رومانی به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا از سال 2007 و عضو ناتو از سال 2004، در حال حاضر یکی از پویاترین بازارهای بزرگ در اروپا با جمعیتی حدود 20 میلیون نفر است. اقتصاد رومانی در سالهای اخیر رشد قابل توجهی را به ثبت رسانده است. این کشور در بین سایر کشورهای اتحادیه اروپا بین سالهای 2012 تا 2020 پس از ایرلند و مالت بالاترین نرخ رشد ارزش تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده و در سال 2017 با نرخ رشد 7.3 بعد از ایرلند در رتبه دوم اروپا قرار گرفت. 

            رشد اقتصادی به طور گسترده در تمام بخش‌ها در رومانی گسترش یافته است، بیشترین سهم در تشکیل تولید ناخالص داخلی به خدمات و پس از آن صنعت، ساخت‌وساز و کشاورزی اختصاص دارد

سهم فعالیت های تجاری (اصلی) در تولید ناخالص داخلی رومانی (2017-2019) [1]

طبق طبقه بندی بانک جهانی، رومانی جزو کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط محسوب میشود. براساس آمارهای صندوق بین المللی پول، سرانه تولید ناخالص داخلی رومانی طی سالهای 2010 تا 2020 به طور متوسط سالانه حدود6  درصد رشد کرده است. در سال 2010 سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور، معادل 8.19 هزار دلار بوده و در سال 2020 به 12.81 هزار دلار رسیده است.

          بر اساس گزارش سال 2019 بانک جهانی، رومانی اولین کشور (از بین 190 کشور) از لحاظ سهولت انجام کسب و کار و تجارت فرامرزی است و زمان و هزینه انطباق مرزی در آن در صادرات و واردات صفر می باشد. در انطباق اسنادی در کشور رومانی تنها یک ساعت زمان نیاز است.

رومانی یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه گذاری خارجی است و در تقاطع سه بازار بسیار بزرگ قرار دارد: اتحادیه اروپا، کشورهای مشترک المنافع (CIS) و خاورمیانه. این کشور دومین کشور بزرگ اروپای مرکزی و شرقی (CEE) و بزرگترین کشور اروپای جنوب شرقی (SEE) از نظر وسعت (نهمین کشور اتحادیه اروپا از بین  کشور28) و از نظر جمعیت (هفتمین در اتحادیه اروپا) است.

        بر اساس گزارش  UNCTADدر سال 2021[2] جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی به رومانی در سال 2020 در مجموع به 2.3 میلیارد دلار رسید که در مقایسه با 5.8 میلیارد دلار در سال گذشته، به دنبال بحران اقتصادی جهانی ناشی از همه گیری کووید-19 کاهش یافت. البته کل موجودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در پایان سال 2020 به 107.5 میلیارد دلار رسید که رقم قابل ملاحظه ای است. طبق داده های بانک ملی رومانی، بخش های اصلی جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی شامل تولید، ساخت و ساز و معاملات املاک، تجارت، واسطه گری مالی و بیمه می شود. کشورهای اصلی سرمایه گذار هلند، آلمان، اتریش، ایتالیا و قبرس هستند و بخارست منطقه ای است که بیشترین سرمایه خارجی را در کل کشور جذب می کند.

از نظر سرمایه گذاری مستقیم خارجی، رومانی دارای مزایای متعددی است: علاوه بر بازار داخلی بزرگ، این کشور سنتاً دارای صنعت قوی، همراه با پایین ترین هزینه نیروی کار در میان سایر کشورهای اتحادیه اروپا و نیروی کار تحصیلکرده است. این امر دلیلی برای توسعه بخش های مهم صنعتی به ویژه خودروسازی و همچنین خدمات بوده است. علاوه بر این، رومانی یکی از پایین ترین نرخ های مالیات در اتحادیه اروپا را دارد. رژیم مالیاتی به طور مساوی از سرمایه گذاری صنعتی و ابتکارات نوآورانه حمایت می کند. برداشت تدریجی از پروژه‌هایی که توسط صندوق‌های اتحادیه اروپا تامین مالی می‌شوند، بسته حمایتی را برای سرمایه‌گذاری به همراه دارد.

