بازار داخلی، بخشی از ذرتی که در کشت دوم برداشت میشود، به مصرف داخلی خواهد رسید که این امر موجب کاهش صادرات ذرت برزیل در سال 2020 خواهد شد.
نکته مهم آنکه بیشتر صادرات غلات برزیل از طریق شرکت های چند ملیتی صورت می‌گیرد که کمتر به تقاضای خریداران جدید پاسخ مثبت می دهند ولی شرکت های داخلی که ظرفیت صادراتی پایینی دارند، علاقه مند به گشایش بازارهای جدید هستند.