جدول 2- منبع: UNCTAD - Latest available data.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سرمایه گذاری خارجی در رومانی می توانید به سایت های زیر مراجعه نمایید:

 http://investromania.gov.ro/web/

       میزان حجم صادرات رومانی در سال 2020 بالغ بر 62.2 میلیارد یورو بود. بیشترین حجم صادرات رومانی در این سال، مانند سال 2019 با کشورهای اروپایی بوده است. در این میان آلمان همچنان با 23 درصد در صدر صادرات رومانی قرار دارد. مهمترین کشورهایی که کالاهای رومانیایی به آن‌ها صادر می‌شود عبارتند از ایتالیا ( 10.8 درصد)، فرانسه ( 6.7 درصد)، مجارستان(5.0 )، لهستان ( 3.7 درصد)، بلغارستان( 3.6) ، هلند(3.5 ).

میزان حجم واردات رومانی در سال 2020 برابر با 80.6 میلیارد یورو بود. مهمترین کشورهای صادر کننده کالا به رومانی در سال 2020 پس از آلمان به ترتیب کشورهای ایتالیا ( 8.9 درصد)، مجارستان (7.3 )، چک( 6.3 درصد)، لهستان ( 6.2 درصد)، فرانسه ( 4.6 درصد)، ترکیه ( 4.4 درصد)، هلند ( 3.9 درصد) بودند.

• روابط تجاری ایران و رومانی:

ایران و رومانی همواره از  منظر اقتصادی و تجاری روابط نسبتا خوبی داشته اند، بطوریکه اوج مبادلات میان دو کشور در دهه 80 میلادی به 5/1 میلیارد دلار نیز رسیده بود. طی دو دهه گذشته حجم مبادلات تجاری بین دو کشور متاثر از شرایط حاکم بر اقتصاد ایران شاهد فراز و فرود هایی بوده است. اما با توجه به سابقه تاریخی این دو کشور در تجارت، تجار دو کشور راههای ادامه فعالیت خود را بازیابی کرده و با تغییر در شکل کالاهای مبادلاتی طبق اطلاعات منتشره توسط مرکز ملی آمار رومانی، حجم مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و رومانی در هفت ماهه نخست سال 2021 میلادی ادامه داشته و اکنون به عدد 180.8 میلیون دلار برای مدت مذکور رسیده است.

از این رقم واردات ایران از رومانی 396 درصد (138.3 میلیون دلار) و صادرات ایران به رومانی 181.8 درصد (42.5 میلیون دلار) نسبت به مدت مشابه در سال 2020 افزایش داشته است. مهمترین محصول وارداتی از رومانی در این مدت غلات (99.2 درصد) و مهمترین محصولات صادراتی به رومانی مواد و محصولات پلاستیکی (63.9%) و میوه های خوراکی (12.5%) بوده است. این در حالی است کهدر هفت ماهه نخست سال 2020 مجموع واردات ایران از رومانی 27.9 میلیون دلار و صادرات ایران به رومانی 15.1 میلیون دلار بود .مقایسه میزان واردات و صادرارت اقلام از/ به رومانی در دو سال 2020 - 2019 و هفت ماهه اول 2021 در شکل زیر آورده شده است:

بیشترین محصولاتی که از رومانی به ایران صادر شده است شامل غلات، تجهیزات مکانیک و برق و بیشترین محصولاتی که از ایران به رومانی صادر شده است شامل مواد و محصولات پلاستیکی، میوه های خوراکی، محصولات ساخته از سنگ و گچ و سیمان و سرامیک و شیشه و  انواع سوخت و روغن های معدنی  می شود.

بر اساس گزارش منتشر شده توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، تحت عنوان "تجارت کالایی ایران و اتحادیه اروپا طی سه دهه اول سال 2020" بیان شده است که طی نه ماهه نخست 2021، ارزش صادرات ایران به اتحادیه اروپا، نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش حدود 14 درصدی همراه بود. در این بین رومانی با رشد 4.8 درصدی بعد از ایتالیا رتبه دوم را دارد.  

مبتنی بر همین گزارش رومانی در سال 2021 چهارمین مقصد کالاهای صادارتی ایران به اتحادیه اروپا بوده است. همانطور که در نمودار مربوط به پنج مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اروپا طی نه ماهه اول 2020 مشاهده می شود، رومانی جزو 5 مقصد اصلی نبوده است. این امر نشانگر توجه عمومی به جایگاه رومانی در تجارت بین ایران و اتحادیه اروپا است که برگرفته از موقعیت ژئواکونومیک دو کشور می باشد.

[1] https://www.flandersinvestmentandtrade.com/export/sites/trade/files/market_studies/E-commerce%20market%20in%20Romania%202020.pdf

[2] https://unctad.org/system/files/official-document/wir2021_en.pdf